กาพย์ยานี 11 บทแรกเรียกว่าอะไร

หลังจากที่เพื่อน ๆ เรียนเรื่องการแต่งโคลงสี่สุภาพไปแล้วนั้น วันนี้ StartDee ขอชวนเพื่อน ๆ มาแต่งกาพย์ยานี ๑๑ กันต่อ ฉันทลักษณ์อาจต่างกันอยู่บ้าง แต่รับรองว่าถ้าฝึกบ่อย ๆ เพื่อน ๆ ต้องแต่งได้แน่นอน 

ถ้าเพื่อน ๆ อยากดูตัวอย่างการแต่งกาพย์ยานี ๑๑ เป็นวรรณกรรมสนุก ๆ ลองอ่านกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน กาพย์เห่เรือ และกาพย์เรื่องพระไชยสุริยา ดูก็ได้นะ หรือจะไปเรียนการแต่งคำประพันธ์แบบอื่น ๆ เพิ่มเติมกับครูหนึ่งก็ได้เช่นกัน ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน StartDee เลย !

ฉันทลักษณ์ของกาพย์ยานี ๑๑

เพื่อน ๆ คงสงสัยใช่ไหมว่า ทำไมเราถึงเรียนคำประพันธ์ประเภทนี้ว่า “กาพย์ยานี ๑๑” โดยชื่อนี้มีที่มาจากการที่กาพย์ยานี ๑ บาทมี ๑๑ คำหรือพยางค์นั่นเอง โดยกาพย์ยานี ๑๑ มีลักษณะบังคับ หรือโครงสร้างฉันทลักษณ์ ดังนี้ 

๑. กาพย์ยานี ๑ บทมี ๒ บาท โดย ๒ วรรครวมกันเป็น ๑ บาท ดังนั้น กาพย์ยานี ๑ บทจึงมีทั้งหมด ๔ วรรคด้วยกัน

๒. ในแต่ละบาท ประกอบไปด้วยวรรคหน้า ๕ คำหรือพยางค์ และวรรคหลัง ๖ คำหรือพยางค์ รวมเป็น ๑๑ คำหรือพยางค์พอดี

๓. ตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๑ จะต้องสัมผัสกับตัวที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ แต่อนุโลมให้สัมผัสกับตัวที่ ๑ หรือ ๒ ก็ได้

๔. ตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสกับตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๓

๕. ไม่จำเป็นต้องส่งสัมผัสไปวรรคสุดท้าย แต่ถ้าสามารถแต่งให้ตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่งสัมผัสมายังวรรคสุดท้ายได้ ก็จะเพิ่มความไพเราะมากยิ่งขึ้น

๕. สำหรับสัมผัสระหว่างบทนั้น ให้ตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังตัวสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ในบทถัดไป

บทช่วยจำของกาพย์ยานี ๑๑

โดย เพื่อน ๆ จะเห็นว่า 

• คำว่า ค้า ส่งสัมผัสกับคำว่า ค่า 
• คำว่า ไป ส่งสัมผัสกับคำว่า ไกล
• แม้ไม่ได้มีการบังคับ แต่ผู้แต่งได้ส่งสัมผัสจากคำว่า ไป ไปยังคำว่า ได้ ด้วย
• ส่วนสัมผัสระหว่างบท มีการแต่งให้คำว่า มา และ ภา สัมผัสกัน

จริง ๆ แล้วการแต่งกาพย์ยานี 11 ก็ไม่ได้มีอะไรซับซ้อนซ่อนเงื่อนเลยเนาะ แถมยังสวยงามอีกต่างหาก StartDee ขอแนะนำให้เพื่อน ๆ ลองแต่งบ่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นแต่งกลอนให้เพื่อน พ่อแม่ หรือคนที่แอบปิ๊งก็ยังได้ ถือเป็นการฝึกฝีมือ เวลาต้องแต่งส่งคุณครูเป็นการบ้าน จะได้คล่องแคล่วยังไงล่ะ 

ขอบคุณข้อมูลจาก : ธีรศักดิ์ จิระตราชู (ครูหนึ่ง)