เพลงประจำกัณฑ์ที่ 6 กัณฑ์จุลพน คือเพลงใด *

เพลงประจำกัณฑ์มหาชาติ-- สาธุการ (ทศพร)-- ตวงพระธาตุ (หิมพานต์) --พญาโศก (ทานกัณฑ์)-- พญาดิน (วนประเวศน์)-- เซ่นเหล้า (ชูชก)-- คุกพาทย์ (จุลพล)-- เชิด (มหาพน)-- โอดเชิดฉิ่ง (กุมาร) -- ทยอยโอด (มัทรี)-- เหาะ (ลักบรรพ)-- กราวน์นอก (มหาราช)-- ตระนอน (ฉกษัตริย์ )-- ทะแยกลองโยน (นครกัณฑ์)

1. ดนตรีไทย
2. ศิลปินแห่งชาติ
3. นักดนตรีไทย

6.กัณฑ์จุลพน 75 คาถา เพลงประจำกัณฑ์ คือ คุกพาทย์ จุลพน เป็นกัณฑ์ที่พรานเจตบุตรหลงกลชูชก และชี้ทางอาศรมจุตดาบส ชูชกได้ชูกลักพริกขิงแก่พรานเจตบุตร อ้างว่าเป็นพระราชสาส์นของพระเจ้ากรุงสญชัย จึงได้พาไปยังต้นทางที่จะไปอาศรมฤาษี

๑.   จบกัณฑ์ทศพร บรรเลงเพลงสาธุการ ประกอบกิริยาน้อมรับพรของพระนางผุสดี

๒.  จบกัณฑ์หิมพานต์ บรรเลงเพลงตวงพระธาตุ ซึ่งเป็นเพลงหน้าพาทย์ เพื่อมุ่งประกอบกิริยาที่พระเวสสันดรทรงบริจาคทานตามเนื้อเรื่อง

๓.   จบทานกัณฑ์ บรรเลงเพลงพญาโศก เพื่อประกอบกิริยาโศกสลดรันทดใจที่พระเวสสันดรถูกเนรเทศออกจากเมือง

๔.   จบกัณฑ์วนปเวสน์ บรรเลงเพลงพระยาเดิน ประกอบกิริยาเดินของพระเวสสันดร พระนางมัทรีและพระกัณหาชาลี

๕.   จบกัณฑ์ชูชก บรรเลงเพลงเซ่นเหล้า ประกอบกิริยากินอันตะกละตะกลามของชูชก บางวงใช้เพลงค้างคาวกินกล้วยประกอบความทุพพลภาพของชูชก

๖.   จบกัณฑ์จุลพน บรรเลงเพลงรัวสามลา ซึ่งเป็นเพลงหน้าพาทย์แสดงการขู่ขวัญของนายาพรานเจตบุตรที่แสดงแก่ชูชก บางวงใช้แพลงคุกพาทย์ ประกอบกิริยาเช่นเดียวกัน แต่เป็นเพลงระดับชั้นสูงกว่า

๗.   จบกัณฑ์มหาพน บรรเลงเพลงเชิดกลอง ประกอบกิริยาเดินอย่างเร่งรีบของชูชก

๘.   จบกัณฑ์กุมาร บรรเลงเพลงโอด เชิดฉิ่ง คือบรรเลงเพลงโอดสลับกับเพลงเชิดฉิ่ง ประกอบกิริยาที่ชูชกเฆี่ยนตีกัณหาชาลีขณะเดินทางไป

๙.   จบกัณฑ์มัทรี บรรเลงเพลงทยอยโอด ประกอบกิริยาคร่ำครวญของพระนางมัทรี

๑๐. จบกัณฑ์สักกบรรพ บรรเลงเพลงเหาะ หรืออาจเป็นเพลงกลม ซึ่งอาจเป็นเพลงกลม ซึ่งเป็นเพลงหน้าพาทย์ทั้งสองเพลง ประกอบกิริยาเหาะลงมาของพระอินทร์ บางวงบรรเลงเพลงกระบองกัน ประกอบการแปลงตังของพระอินทร์

๑๑. จบกัณฑ์มหาราช บรรเลงเพลงกราวนอก ประกอบการยกพลของพระเจ้ากรุงสญชัย บางวงบรรเลงเพลง เรื่องทำขวัญ ประกบตอนทำขวัญพระกัณหาชาลี

๑๒. จบกัณฑ์ฉกษัตริย์ บรรเลงเพลงตระนอน ประกอบเรื่องกษัตริย์ทั้งหก ประทับแรมบริเวณอาศรม

๑๓. จบกัณฑ์นครกัณฑ์ บรรเลงเพลงกลองโยน ประกอบการยกขบวนพยุหยาตราอัญเชิญพระเวสสันดรกลับพระนคร

การตกแต่งสถานที่ที่จะมีเทศน์มหาชาติทำให้เกิดการสร้างสรรค์งานศิลปะหลายสาขา อาทิ งานหัตถศิลป์และงานจิตรกรรม การตกแต่งศาลาที่จะมีการเทศน์มหาชาตินั้นมักทำให้มีบรรยากาศครึกครื้น มีการประดับประดาด้วยต้นกล้วย ต้นอ้อย และราชวัตรฉัตรธง ให้มีบรรยากาศเหมือนเขาวงกต มีการตกแต่งบูชาด้วยเครื่องแกวลายคราม โลหะเงินทอง ดอกไม้เครื่องผูก ตามประทีปโคมไฟ และที่สำคัญมีฉากประจำกัณฑ์ เขียนเป็นรูปภาพแสดงเรื่องในกัณฑ์นั้นๆ แขวนไว้ด้วย

กัณฑ์จุลพน ว่าด้วยเรื่อง เฒ่าชูชกออกเดินทางไปเขาวงกตเพื่อขอชาลี และกัณหา ระหว่างทางได้พบพรานเจตบุตรผู้คอยดูแลเฝ้าอารักขา จึงได้ออกอุบายลวงให้เชื่อว่าได้รับนำสาสน์จากพระเจ้ากรุงสัญชัยมาส่งให้พระเวสสันดรเพื่อกลับวัง เพราะได้รับการอภัยโทษแล้ว เมื่อพรานป่าได้ยินก็เชื่อคำลวงนั้น และได้บอกทางไปเขาวงกตอีกด้วย

ข้อคิดประจำกัณฑ์

๑. มีอำนาจหากขาดปัญญาย่อมถูกหลอกได้ง่าย

๒. คนโง่ย่อมเป็นเหยื่อของคนฉลาด

๓. ไว้ใจทาง วางใจคน จะจนใจตัว

อานิสงส์กัณฑ์จุลพน

ผู้ใดบูชากัณฑ์จุลพน แม้จะบังเกิดในปรภพใด ๆ จะเป็นผู้สมบูรณ์ด้วยสมบัติบริวาร จะมีอุทยานอันดารดาษด้วยดอกไม้หอมตลบไป แล้วจะมีสระโบกขรณีอันเต็มไปด้วยปทุมชาติ ครั้นตายไปแล้วก็ได้เสวยทิพยสมบัติในโลกหน้าสืบไปฯ

#มาฆบูชามหากุศลมหาทานบารมี #ครั้งหนึ่งในชาตินี้ #ฟังเทศน์มหาชาติทำนองหลวง #๑๓กัณฑ์๑๐๐๐พระคาถา #เข้าถึงเทศน์เข้าถึงธรรม