ข้อมูล (data) และสารสนเทศ (Information) คืออะไร

       �ҡ������������� ��������� ����稨�ԧ�����˵ء�ó�����ǡѺ��觵�ҧ � �� �� ʶҹ��� ��觢ͧ��ҧ � ����ա�����Ǻ��������� �������ö���¡�������ª����������ѧ �����Ũ֧���� ��ͧ�繢����ŷ����� �����١��ͧ�����
        ����Ѻ���ʹ�� ���¶֧ ��觷����ҡ��ù���Ң����ŷ�����Ǻ�������һ����ż� ���͹�����

   ����ª�����ѵ�ػ��ʧ�� ���ʹ�Ȩ֧���¶֧�����ŷ���ҹ������͡����������СѺ�����ҹ��ѹ�������������ٻẺ
������� ���ʹ�ȷ��յ�ͧ�Ҩҡ�����ŷ��� ��èѴ�红�����������ʹ�� �е�ͧ�ա�äǺ��� ���������ҧ�� �� �Ҩ���ա�á�˹� �����㴺�ҧ�繼�����Է������������ �����ŷ���繤����Ѻ �е�ͧ���к���鹵͹��äǺ�����˹��Է���㹡��������͡�á�зӡѺ��������ҨС�з������ú�ҧ �͡�ҡ�������ŷ����������ǵ�ͧ����Դ����٭������Ͷ١���������������

ข้อมูล (data): ผลที่ได้จากกระบวนการจัดเป็นข้อมูล นอกจากนี้สารสนเทศ (information) ที่ไม่ได้ผ่านการประมวลถือว่าเป็นข้อมูล ภายในตาราง excel เก็บข้อมูลไม่ใช่สารสนเทศ อีกตัวอย่างตัวเลขของการขายของบริษัทที่อยู่ในแผ่นตารางคือข้อมูล ถ้ามีการจัดประเภทข้อมูลอาจทำให้ได้ผลที่เป็นประโยชน์ออกมา

สารสนเทศ: ข้อมูลที่ผ่านการประมวลคือสารสนเทศ ไม่จัดเป็นสารสนเทศถ้าไม่ได้ผล (ข้อสรุป) ออกมาจากข้อมูล ตัวอย่างเช่น ตัวเลขการขายที่เก็บในแผ่นตารางโดยตัวเองไม่สามารถให้ข้อสรุปแต่เมื่อผ่านการสังเกตหรือใช้เครื่องมือทางสถิติทำให้รู้ว่าพื้นที่ทางเหนือมีการขายที่ดีกว่าพื้นที่ทางใต้ สิ่งนี้เป็นสารสนเทศที่ได้จากข้อมูลการขาย

ความรู้ (knowledge): วิวัฒนาการต่อจากสารสนเทศและข้อมูลคือความรู้ เมื่อประยุกต์ใช้ประสบการณ์ การพิจารณากับสารสนเทศจะทำให้ได้ความรู้ออกมา ความรู้เป็นผลที่เกิดจากการเรียนรู้ ตัวอย่างเช่น จากข้อมูลการขายสามารถสรุปได้ว่าต้องการมากขึ้นความพยายามในการตลาดหรือการเลื่อนตำแหน่งในพื้นที่ทางใต้กว่าพื้นที่ทางเหนือเพื่อเพิ่มการขายในพื้นที่ทางใต้ ความรู้แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ tacit knowledge (ความรู้ฝังในตัวคน) และ explicit knowledge (ความรู้ที่ชัดแจ้ง)

ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดความแตกต่างระหว่างข้อมูลและสารสนเทศ
“ความดันเลือดของผู้ป่วย” จัดเป็นข้อมูล และ “จากการตรวจสอบความดันเลือดของผู้ป่วยพบว่าผู้ป่วยมีความดันเลือดสูง” จัดเป็นสารสนเทศ “ข้อสรุปต่างๆ ที่ได้จากการอ่านความดันเลือด” ถือว่าเป็นสารสนเทศ

ที่มา: Data Information and Knowledge. Retrieved July 19, 2019, from http://www.allkm.com/km-basics/data.php

       ข้อมูล (data) หรือ ข้อมูลดิบ หมายถึง ข้อเท็จจริง หรือเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น อาจจะเป็นตัวเลข ตัวอักษร หรือสัญลักษณ์ก็ได้. ข้อมูลที่ดีจะต้องมีความถูกต้องแม่นยำ และเป็นปัจจุบัน เช่น ปริมาณ ระยะทาง ชื่อ ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ คะแนนของนักเรียน รายงาน บันทึก ฯลฯ

ระบบ การจัดการความรู้ ทั้งหมดได้แก่

       ข้อมูล --> สารสนเทศ --> ความรู้ --> ความชำนาญ

ข้อมูลเหล่าที่ผ่านกระบวนการประมวลผลแล้ว เราจะเรียกว่า สารสนเทศ (information)

       สารสนเทศ (information)หมายถึงข่าวสารที่ได้จากการนำ ข้อมูลดิบ(raw data) มาคำนวณทางสถิติหรือประมวลผลอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งข่าวสารที่ได้ออกมานั้นจะอยู่ในรูปที่สามารถนำไปใช้งานได้ทันที

ข้อมูล -> (กระบวนการประมวลผล) -> สารสนเทศ

         ข้อแตกต่างระหว่างข้อมูลและสารสนเทศ

    ข้อมูลแตกต่างจากสารสนเทศคือ ข้อมูลเป็น ส่วนของข้อเท็จจริง โดยได้จากการเก็บมาจากเหตุการณ์ต่างๆ สารสนเทศคือข้อมูลที่นำมาผ่านกระบวนการเพื่อสามารถนำไปใช้ ในการตัดสินใจต่อไปได้ทันที

ตัวอย่างข้อแตกต่างระหว่างข้อมูลและสารสนเทศ

• ข้อมูล: นิสิตในมหาวิทยาลัยนเรศวรมีจำนวน 36,000 คน อาจารย์มีจำนวน 350 คน
• สารสนเทศ: อัตรานิสิตต่ออาจารย์ของมหาวิทยาลัยนเรศวร = 36,000/350 = 102.86

จากตัวอย่าง ถ้ามีคำถาม

• ถามขึ้นมาว่าให้หาจำนวน ของนักเรียนที่ปรึกษา ต่ออาจารย์หนึ่งคน ในมหาวิทยาลัยนเรศวร โดยสามารถนำค่า 102.86 ไปใช้ได้ทันที โดยตอบว่า ประมาณ 100 คน
• ถามว่า เปรียบเทียบมหาวิทยาลัยสองที่ ว่าที่ไหนอาจารย์สามารถดูแลนักเรียนได้ทั่วถึงมากกว่ากัน โดยเราหาค่า อัตราส่วนของนักเรียนต่ออาจารย์ ของสองมหาวิทยาลัยมาเปรียบเทียบ จะทราบว่ามหาวิทยาลัยที่มีค่าน้อยกว่า บอกเป็นนัยมหาวิทยาลัยนั้น อาจารย์ดูแลนักเรียนได้ทั่วถึงกว่า

Data Innovation and Governance Institute, DIGI.

877 ยอดรับชม

วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีดิจิทัล และนวัตกรรม

11 Jul 2022

ทำความรู้จักกับ Data และ Information ที่หลายคนเกิดคำถามขึ้นมาในใจว่า Data กับ Information ต่างกันอย่างไร พร้อมกับยกตัวอย่างเพื่อให้ผู้สามารถแยก Data กับ Information ได้ชัดเจน

หลายคนไม่รู้! Data กับ Information ความหมายต่างกันอย่างไร?

หลายคนที่เพิ่งเริ่มหัดเป็นนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล การศึกษาและทำความเข้าใจในเรื่องของข้อมูลเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งหลายคนที่เคยอ่านหนังสือหรือบทความมาหลายบทความอาจจะผ่านตากับคำว่า Data และ Information กันมาบ้าง

ซึ่งก็คงเกิดคำถามขึ้นมาในใจว่า “อ้าว Data แปลเป็นไทยว่าข้อมูลส่วน Information ก็แปลเป็นไทยว่าข้อมูลเหมือนกัน แล้วทั้ง 2 คำมันแตกต่างกันอย่างไรหล่ะ?”

ดังนั้นวันนี้ DIGI จะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับ Data และ Information ที่หลายคนเกิดคำถามขึ้นมาในใจว่า Data กับ Information ต่างกันอย่างไร พร้อมกับยกตัวอย่างเพื่อให้ผู้สามารถแยก Data กับ Information ได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้นครับ

Data vs Information ความเหมือนที่แตกต่างกัน

ข้อมูล (Data) เป็นข้อมูลดิบหรือข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นจากการเก็บบันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆ โดยที่ข้อมูลสามารถอยู่ในรูปแบบของตัวอักษร ตัวเลข หรือจะเป็นสัญลักษณ์อะไรก็ได้ ข้อมูลที่เกิดขึ้นจะต้องเกิดแค่กระบวนการบันทึกเท่านั้นโดยยังไม่ผ่านกระบวนการวิเคราะห์หรือแปลงสภาพ ตัวอย่างเช่น จำนวนผู้ติดเชื้อ Covid-19, ราคาน้ำมันในแต่ละวัน, จำนวนคนที่มาลงคะแนนเลือกตั้งผู้ว่า กทม. เป็นต้น

สารสนเทศ (Information) คือข้อมูลที่ผ่านการคิด วิเคราะห์ ตีความหมายแล้ว โดยคนส่วนใหญ่มักจะเข้าใจว่าเป็นข้อมูลเหมือนกับ Data แต่ในความเป็นจริงแล้ว Information ต้องผ่านกระบวนการอะไรบางอย่างเพื่อให้เกิดความหมายและสามารถนำเอาค่าเหล่านั้นมาแปรผลเพื่อให้เกิดความเข้าใจในรูปแบบใหม่
เช่น จำนวนผู้ติดเชื้อ Covid-19 คือ Data แต่เรานำเอาข้อมูลมาเข้ากระบวนการทางสถิติจะได้ออกมาว่าค่าเฉลี่ยของอายุผู้ติดเชื้อ Covid-19 สิ่งนี้จะเรียกว่า Information เพราะผ่านกระบวนการเรียบร้อยแล้ว หรือราคาน้ำมันที่เปลี่ยนแปลงในรอบเดือนอันนี้ก็จะนับเป็น Information เช่นกัน

เพราะผ่านกระบวนการทำให้เกิดความเข้าใจใหม่โดยกระบวนการแปลงข้อมูล (Processing) จะประกอบไปด้วย 7 รูปแบบได้แก่

1. Calculation เป็นการนำเอา Data มาผ่านกระบวนการคำนวณทางคณิตศาสตร์เผื่อให้เกิดความหมายในรูปแบบใหม่
2. Sorting เป็นการนำเอา Data มาเรียงลำดับอาจจะเป็นจากมากไปน้อยหรือน้อยไปมากก็ได้
3. Retrieving เป็นการดึงข้อมูลมาใช้เพื่อเป็นการค้นหาข้อมูลที่ต้องการเพิ่มเติม เช่นการทราบข้อมูลที่อยู่ของคนที่มาใช้สิทธิเลือกตั้ง
4. Merging เป็นการรวบรวมข้อมูลตั้งแต่ข้อมูล 2 ชุดขึ้นไปรวมกันเป็นข้อมูลชุดเดียว
5. Summarizing เป็นการสรุปข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบที่มีความกระชับและความเข้าใจได้ง่ายมากยิ่งขึ้น เช่น การหาค่าเฉลี่ย
6. Reproducing เป็นการสร้างข้อมูลชุดใหม่ขึ้นมาจากข้อมูลชุดเดิม
7. Updating เป็นการปรับปรุงชุดข้อมูลเก่าให้มีความทันสมัยมากยิ่งขึ้น

ตัวอย่าง Data และ Information

ที่มา : ตารางรายงาน COVID-19 ประจำวัน ข้อมูลประจำประเทศไทย

ตารางข้างต้นแสดงถึงข้อมูล (Data) ของผู้ติดเชื้อ Covid-19 ประจำวันของประเทศไทยซึ่งเป็นข้อมูลที่เก็บมาจากคนไข้โดยยังไม่ผ่านกระบวนการแปลงสภาพดังนั้นตารางข้างต้นจึงเรียกว่า Data

แต่หากเรานำเอาข้อมูลเหล่านี้มาผ่านกระบวนการเช่น ถ้าเรานำข้อมูลมาผ่านกระบวนการเรียงลำดับข้อมูล (Sorting) ก็จะทราบว่าผู้ป่วยที่มีอายุน้อยสุดอยู่ที่ 12 ปี และผู้ป่วยที่มีอายุมากสุดอยู่ที่ 55 ปี ถ้าผ่านกระบวนการสรุปผลข้อมูลก็จะพบว่าผู้ป่วยมีจำนวนทั้งสิ้น 12 คนเป็นเพศชาย 4 คน เพศหญิง 8 คนโดยส่วนใหญ่อยู่ระหว่างการสอบสวนโรคเป็นต้น ซึ่งที่กล่าวมาทั้งหมดเรียกว่า Information

สรุป

การเข้าใจถึงความหมายความถูกต้องของทั้ง Data และ Information นั้นนอกจากจะช่วยให้คนที่กำลังเริ่มต้นจะเป็นนักวิทยาศาสตร์ข้อมูลนั้นสามารถจัดการกับ Data และ Information ได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ยังช่วยให้การทำงานกับข้อมูลมีความสะดวกรวดเร็วและไม่เกิดความสับสนเวลาจะสื่อสารกับผู้อื่น รวมไปถึงทำให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้องเมื่อเวลาต้องการจะเลือกใช้งานว่ากระบวนการนี้ต้องเลือกใช้เป็น Data หรือ Information

ที่มา

• http://learn.gistda.or.th/2017/04/04/ข้อมูล-data-สารสนเทศ-information/
• https://sites.google.com/site/mis5830122113308/3/3-khxmul-data-laea-sarsnthes-information-taek-tang-kan-xyangri
• https://www.mindphp.com/บทความ/31-ความรู้ทั่วไป/4088-data-processing.html
• https://data.go.th/dataset/covid-19-daily

บทความ

ข้อมูล (data) และสารสนเทศ (Information) ต่างกันอย่างไร

ข้อมูลและสารสนเทศ(Data/Information) คืออะไร

ข้อมูลและสารสนเทศเหมือนกันอย่างไร

ข้อมูล Data คืออะไร พร้อมยกตัวอย่าง