โครโมโซม ดีเอ็นเอ และยีน
1. เมื่อมองผ่านกล้องจุลทรรศน์จะเห็นเส้นใยเล็กๆ พันกันอยู่ในนิวเคลียส เรียกว่า โครมาทิน Chromatin 2. เส้นโครมาทินหดสั้น มีลักษณะเป็นแท่ง เรียกว่า โครโมโซม Chromosome 3. Chromosome ประกอบด้วย 2 ข้าง เรียกว่า โครมาทิด Chromatid จุดเชื่อมติดกันเรียกว่า เซนโตเมียร์ entromere DNA :deoxyribonucleic acid
1. การจำลองตัวเอง ในกระบวนการบางเซลล์ เพื่อให้ได้ DNA เกิดขึ้นใหม่ที่มีรหัสพันธุกรรมเหมือนเดิมทุกประการ 2. การถ่ายทอดข้อมูลทางพันธุกรรม DNA สามารถ ถอดรหัสทางพันธุกรรมเพื่อสร้างเป็นสร้าง RNA : Ribonucleic acid ทำหน้าที่ กำหนดการเรียงตัวของกรดอะมิโนในการสังเคราะห์โปรตีน ยีน (Gene)
สายนิวคลีโอไทด์ (nucleotide) สองสาย บิดตัวเรียงเป็นเกลียวคู่ มีเบสเป็นตัวยึดสายทั้งสอง เบสในสาย DNA มี 4 ชนิด 1. อดีนีน (Adenine:A) 3. ไซโทซีน (Cytosine:C) 2. ไทมีน (Thymine:T) 4. กัวนีน (Guanine:G) โครมาทิน โครมาทิด ยีน อดีนีน กัวนีน ไทมีน ไซโทซีน การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม ตำแหน่งของยีนในโครโมโซม เรียกว่า โลกัส (Locus) ซึ่งจะมีโครโมโซมเหมือนกันเป็นคู่ เรียกว่า โฮโมโลกัส โครโมโซม homologous chromosome ดังนั้น ยีนอยู่บนโครโมโซมจึงมีลักษณะเป็นคู่ด้วย 1 Locus = ยีน 2 ตัว คู่ของยีน เรียกว่า อัลลีน allele ยีนที่ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม มี 2 ชนิด 1. ยีนเด่น (Dominant gene) ยีนที่แสดงลักษณะนั้นออกมาได้ แม้มียีนนั้นเพียงยีนเดียว 2.ยีนด้อย(Recessive gene) ยีนที่แสดงลักษณะนั้นออกมาได้ต้องมียีนด้อยทั้งสองยีน กำหนดให้อักษรภาษาอังกฤษ แทนยีน ดังนี้ ยีนเด่น ใช้อักษรตัวพิมพ์ใหญ่ เช่น A B ยีนด้อย ใช้อักษรตัวพิมพ์เล็ก เช่น a b ยีนที่ควบคุม มีลักษณะดังนี้ AA Aa aa คำศัพท์ที่ควรทราบ
แบ่ง 3 ประเภท 3.1 Homozygous Genotype : จีโนไทป์ ที่มียีนเหมือนกัน เรียกว่าพันธุแท้ มี 2 ชนิด 3.1.1 Homozygous Dominant : จีโนไทป์ ที่เป็นยีนเด่น เช่น AA TT BB 3.1.2 Homozygous Recessive : จีโนไทป์ ที่เป็นยีนด้อย เช่น aa tt bb 3.2 Heterozygous Genotype : จีโนไทป์ ที่มียีนต่างกัน เรียกว่า พันธุ์ทาง เช่น Tt Aa 3.3 Hemizygous Genotype : จีโนไทป์ที่มียีนเพียง ยีนเดียวในการควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม เช่น XCY XCX 4 ฟีโนไทป์ (Phenotype) : ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏออกมาให้เห็น จากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม เช่น ผิวขาว ผิวดำ ดอกแดง เกรเกอร์ โยฮันน์ เมนเดล เป็นบิดาแห่งวิชาพันธุศาสตร์ ได้ทำการทดลองศึกษาการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม โดยการผสมถั่วลันเตา ที่มีลักษณะต่างกัน 7 ลักษณะ ผลการทดลอง ดังตาราง
ตารางผลการทดลอง
จากตารางผลการทดลอง พบว่า ลักษณะด้อยจะปรากฏในรุ่น F2 ในอัตราส่วน 3:1 จากผลการทดลองสามารถนำมาเขียนแผนภาพ ได้ดังนี้ กำหนดให้ T : ต้นสูง t : ต้นเตี้ย พ่อ x แม่ TT x tt T T x t t Tt Tt Tt Tt แยกเซลล์สืบพันธุ์ ลูกรุ่นที่ 1(F1) Genotype มี 1 แบบ คือ Tt = 100 % Phenotype มี 1 ลักษณะ คือ ต้นสูง = 100% นำรุ่น F1 ผสมกัน จะได้ Tt x Tt T t x T t TT Tt Tt tt แยกเซลล์สืบพันธุ์ ลูกรุ่นที่ 2(F2) Genotype มี 3 แบบ คือ TT : Tt : tt อัตราส่วน 1 : 2 : 1 ร้อยละ 25 : 50 : 25 Phenotype มี 2 ลักษณะ คือ ต้นสูง : ต้นเตี้ย อัตราส่วน 3 : 1 ร้อยละ 75 : 25 ตอบคำถาม
กฎการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม กฎข้อที่ 1 กฎแห่งการแยก “ยีนที่อยู่เป็นคู่ ๆ ก็จะแยกตัวออกจากกันไปอยู่ในแต่ละเซลล์สืบพันธุ์ ก่อนที่จะมารวมตัวกันใหม่เมื่อมีการปฏิสนธิ” Aa x aa แยกเซลล์สืบพันธุ์ A a x a a กฎข้อที่ 2 กฎการรวมตัวอย่างอิสระ “ยีนที่เป็นคู่กันเมื่อแยกออกจากกันแล้ว แต่ละยีนจะไปกับยีนอื่นใดได้อย่างอิสระ” กฎข้อนี้ได้จากการศึกษาถ่ายทอดลักษณะจากยีน 2 คู่ เช่น กำหนดให้ A แทน ฝักอวบ a แทนฝักแฟบ R แทน เมล็ดกลม r แทนเมล็ดขรุขระ Aa Rr แยกเซลล์สืบพันธุ์ AR : Ar : aR : ar อัตราส่วน 1 : 1 : 1 : 1 การหาสัดส่วนของGenotype Phenotype ที่มี ยีน 2 คู่ หรือ 2 ลักษณะขึ้นไป หาได้ 2 วิธี
ตัวอย่าง ถ้าผสมถั่วเมล็ดเรียบสีเหลืองที่เป็น Homozygous dominance กับถั่วเมล็ดขรุขระสีเขียวที่เป็น Homozygous recessive จะได้ F1 มี Genotype Phenotype อย่างไร และหากนำ F1 ผสมกันเองจงหา Genotype Phenotype ของ F2 วิธีทำ กำหนดให้ S แทน เมล็ดเรียบ s แทน เมล็ดขรุขระ Y แทน เมล็ดสีเหลือง y แทน เมล็ดสีเขียว ดังนั้น Genotype ของพ่อที่มี Phenotype เมล็ดเรียบสีเหลือง ที่เป็น Homozygous dominance = SSYY Genotype ของแม่ที่มี Phenotype เมล็ดเรียบสีเขียว ที่เป็น Homozygous recessive = ssyy หา อัตราส่วน จีโนไทป์ และฟีโนไทป์
พ่อแม่ SSYY x ssyy แยกเซลล์สืบพันธุ์ S S Y Y x s s y y SY SY SY SY sy sy sy sy หาลูก F1 โดยใช้ตารางพันเนตต์ (Punnett square)
จะไดลูก F1 ที่มี Genotype 1 แบบ คือ SsYy = 100% Phenotype เมล็ดเรียบสีเหลือง 100% จากนั้นนำ F1 มาผสมกันเอง จะได้ พ่อแม่ SsYy x SsYy แยกเซลล์สืบพันธุ์ S s Y y x S s Y y SY Sy sY sy SY Sy sY sy หาลูก F2 โดยใช้ตารางพันเนตต์ (Punnett square)
หาลูก F2 โดยใช้ตารางพันเนตต์ (Punnett square) จะได้ลูก F2 มี Genotype = 9 แบบ คือ SSYY : SSYy : SsYY : SsYy : SSyy : Ssyy : ssYY : ssYy : ssyy อัตราส่วน 1 : 2 : 2 : 4 : 1 : 2 : 1 : 2 : 1 Phenotype มี 4 ลักษณะ คือ เมล็ดกลมสีเหลือง : เมล็ดกลมสีเขียว : เมล็ดขรุขระสีเหลือง : เมล็ดขรุขระสีเขียว อัตราส่วน 9 : 3 : 3 : 1 วิธีทำ กำหนดให้ S แทน เมล็ดเรียบ s แทน เมล็ดขรุขระ Y แทน เมล็ดสีเหลือง y แทน เมล็ดสีเขียว ดังนั้น Genotype ของพ่อที่มี Phenotype เมล็ดเรียบสีเหลือง ที่เป็น Homozygous dominance = SSYY Genotype ของพ่อที่มี Phenotype เมล็ดเรียบสีเขียว ที่เป็น Homozygous recessive = ssyy หาโดยใช้วิธีการแตกสาขา ถ้ามียีนหลายลักษณะให้แยกเซลล์สืบพันธุ์แล้ว ให้ผสมยีนของพ่อแม่ แต่ละลักษณะ หาสัดส่วนจีโนไทป์หรือฟีโนไทป์ แล้วนำผลที่ได้ของยีนแต่ละคู่ มาคิดรวมกันโดยการคูณ พ่อแม่ SSYY x ssyy แยกเซลล์สืบพันธุ์ S S Y Y x s s y y S S x s s หาสัดส่วนแต่ละลักษณะ Ss Ss Ss Ss = 4/4Ss Y Y x y y Yy Yy Yy Yy = 4/4 Yy ลูก F1 4/4Ss x 4/4Yy 16/16 SsYy หาลูก F2 นำรุ่น F1 ผสมกันเอง พ่อ-แม่ SsYy x SsYy แยกเซลล์สืบพันธุ์ ที่ละลักษณะ Ss x Ss SS Ss Ss ss คิดอัตราส่วน 1/4 SS 2/4 Ss 1/4ss หาลักษณะที่ 2 Yy x Yy YY Yy Yy yy คิดอัตราส่วน 1/4YY 2/4Yy 1/4yy นำเศษคูณเศษ ส่วนคูณส่วน 1/4YY 1/16 SSYY = เมล็ดกลมสีเหลือง 1/4SS 2/4Yy 2/16 SSYy = เมล็ดกลมสีเหลือง 1/4yy 1/16 SSyy = เมล็ดกลมสีเขียว 1/4YY 2/16 SsYY = เมล็ดกลมสีเหลือง 2/4Ss 2/4Yy 4/16 SsYy = เมล็ดกลมสีเหลือง 1/4yy 2/16 Ssyy = เมล็ดกลมสีเขียว 1/4YY 1/16 ssYY = เมล็ดขรุขระสีเหลือง 1/4ss 2/4Yy 2/16 ssYy = เมล็ดขรุขระสีเหลือง 1/4yy 1/16 ssyy = เมล็ดขรุขระสีเขียว จะได้ลูก F2 มี Genotype= 9 แบบ, Phenotype = 4 ลักษณะ ดังนี้
Phenotype มี 4 ลักษณะ คือ เมล็ดกลมสีเหลือง : เมล็ดกลมสีเขียว : เมล็ดขรุขระสีเหลือง : เมล็ดขรุขระสีเขียว อัตราส่วน 9 : 3 : 3 : 1 ระดับการแสดงลักษณะเด่น
กำหนด R แทน ดอกสีแดง w แทน ดอกสีขาว พ่อแม่ RR x ww แยกเซลล์สืบพันธุ์ R R x w w F1 Rw Rw Rw Rw จะได้ลูก F1 ที่มี Genotype 1 แบบ คือ Rw = 100% Phenotype ดอกสีชมพู 100% จากนั้นนำ F1 มาผสมกันเอง จะได้ พ่อแม่ Rw x Rw แยกเซลล์สืบพันธุ์ R w x R w SY Sy sY sy SY Sy sY sy แยกเซลล์สืบพันธุ์ R w x R w RR Rw wR ww จะได้ลูก F2 มี Genotype = 3 แบบ คือ RR : Rw : ww อัตราส่วน 1 : 2 : 1 Phenotype มี 3 ลักษณะ คือ ดอกสีแดง : ดอกชมพู: ดอกสีขาว อัตราส่วน 1 : 2 : 1 3. การถ่ายทอดลักษณะเด่นร่วม : การที่ยีนแสดงออกร่วมกันในลูกผสมเนื่องจากเด่นทั้งคู่ ข่มกันไม่ลง เช่น หมู่เลือด ระบบ ABO - อันลีน IA และ IB เป็น ลักษณะเด่นทั้งคู่ ดังนั้นผู้ที่มีจีโนไทป์ IA IB จะมีฟีโนไทป์ เลือดหมู AB โดย i เป็นลักษณะด้อย
ตัวอย่าง นายหนุ่ม มีเลือดหมู่ A ที่มี genotype แบบ heterozygous แต่งงานกับ นางสาวเมย์ ที่มีหมูเลือด B ที่มี genotype แบบ heterozygous จงหาว่าลูกของคู่นี้มีโอกาสมีเลือดหมู่ใดบ้าง วิธีทำ กำหนดให้ IA แทนหมู่ A , IB แทนหมู่ B (ลักษณะเด่น) i แทนหมู่ O (ลักษณะด้อย) นายหนุ่ม genotype แบบ heterozygous = IA i นางสาวเมย์ genotype แบบ heterozygous = IB i นายหมุ่น +น.ส.เมย์ IA i x IB i แยกเซลล์สืบพันธุ์ IA i IB i Genotype IA IB IA i IB i ii Phenotype เลือดหมู่ AB A B O นายหมุ่น +น.ส.เมย์ IA IA x IB IB แยกเซลล์สืบพันธุ์ IA IA IB IB Genotype IA IB IA IB IA IB IA IB Phenotype เลือดหมู่ AB AB AB AB การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมทางโครโมโซมร่างกาย
ตัวอย่าง การถ่ายทอดลักษณะคนแคระ กำหนดให้ แทนยีนเด่น แทนยีนด้อย ถ้าพ่อเป็นคนแคระพันธุ์แท้ มีจีโนไทป์ แม่เป็นคนปกติ มีจีโนไทป์ พ่อ-แม่ x แยกเซลล์สืบพันธุ์ x F1 ลูกเป็นคนแคระ 100 % 2. ลักษณะผิดปกติ ถ่ายทอดโดยยีนด้อย เช่น ผิวเผือก โรคธาลัสซีเมีย ถึงแม้ว่าพ่อแม่มีลักษณะปกติ แต่มียีนด้อยแฝงอยู่ เรียกว่า พาหะ กำหนดให้ แทนยีนเด่น แทนยีนด้อย ถ้าพ่อเป็นพาหะโรคธาลัสซีเมีย มีจีโนไทป์ แม่เป็นคนปกติ มีจีโนไทป์ พ่อ-แม่ x แยกเซลล์สืบพันธุ์ F1 ลูกปกติทุกคน แต่เป็นพาหะ 50 % กำหนดให้ แทนยีนเด่น แทนยีนด้อย ถ้าพ่อเป็นพาหะผิวเผือก มีจีโนไทป์ แม่เป็นพาผิวเผือก มีจีโนไทป์ พ่อ-แม่ x แยกเซลล์สืบพันธุ์ F1 ฟีโนไทป์ ปกติ พาหะ พาหะ ผิวเผือก การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมผ่านโครโมโซมเพศ
ตัวอย่าง พ่อตาปกติ แม่เป็นพาหะตาบอดสี ลูกมีโอกาสเป็นตาบอดสีหรือไม่ กำหนด XY x XX XX XX XY XY หญิงพาหะ หญิงปกติ ชายตาบอดสี ชายปกติ การศึกษาพันธุกรรมของมนุษย์ โดยใช้แผนผังแสดงลำดับเครือญาติ เรียกว่า พงศาวลี (Pedigree) หมายถึง ชายหรือหญิงปกติ หมายถึง ชายหรือหญิงที่มีลักษณะผิดปกติหรือเป็นโรค หมายถึง ชายหรือหญิงที่เป็นพาหะของลักษณะผิดปกติ หรือเป็นโรค หมายถึง ชายและหญิงแต่งงานกัน หมายถึง การแต่งงานระหว่างญาติ หมายถึง ชายและหญิงแต่งงานกันมีบุตร 3 คน โดยคนที่ 1 และคนที่ 3 เป็นชาย ส่วนคนที่ 2 เป็นหญิง ตัวอย่าง พงศาวลีของครอบครัวหนึ่ง ซึ่งแสดงการ ถ่ายทอดลักษณะผิดปกติหรือโรคพันธุกรรมจาก รุ่นพ่อแม่ไปยังรุ่นหลาน รุ่นพ่อแม่ รุ่นลูกF1 รุ่นลูกF2 (หลาน) สัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนพงศาวลี จากพงศาวลีจะเห็นได้ว่า เมือหญิงที่มีลักษณะผิดปกติแต่งงานกับชายปกติได้ลูก 4 คน โดยลูกคนที่ 1 ชายและมีลักษณะผิดปกติ ส่วนที่เหลือทั้ง 3 คน ไม่มีลักษณะผิดปกติแต่ทุกคนจะเป็นพาหะของลักษณะผิดปกติ ต่อมาลูกชายคนที่ 1 แต่งงานกับหญิงที่เป็นพาหะของลักษณะผิดปกติ ได้ลูก 3 คน โดยลูกชายคนที่ 1 และลูกสาวคนที่ 3 มีลักษณะผิดปกติ ส่วนลูกสาวคนที่ 2 เป็นพาหะของลักษณะผิดปกติ สำหรับลูกสาวคนที่ 4 ในรุ่นF1 ที่เป็นพาหะของลักษณะผิดปกติ แต่งงานกับชายปกติได้ลูก 4 คน ซึ่งลูกสาวมีโอกาสเป็นพาหะร้อยละ 50 แต่ไม่มีลูกคนใดมีลักษณะผิดปกติ เนื่องจากไม่มียีนด้อยจาก อีกฝ่ายหนึ่งมาเข้าคู่กันนั่นเอง โรคทางพันธุกรรม
1.1 กลุ่มอาการดาวน์(Downs sysdrome) เกิดจาก โครโมโซมที่ 21 เกินมา 1 เส้น มีลักษณะผิดปกติ ทั้งร่ายกายและสติปัญญา (ปัญญาอ่อน) 1.2 กลุ่มอาการคริดูซาต์ (Cri du sysdrome) เกิดจาก โครโมโซมคู่ที่ 5 เส้นหนึ่งบางหรือมีบางส่วนขาด หายไป มีลักษณะเหมือนกลุ่มดาวน์ แต่มีกล่องเสียง ผิดปกติ เสรียงร้องคล้ายแมว 1.3 กลุ่มอาการเฮ็ดเวิร์ด(Edeards sysdrome) เกิดจาก โครโมโซมคู่ที่ 18 เกินมา 1 เส้น อาการหัวเล็ก หน้าผากแบน คางเว้า นิ้วมือบิดงอ เสียชีวิตก่อน อายุ 1 ขวบ 1.4 กลุ่มอาการพาเทา (Pataus sysdrome) เกิดจาก โครโมโซมคู่ที่ 13 เกินมา 1 เส้น อาการปากแหว่ง เพดานโหว่ หูหนวก นิ้วเกิน ตาอาจพิการหรือตาบอด
2.1 ความผิดปกติที่เกิดจากโครโมโซม X 2.1.1 กลุ่มอาการไคลน์เฟคเตอร์ เพศชายที่มี โครโมโซม X เกิน 1-2 ตัว เช่น XXY XXXY อาการผู้ป่วยชายที่มีลักษณะคล้ายผู้หญิง 2.1.1 กลุ่มอาการไคลน์เฟคเตอร์ เพศชายที่มีโครโมโซม X เกิน 1-2 ตัว เช่น XXY XXXY อาการผู้ป่วยชายที่มี ลักษณะคล้ายผู้หญิง สูง หน้าอกโต สะโพกพาย อวัยวะ เพศมีขนาดเล็ก เป็นหมัน ปัญญาอ่อน 2.1.2 กลุ่มอาการเทนเนอร์ ผู้ป่วยเป็นเพศหญิงที่มีโครโมโซม X เพียงโครโมโซมเดียว XO อาการรูปร่างเตี้ย หน้าอกแบน คอสั้น มดลูกมีขนาดเล็ก เป็นหมัน ปัญญาอ่อน 2.1.3 กลุ่มอาการซุปเปอร์พิเมล ผู้ป่วยเป็นเพศหญิง ที่มีโครโมโซม X เกินกว่าคนปกติ 1-2 โครโมโซม ลักษณะทั่วไปปกติ สติปัญญาต่ำกว่าปกติ 2.2 ความผิดปกติที่เกิดจากโครโมโซม Y ผู้ชายมีโครโมโซม Y เกินมา 1 โครโมโซม XYY เรียกว่า ชุเปอร์แมน มีรูปร่างสูงใหญ่ อารมณ์ร้าย โมโหร้าย ไม่เป็นหมัน บางร้ายมีจิตปกติ การใช้ประโยชน์จากความรู้ด้านพันธุศาสตร์ เทคโนโลยีชีวภาพ (Biotachnology) : การประยุกต์ใช้ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งมีชีวิตมาใช้ในการปรับปรุงคุณภาพ ด้วยการเพิ่มผลผลิต มี 3 วิธี 1. การคัดเลือกพันธุ์ผสม
การใช้ประโยชน์จากพันธุวิศวกรรม 1. ด้านการแพทย์ ผลิตโปรตีนที่หายาก เช่นฮอร์โมนอินซูลินรักษาโรคเบาหวาน วัคซีนไวรัสตับ บี การผลิตชิ้นส่วน DNA ปรับปรุงสายพันธุจุลินทรีย์ เพื่อผลิตวิตามิน ยาปฏิชีวนะ โครงการจีโนม(Genome) เพื่อแสดงลำดับการเรียงตัวของยีนทุกยีนที่มีอยู่มนจีโนมของมนุษย์ จีโนม 1 จีโนม หมายถึง ดีเอ็นเอทั้งหมดในเซลล์ 1 เซลล์ของสิ่งมีชีวิต
การผสมเทียมของมนุษย์
การผสมเทียมมีหลายวิธี ดังนี้ 1. การทำกิ๊ฟ (GIFT Gamete IntraFallopian Transfer) คือการนำไข่และเชื้ออสุจิใส่กลับเข้าไปในหลอดมดลูก โดยหวังว่าไข่และเชื้ออสุจิจะสามารถปฏิสนธิในหลอดมดลูกเป็นตัวอ่อน และเดินทางจากหลอดมดลูกเข้าไปฝังตัวในโพรงมดลูกได้ 2. การทำซิฟ (ZIFT) คือการใส่ตัวอ่อนที่ปฏิสนธิแล้วระยะที่เริ่ม แบ่งเซลล์ คือ ตัวอ่อนระยะ 1 เรียกว่า Zygote ใส่กลับเข้าไป ในท่อนำไข่ เซลล์เข้าหลอดมดลูก อาจใส่ผ่าน ทางช่องคลอด หรือการเจาะหน้าท้อง 3. การทำอิ๊กซี่ (ICSI Intracytoplasmic Sperm Injection) คือการฉีดตัวอสุจิเพียงตัวเดียวเข้าไปในไข่ เกิดการปฏิสนธิ มีตัวอ่อนหลายเซลล์ การทำดังกล่าวต้องทำผ่านเครื่องมือ พิเศษและเข็มขนาดเล็กมากเพื่อจับไข่และฉีดตัวอสุจิเข้าไปในไข่ เป็นวิธีการใดที่จะมีค่าใช้จ่ายสูง แต่มีความสำเร็จในการตั้งครรภ์สูง 4. การอุ้มบุญ (Surrogate Mother) คือ การนำตัวอ่อนที่ได้จากการปฏิสนธิของไข่และตัวอสุจิของคู่สามีภรรยาใส่เข้าไปในโพรงมดลูกของสตรีอื่นเพื่อให้ตั้งครรภ์แทน 5. โคลนนิ่ง (Cloning) หมายถึงการคัดลอก หรือทำซ้ำ (copy) นั่นเอง สำหรับทางการแพทย์ หมายถึงการสร้างสิ่งมีชีวิตใหม่ ซึ่งมีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนของเดิมทุกประการ การโคลนนิ่งเกิดอยู่เสมอในธรรมชาติ เช่น การเกิดฝาแฝดเพศเดียวกันและหน้าตาเหมือนกัน เฉลยคำถามท้ายบท
ไม่ เพราะโดยทั่วไปลักษณะทางพันธุกรรมที่ควบคุมด้วยคู่ยีนในตำแหน่งยีนรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง โดยไม่เป็นการเฉลี่ยระหว่างยีน 2 รูปแบบ เช่น ลักษณะถั่วต้นสูง ถ้ารุ่นพ่อแม่ มีลำต้นสูง กับต้นเตี้ย รุ่นลูกไม่ได้เป็นต้นสูงปานกลาง แต่จะเป็นต้นสูง หรือต้นเตี้ยตามลักษณะของ Genotype 2. จำนวนโครโมโซมของมนุษย์ลงในหมายเลขต่างๆ ต่อไปนี้ 1. พ่อ 3. Sperm 2. แม่ 4. egg 5. zygote6 6 embryo 7. ลูก
4. egg 23 แท่ง 5. zygote 46 แท่ง 6. embryo 46 แท่ง 7. ลูก 46 แท่ง 3. การศึกษาพันธุกรรมถั่วลันเตาของเมนเดลมีความสำคัญต่อความรู้ทางพันธุศาสตร์อย่างไร การศึกษาพันธุกรรมถั่วลันเตาของเมนเดลทำให้ทราบว่าสิ่งมีชีวิตมีหน่วยควบคุมลักษณะหรือยีนทำหน้าที่กำหนดลักษณะต่าง ๆ ในสิ่งมีชีวิต ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการศึกษาพันธุศาสตร์ 4. สมมติให้การมีลักยิ้ม เป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นลักษณะเด่นที่ควบคุมด้วยยีน 1 คู่ กำหนดให้ยีนที่ ควบคุมลักษณะการมีลักยิ้มมี 2 แบบ D = ยีนเด่นกำหนดการมีลักยิ้ม d = ยีนด้อยกำหนดการไม่มีลักยิ้ม 4.1 คนที่มีลักยิ้มมีคู่ยีนแบบใดบ้าง ถ้าคำนึงถึงเฉพาะ การถ่ายทอดลักษณะการมีลักยิ้ม คนที่มีคู่ยีน แต่ละลักษณะจะสร้างเซลล์สืบพันธุ์แบบใดได้บ้าง คนที่มีลักยิ้มมีลักษณะคู่ยีนและแบบของเซลล์ สืบพันธุ์(Genotype) ดังนี้ DD Dd 4.2 หากพ่อมีลักยิ้ม แต่แม่ไม่มีลักยิ้ม จะมีรูปแบบคู่ของยีนของพ่อแม่ ได้กี่กรณี แต่ละกรณีมีโอกาสที่ลูกจะมีลักยิ้มเป็นเท่าใด มี 2 กรณี โดยมีGenotype และ Phenotype ดังนี้ 1) พ่อ-แม่ DD x dd แยกเซลล์สืบพันธุ์ D D x d d รุ่นลูก Dd Dd Dd Dd ดังนั้น Genotype 1 แบบ คือ Dd = 100% Phenotype 1 ลักษณะ คือ มีลักยิ้ม 100% 2.) 2) พ่อ-แม่ Dd x dd แยกเซลล์สืบพันธุ์ D d x d d รุ่นลูก Dd Dd dd dd ดังนั้น Genotype 2 แบบ คือ Dd : dd อัตราส่วน 1:1 ร้อยละ 50: 50 Phenotype 2 ลักษณะ คือ มีลักยิ้ม : ไม่มีลักยิ้ม อัตราส่วน 1:1 คิดเป็นร้อยละ 50 : 50 5 เราจะทราบได้อย่างไรว่ากลุ่มอาการบางอย่างเป็นผลจากความผิดปกติทางพันธุกรรมของโครโมโซม หรือ ของยีน การระบุกลุ่มอาการว่าเป็นผลจากความผิดปกติของโครโมโซม ทำได้โดยการเก็บตัวอย่างเซลล์แล้วนำมาเลี้ยงในสภาพที่แบ่งเซลล์ แล้วย้อมสีและถ่ายภาพเซลล์ในระยะการแบ่งเซลล์ที่เห็นโครโมโซมชัดเจน เพื่อตรวจสอบว่ามีโครโมโซมขาดหรือเกิน การระบุกลุ่มอาการว่าเป็นความผิดปกติของยีน ทำได้โดยติดตามการถ่ายทอดลักษณะจากรุ่นสู่รุ่น หากเห็นลักษณะการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น อาจยืนยันผลโดยการตรวจ DNA 6. เหตุใดการผลิตฮอร์โมนอินซูลินในปัจจุบันจึงผลิตจากกระบวนการพันธุวิศวกรรมแทนการสกัดอินซูลินจากตับอ่อนของสัตว์ เช่น วัว การผลิตอินซูลินจากกระบวนการพันธุวิศวกรรม สามารถผลิตอินซูลินได้เป็นปริมาณมากกว่าการสกัดอินซูลินจากตับอ่อนของสัตว์ และไม่ต้องฆ่าสัตว์จำนวนมากเพื่อให้ได้อินซูลินในปริมาณที่ต้องการ อีกทั้งยังมีต้นทุนในการผลิตที่ต่ำกว่าด้วย |
โครโมโซมและสารพันธุกรรม ม.4 ppt
กระทู้ที่เกี่ยวข้อง
ลิขสิทธิ์ © 2024 toptenid.com Inc.
