สาเหตุปัญหาภัยแล้งในทวีปแอฟริกา

Dr. Youba Sokona, Malian รองประธานคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกล่าวว่า นักวิชาการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศสถาบันต่างๆในแอฟริกา มักไม่ได้รับคำปรึกษาจากผู้กำหนดนโยบายหรือรัฐบาลในทวีปนี้ การวิจัยและแก้ปัญหาที่เป็นไปได้ของพวกเขานั้นถูกเก็บไว้นานเกินไปและแทบไม่เคยได้มีโอกาสนำมันเข้าสู่การอภิปรายนโยบายเลย และแนวทางที่กระจัดกระจายนี้ยังส่งผลจ่อนโยบายของรัฐบาลด้วย กระทรวงต่างๆมักจะดำเนินตามแนวคิดของผู้บริจาคที่แตกต่างกันไป โดยไม่ได้ประสานงานทางการเมืองระดับสูงอย่างเป็นระบบ และมันกำลังนำไปสู่ปัญหาที่ละน้อยๆ ดังนั้นผู้บริจาคจึงไม่ควรกำหนดนโยบายแต่ต้องทำงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้มากขึ้น พูดง่ายๆว่าจะทำตามใจตัวเองไม่ได้ ต้องมีผู้เชี่ยวชาญด้วย เพราะนี่อาจจะเป็นโอกาสสุดท้ายสำหรับแอฟริกาก็ได้ที่จะได้คิดอย่างสร้างสรรค์เกี่ยวกับวิธีพพัฒนาและการจัดการ เพราะสภาพภูมิอากาศที่เลวร้ายไม่รอใคร ต้องลงมือทำได้แล้ว

การปล่อยมลพิษต้องเพิ่มขึ้นก่อน

งงล่ะสิ ทำไมต้องเพิ่มการปล่อยมลพิษ ศาสตราจารย์ Chukwumerije Okereke จากไนจีเรีย ผู้ทำงานธรรมาภิบาลสภาพภูมิอากาศและนักวิชาการด้านการพัฒนาระหว่างประเทศกล่าวว่า แม้ว่าจะมีผลกระทบในวงกว้างขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในแอฟริกา แต่ประเทศที่สนับสนุนก็จะได้รับการปรับปรุงให้น้อยที่สุด กล่าวคือ พันธมิตรระหว่างประเทศมุ่งเน้นไปที่การป้องกันหรือลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยจะต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น 3 เท่าในการจัดการเรื่องนี้

ฉันทามติทั่วโลกดูเหมือนจะสมดุลโดยเน้นไปที่การกำจัดก๊าซเรือนกระจกผ่านพืชหรือเทคโนโลยีสมัยใหม่ สิ่งนี้ได้ละเลยการพัฒนาครั้งใหญ่และท้าทายด้านพลังงานที่แอฟริกาต้องเผชิญ และแน่นอนว่าการปล่อยมลพิษจากทวีปอาจต้องเพิ่มขึ้นอย่างมากในระยะเวลาอันใกล้นี้ก่อนที่จะตกดิ่งลงมา

ดูเหมือนว่าประเทศร่ำรวยหลายแห่งคาดหวังว่าแอฟริกาจะก้าวกระโดดไปสู่เทคโนโลยีสะอาดเพื่อการผลิตพลังงาน แต่ก็ไม่ค่อยกระตือรือร้นด้านการลงทุนตามขนาดที่จำเป็นเพื่อให้มันเกิดขึ้นจริง แม้ว่าแอฟริกาจะทำข้อตกลงในการลดการพึ่งพาถ่านหินได้อย่างมีขั้นมีตอนและเดินไปในทิศทางที่ถูกต้องแล้วก็ตาม

ประเทศในแอฟริกาที่อุดมไปด้วยเชื้อเพลิงฟอสซิลและจำเป็นต้องรู้ว่าโลกกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จึงต้องสร้างสถาบันและนโยบายเพื่อขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงไปสู่พลังงานสีเขียว ซึ่งมีตัวอย่างให้ดูแล้วในรวันดาและเอธิโอเปีย แต่ก็ยังต้องดำเนินการอีกมากมายในการกำกับดูแลที่ยังไม่ดีพอ

ต้องใช้เงินทุน ไม่ใช่เงินกู้

Dr. Christopher Trisos จากแอฟริกาใต้ ผู้ริเริ่มโครงการด้านสภาพภูมิอากาศและการพัฒนาแอฟริกาใต้กล่าว่า หลายประเทศพึ่งพาพลังงานหมุนเวียนอย่างมาก นั่นคือ ไฟฟ้าพลังงานน้ำ เพื่อผลิตกระแสไฟ แต่ภัยแล้งเมื่อเร็วๆนี้ เช่น เอลนีโญในปี 2015-2016 ทำให้เกิดการขาดแคลนไฟฟ้าเป็นวงกว้าง งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศในอนาคตจะสามารถลดกำลังการผลิตไฟฟ้าพลังงานน้ำได้อย่างมากในลุ่มน้ำสำคัญของแอฟริกา และจะส่งผลกระทบต่อภาคเกษตรกรรมที่มีการจ้างงานคนจำนวนมาก

การจำกัดภาวะโลกร้อนไว้ที่ 1.5 องศาเซลเซียสจะช่วยลดความเสียหายต่ออนาคตการดำรงชีวิต สุขภาพ โครงสร้างพื้นฐาน เศรษฐกิจและระบบนิเวศของแอฟริกาเป็นอย่างมาก เพื่อบรรลุเป้าหมายนี้จึงจำเป็นที่จะต้องมีการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในระดับที่ลึกขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากประเทศที่มีการปล่อยมลพิษสูงนอกจากแอฟริกา

คุณภาพของการเงินก็มีส่วนสำคัญเช่นกัน เนื่องจากปัจจุบันส่วนใหญ่มีการจัดหาเงินให้กู้ยืมมากกว่าการให้เงินช่วยเหลือ ซึ่งหมายความว่าประเทศต่างๆที่ทำประโยชน์ได้เพียงเล็กน้อยและก่อให้เกิดวิกฤตสภาพภูมิอากาศจะกลายเป็นหนี้บุญคุณต่อประเทศที่ปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ผู้ก่อมลพิษต้องจ่าย

Dr. Kgaugelo Chiloane ผู้ก่อตั้ง KEC Environmental Solutions ชาวแอฟริกากล่าวว่า ชุมชนชาวแอฟริกาที่อ่อนแอและยากจนต้องการความช่วยเหลือในการปรับตัวให้เข้ากับผลกระทบที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่เสียงของพวกเขาต้องได้รับการรับฟังด้วย พวกเขามีความรู้และความเชี่ยวชาญแบบดั้งเดิมมากมายบนผืนดินที่ถูกละเลย นโยบายมักถูกนำไปใช้โดยชุมชนไม่ได้ไปมีส่วนร่วม ผู้ที่ก่อมลพิษควรชดใช้ด้วยเงินทุนที่จะเอามาแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้น บริษัทที่ปล่อยคาร์บอนขนาดใหญ่ ควรรับผิดชอบและชดใช้ความเสียหายที่เกิดขึ้นในฐานะผู้ก่อมลพิษรายใหญ่ เนื่องจากเราปล่อยให้พวกเขาสร้างผลกำไรมานานหลายทศวรรษ

ก่อนหน้านี้แอฟริกาประสบกับปัญหาภัยแล้งรุนแรง ทำให้รัฐบาลต้องขนส่งอาหารที่จำเป็นมาให้คนในแต่ละพื้นที่เพื่อประทังความหิวโหย เด็กและสตรีมีครรภ์มีภาวะขาดสารอาหาร หลายประเทศในแอฟริกาจำเป็นต้องใช้น้ำเพื่อการเกษตรและพลังงานไฟฟ้า แต่ต้องขาดแคลนไป ทำให้ผู้คนหารายได้ไม่ได้ ทำงานไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อแรงงานหลายพันคนและผู้ประกอบการอีกหลายเจ้า ซึ่งสามารถอ่านบทความภัยแล้งในเคนย่าต่อได้ที่ ประเทศเคนย่าน่าห่วง โดนภัยแล้งโจมตี สัตว์ล้มตาย คนนับล้านขาดสารอาหาร

อุณหภูมิที่เพิ่มขึ้นซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้พื้นที่แห้งแล้งอยู่แล้วแห้งแล้งยิ่งขึ้นส่วนบริเวณที่เปียกชื้นอยู่แล้วก็ยิ่งเปียกชื้นขึ้นไปอีก โดยเฉพาะในพื้นที่แห้งแล้งนั้น เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น น้ำจะระเหยเร็วขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงต่อความแห้งแล้งหรือทำให้เกิดฤดูแล้งยาวนานขึ้น ระหว่าง 80-90% ของภัยพิบัติที่บันทึกไว้ทั้งหมดจากภัยธรรมชาติในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา เป็นผลมาจากน้ำท่วม ภัยแล้ง พายุหมุนเขตร้อน คลื่นความร้อน และพายุรุนแรง

ในขณะที่แม่น้ำและทะเลสาบหลายแห่งทั่วโลกกำลังแห้งผากและอ่างเก็บน้ำต่างๆ ก็ว่างเปล่ามากขึ้น ทางตอนเหนือของอิตาลีกำลังเผชิญกับภัยแล้งครั้งใหญ่ที่สุดในรอบ 70 ปี  เป็นเหตุให้รัฐบาลอิตาลีประกาศภาวะฉุกเฉินใน 5 ภูมิภาคในช่วงต้นเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ประมาณหนึ่งในสามของประชากรอิตาลี (17 ล้านคน) อาศัยอยู่รอบๆ แม่น้ำโปซึ่งเป็นแม่น้ำที่ยาวที่สุดของอิตาลี และเป็นศูนย์กลางการคมนาคมขนส่งที่สำคัญตลอดระยะเวลาประวัติศาสตร์อันยาวนานของแดนมักกะโรนี ได้รับผลกระทบ

ด้านฝรั่งเศสก็กำลังประสบกับภัยแล้งที่เลวร้ายที่สุดนับตั้งแต่เริ่มมีการบันทึกในปี 2501 ตามการระบุของนายกรัฐมนตรีเอลิซาเบธ บอร์น เป็นเหตุให้มีการจำกัดการใช้น้ำในหลายพื้นที่ของประเทศ และคาดว่าการเก็บเกี่ยวข้าวโพดจะลดลงเกือบ 20% จากปี 2564

เช่นเดียวกับสุกรและวัวควายมากกว่าครึ่งของประเทศ ขณะที่มากกว่า 43% ของรัฐในสหรัฐอเมริกา กำลังประสบกับภัยแล้ง

ความแห้งแล้งอย่างยิ่งยวดนี้ได้เผยให้เห็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่ทอดตัวสงบนิ่งอยู่ใต้ผืนน้ำมาช้านาน ขณะเดียวกันก็มีการค้นพบครั้งใหม่เกิดขึ้นเช่นกัน

ในสเปน เช็ก อิตาลี อิรัก และจีน สถานที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ไม่เคยปรากฏให้เห็นมาก่อน โดยบางแห่งมีอายุย้อนไปถึงสมัยจักรวรรดิโรมันหรือแม้แต่ยุคสำริด นักโบราณคดีพยายามใช้ประโยชน์จากภัยแล้งเช่นในกรณีของโบราณสถานเคมุเนในอิรัก ส่วนในแคว้นกาลิเซียและคาตาโลเนียของสเปน และเฮสส์ของเยอรมนี ก็นำไปสู่การค้นพบใหม่ๆ เมื่อแหล่งกักเก็บน้ำได้ระบายออกจากหมู่บ้านที่ถูกทิ้งร้าง ขณะที่การค้นพบใหม่ที่น่าจะเป็นการค้นพบที่เก่าแก่ที่สุดในห้วงเวลาใกล้เคียงกันนี้ก็คือ การพบซากดึกดำบรรพ์ของไดโนเสาร์ซึ่งมีอายุประมาณ 113 ล้านปี โผล่ขึ้นมาจากก้นแม่น้ำที่แห้งแล้งในอุทยานไดโนเสาร์ วัลเล่ย์ สเตท พาร์ค ที่เท็กซัส สหรัฐอเมริกา

นอกจากนี้ ในปี 2565 สหรัฐอเมริกายังพบศพหลายศพ ในเดือนพฤษภาคม กรกฎาคม และสิงหาคม เมื่อระดับน้ำในทะเลสาบมี้ดลดลง ซากศพหนึ่งถูกระบุว่าเป็นเหยื่อคดีฆาตกรรมที่อาจเชื่อมโยงกับความรุนแรงของมาเฟียในลาสเวกัสในปี 2493-2503 ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีการค้นพบที่น่าสะพรึงกลัวอีกอย่างหนึ่งคือสิ่งที่เรียกว่า “หินแห่งความหิวโหย” ซึ่งมองเห็นได้อีกครั้งในท้องแม่น้ำเอลเบใกล้เมืองเดซินในเช็ก

หินแห่งความหิวโหยเป็นสถานที่สำคัญทางอุทกวิทยา ที่พบได้ทั่วไปในยุโรปกลาง ทำหน้าที่เป็นอนุสรณ์และการเตือนความอดอยากและถูกสร้างขึ้นในเยอรมนี และในการตั้งถิ่นฐานของชาวเยอรมันที่แพร่ชาติพันธุ์ทั่วยุโรปในช่วงศตวรรษที่ 15-19 หินเหล่านี้ซึ่งมีจำนวนมาก จะมีการแกะสลักข้อความหรืองานศิลปะอื่นๆ สลักบนหิน มันถูกสร้างขึ้นหลังจากวิกฤตความหิวโหย อันเป็นผลกระทบเนื่องมาจากการปะทุของภูเขาไฟแทมโบรา

“ถ้าคุณเห็นฉัน คุณจะร้องไห้” นี่คือจารึกบนหินแห่งความหิวโหยที่ผุดพรายขึ้นมาจากแม่น้ำเอลเบบ่งบอกถึงความแห้งแล้งที่รุนแรงและความอดอยากที่เกิดขึ้น เป็นเครื่องเตือนใจถึงพลังและความน่ากลัวของภัยพิบัติทางธรรมชาติ

ทั้งนี้ จากข้อมูลล่าสุดที่ Statista รวบรวมพบว่า ประเทศที่มีความเสี่ยงจากภัยแล้งมากที่สุดในปี 2563 คือ โซมาเลีย โดยประเทศที่มีความเสี่ยงมากที่สุดหลายแห่งอยู่ในทวีปแอฟริกา รวมทั้งซิมบับเว จิบูตี และแอฟริกาใต้ โดยภัยแล้งส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสุขภาพ การเกษตร เศรษฐกิจ พลังงาน และสิ่งแวดล้อม

มีการประเมินจาก WHO ว่ามีผู้คนประมาณ 55 ล้านคนทั่วโลก ได้รับผลกระทบจากภัยแล้งเป็นประจำทุกปี และภัยแล้งถือเป็นอันตรายร้ายแรงที่สุดต่อปศุสัตว์และพืชผลในเกือบทุกภูมิภาคของโลก ไม่เพียงเท่านี้ ภัยแล้งยังคุกคามชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คน เพราะเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคและนำไปสู่การสูญเสียชีวิต

ผลกระทบต่อสุขภาพจากภัยแล้งเกิดขึ้นทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ไม่ว่าจะเป็นภาวะทุพโภชนาการเนื่องจากการขาดแคลนอาหาร รวมถึงการขาดสารอาหารรอง เช่น โรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก รวมถึงเพิ่มความเสี่ยงของโรคติดเชื้อ เช่น อหิวาตกโรค ท้องร่วง และปอดบวม อันเนื่องมาจากภาวะทุพโภชนาการเฉียบพลัน การขาดน้ำและการสุขาภิบาล ตลอดจนเกิดความเครียดที่มาจากจิตใจและสังคม และความผิดปกติทางสุขภาพจิต

ขณะเดียวกัน ภัยแล้วยังทำให้เกิดการหยุดชะงักของบริการสุขภาพในท้องถิ่น เนื่องจากการขาดแคลนน้ำประปา การสูญเสียกำลังซื้อ การอพยพ และ/หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขถูกบังคับให้ออกจากพื้นที่

ภัยแล้งที่รุนแรงยังส่งผลต่อคุณภาพอากาศโดยทำให้มีโอกาสเกิดไฟป่าและพายุฝุ่นมากขึ้น เพิ่มความเสี่ยงต่อสุขภาพในผู้ที่ได้รับผลกระทบจากโรคปอดอยู่แล้ว เช่น โรคหอบหืดหรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) หรือโรคหัวใจ

นอกจากนี้ ยังเป็นปัจจัยเร่งเร้าให้เกิดการการอพยพครั้งใหญ่ การขาดแคลนน้ำดื่ม น้ำใช้ ส่งผลกระทบต่อ 40% ของประชากรโลก และคาดจะมีประชากรราว 700 ล้านคนทั่วโลก มีความเสี่ยงที่จะกลายเป็นผู้พลัดถิ่นจากภัยแล้ง ภายในปี 2573

หากผู้นำและรัฐบาลประเทศต่างๆ ยังนิ่งนอนใจหรือไม่มีทางออกที่ดีพอสำหรับปัญหาภัยแล้ง หายนะที่เปรียบเสมือนภัยเงียบนี้จะค่อยๆ คืบคลานมาเยือนและจู่โจมชีวิตของพวกเราทุกคนบนโลกใบนี้

ที่มา :

• Droughts are getting worse around the world, here’s why and what needs to be done
• Drought
• What Droughts Have Revealed
  

Post Views: 613

• TAGS
• ClimateChange
• การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
• ภัยแล้ง
• วิกฤตโลก

Previous articleฤาจะสิ้นแนวคิดเบรตตั้นวูด…เมื่อดอลลาร์กำลังมุ่งไปสู่ความล่มสลาย (ตอนที่ 2)

Next articleฝันให้ไกล แล้วไปให้ถึง ‘กิน-อยู่-ดี แพลตฟอร์ม’ ต้นแบบแบรนด์ธุรกิจนวัตกรรมไทย คิดค้นโดยคนไทย 100%

Atthasit Mueanmart

อรรถสิทธิ์ เหมือนมาตย์ เรียนและทำงานด้านสื่อสารมวลชนมาโดยตลอด หลังจากจบวารสารศาสตร์บัณฑิต เกียรตินิยมอันดับ 1 คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน ม.ธรรมศาสตร์ ประสบการณ์ในการขีดๆ เขียนๆ ด้านธุรกิจ การตลาด และไลฟ์สไตล์ นานกว่า 17 ปี สนใจเรื่องแบรนด์ กลยุทธ์การตลาด พฤติกรรมผู้บริโภค ตลอดจนเทรนด์ และข่าวสารต่างๆ ที่เกิดขึ้นทั่วโลก พอๆ กับแฟชั่น และเสพติดการท่องเที่ยวแบบ Solo Traveller

ภัยแล้งในแอฟริกา เกิดจากอะไร

เพราะเหตุใดทวีปแอฟริกาถึงมี แต่ความแห้งแล้ง

ทวีปแอฟริกาประสบปัญหาอะไรบ้าง

ผลกระทบสำคัญที่สุดจากภัยแล้งที่เกิดขึ้นในทวีปแอฟริกาคือข้อใด *