พันธุ์ไม้ที่เหมาะสมในการจัดสวนถาดมีอะไรบ้าง

การจัดสวนถาด   เป็นการจัดสวนที่ใช้ต้นทุนต่ำกว่าการจัดสวนชนิดอื่น  ต้องใช้ความละเอียด
อ่อนและพิถีพิถันอย่างมากในการจัด  สามารถใช้พันธุ์ไม้และของตกแต่งต่าง ๆ จัดสวนได้โดยไม่จำกัดชนิด และจำนวนตามจินตนาการ

     สวนถาดจะมี 2 ประเภทคือ สวนแบบชื้น และสวนแบบแห้ง

สวนแบบชื้น คือ การจัดสวนโดยการลอกเลียนแบบธรรมชาติ หรือใช้จินตนาการของเรานำมาจัดลงในถาดหรือภาชนะที่เราเตรียมไว้ โดยจัดด้วยต้นไม้ที่ต้องการน้ำปกติ ต้องคอยดูแลเอาใจใส่มากเป็นพิเศษ เช่น สามารถตั้งไว้ตามมุมบ้าน โต๊ะทำงาน หรือตู้โชว์ และแต่ขนาดของสวนนั้นๆ

สวนแบบแห้ง คือ การจัดสวนโดยการลอกเลียนแบบธรรมชาติ หรือใช้จินตนาการของเรานำมาจัดลงในถาดหรือภาชนะที่เราเตรียมไว้ โดยใช้ต้นไม้ที่ไม่ต้องการน้ำมาก เช่น ตะบองเพชร ไม่ต้องดูแลมากเป็นพิเศษ เหมาะสำหรับท่านที่ไม่ค่อยมีเวลาดูแล

การจัดสวนถาดแบบแห้ง
          การจัดสวนถาดแห้งแบบย่อทิวทัศน์ธรรมชาติ เป็นการย่อทิวทัศน์ของทะเลทราย ตัวอย่างการจัดในที่นี้จะใช้หินและต้นไม้พวกแคคตัสกับพวกซัคคิวเลนท์เป็นองค์ประกอบขั้นตอนการปฏิบัติตามลำดับดังนี้
         1. กำหนดรูปแบบ   ขั้นตอนแรกได้แก่การกำหนดรูปแบบของสวนที่จะจัดทำ รูปแบบที่จัดเป็นการย่อทิวทัศน์ธรรมชาติของทะเลทราย
         2. เตรียมเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ เตรียมเครื่องมือที่จะใช้จัดสวนถาดแห้งไว้ให้ครบถ้วน โดยอยู่ในสภาพใช้งานได้ดี และรวบรวมวัสดุอุปกรณ์ที่จะใช้ไว้ให้พร้อม ต้องมีจำนวนมากพอที่จะเลือกใช้ได้ตามความเหมาะสม วัสดุอุปกรณ์ที่สำคัญได้แก่ หินยืน หินนั่ง หินนอนอย่างละก้อนและต้นไม้พวกแคคตัส กับซัคคิวลนท์ ซึ่งจะใช้เป็นโครงของสวน กับพวกซัคคิวเลนท์จำนวนหนึ่ง ซึ่งเป็นไม้แฟนซี รวมทั้งทรายที่จะใช้แต่งสวนถาดให้เหมือนผิวทรายทะเล กรวดเม็ดเล็กสีน้ำตาล เหลือง ส้ม ซึ่งเป็นสีธรรมชาติเพื่อใช้ทำเป็นเส้นขอบสวน
สูตรดินปลูกสำหรับจัดสวนถาดแบบแห้ง
                  ดินร่วน          2      ส่วน
                 ทรายหยาบ     3      ส่วน
                  ถ่านป่น         1      ส่วน
                  ใบไม้ผุ         0.5    ส่วน
                  ปุ๋ยหมัก        0.5    ส่วน
                  หมายเหตุ  จะผสมกากเปลือกถั่วผุ ขี้เถ้าแกลบ ปุ๋ยคอก เศษอิฐกระดูกป่น ลงไปบ้างก็ได้ โดยผสมอย่างละเล็กละน้อยและไม่จำเป็นต้องใช้ทุกชนิด   ลองพลิกแพลงหาสูตรใหม่ๆของตัวเองได้

         3. เตรียมดินเตรียมดินผสมที่จะใช้จัดสวนถาดแห้งไว้ให้พร้อม โดยผสมดินตามสูตรที่ได้กล่าวมาแล้ว หรือผสมให้ใกล้เคียงกับสูตร
        4. ดำเนินการจัดทำ เมื่อกำหนดรูปแบบสวน เตรียมเครื่องมือวัสดุอุปกรณ์และดินผสมไว้เรียบร้อยแล้ว ขั้นต่อไปจัดทำตามลำดับ ดังนี้
          4.1 พิจารณาขนาดของวัสดุอุปกรณ์หลักกับขนาดของถาดในที่นี้พิจารณาขนาดของหินยืน นั่ง นอน ขนาดของต้นแคคตัส ต้นซัคคิวเลนท์ กับขนาดของถาด พิจารณาขนาดของวัสดุอุปกรณ์หลักได้สัดส่วนกับขนาดของถาดหรือไม่ ต้องเลือกใช้ที่ได้สัดส่วนกัน
          4.2 พิจารณาขนาดของหินยืน นั่ง นอน ต้นแคคตัส และต้นซัคคิวเลนท์ เลือกใช้ที่ขนาดได้สัดส่วนกัน ซึ่งขนาดเล็กใหญ่สูงต่ำไล่เลี่ยกัน เพื่อให้เป็นโครงสร้างหลักของสวนถาดเลือกใช้เฉพาะที่ได้สัดส่วนกัน
          4 3 พิจารณารูปทรงหรือรูปร่างหน้าตาของหินยืน นั่ง นอน ต้นแคคตัสและต้นซัคคิวเลนท์ เลือกใช้รูปทรงที่กลมกลืนกันประมาณร้อยละ 70- 80 และรูปทรงที่แตกต่างกันร้อยละ 30 – 20
          4.4 ทำการวางโครงร่างของสวนถาด ขั้นตอนการจัดทำตามลำดับ ดังนี้
                    4.4.1 รองก้นกระถางและใส่ดิน โดยใส่อิฐหรือถ่านทุบรองก้น และปิดรูกระถางและใส่ดินผสมในถาด กดให้แน่นพอสมควร เกลี่ยให้ผิวดินเรียบเสมอขอบถาด
                    4.4.2 กำหนดมุมมองที่สำคัญที่สุด ซึ่งจะอยู่ตรงกลางถาด
                    4.4.3 กำหนดตำแหน่งของจุดเด่น วางหินยืนตรงจุดเด่นซึ่งจะอยู่ตรงจุดกึ่งกลางของถาด หันสวนที่สวยงามที่สุดของหินยืนสู่สายตาผู้ชมหรือหันมาทางด้านหน้าของถาด ลองวางดู                    4.4.4 วางตำแหน่งแคคตัสที่ 1 ซึ่งต่ำกว่าหินยืนเล็กน้อยเพื่อประกอบหินยืนให้เด่น วางด้านขวาของหินยืนแต่เยื้องไปทางด้านหน้าของหินยืนเล็กน้อย วางตำแหน่งต้นแคคตัสต้นที่ 2 ซึ่งสูงกว่าต้นที่ 1 เล็กน้อย วางด้านซ้ายของหินยืนให้เยื้องมาด้านหลังของหินยืนเล็กน้อยไม่ให้บังส่วนหน้าของหินยืน การวางนี้จะวางเป็นรูปสามเหลี่ยม จะเห็นว่าตำแหน่งของการวางหินยืน หินนั่ง และหินนอนเป็นรูปสามเหลี่ยมด้านไม่เท่า จากนั้นวางตำแหน่งต้นซัคคิวเลนท์ ซึ่งต่ำกว่าต้นที่ 2และรูปทรงต่างกัน โดยระหว่างด้านหน้าของหินยืนกับหินนอน จะเห็นว่าทั้ง 3 ต้นวางเป็นรูปสามเหลี่ยมด้านไม่เท่า เหมือนการวางหินยืน หินนั่ง หินนอน วางไม่ชิดหรือห่างกันมากเกินไปไม่บังกัน ให้คำนึงถึงที่ว่างและช่วงจังหวะ
          4.5 ทำโครงสวน การทำโครงสวนได้แก่ทำให้องค์ประกอบหลักต่าง ๆ ที่ประกอบกันเป็นโครงร่างยึดอยู่กับที่โดยไม่เปลี่ยนแปลงตำแหน่งอีกหินทั้ง 3 ก้อนและต้นไม้ทั้ง 3 จะอยู่ตรงตำแหน่งเดิมโดยไม่เปลี่ยนแปลงอีก ขั้นต่อไปใช้ดินทับโคนต้นแคคตัสและทับบริเวณฐานหินทั้ง 3 ก้อน การจัดวางหินจะไม่วางลอยไว้บนผิวดิน เพราะผิดธรรมชาติ จัดทำเนินดินให้สูง ๆ ต่ำ ๆ การทำเนินสนให้นำเรื่องรูปทรงและเส้นมาใช้ บริเวณส่วนหนึ่งของเนินดินจะเว้นที่เผื่อไว้ปลูกต้นไม้เพิ่มเติมเสริมแต่งหรือไว้เพิ่มเติมหิน กดดินให้แน่นพอประมาณและแต่งผิวเรียบ จะได้โครงสวนที่สมบูรณ์
          4.6 ปลูกไม้ประดับสวนให้สมบูรณ์ หมายถึง การใช้ต้นซัสคิวเลนท์ ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าต้นไม้ที่ปลูกไว้เป็นหลัก เรียกว่า ไม้แฟนซี นำมาปลูกเพิ่มเติมเสริมแต่ง ปลูกตรงไหนให้ขีดเส้นแสดงรูปร่างไว้ตรงจุดนั้น จากนั้นตักดินออกจากบริเวณที่จะปลูกโดยตักออกเพียงเล็กน้อยเพื่อให้เห็นแนวที่จะปลูกและทำการปลูก
           4.7 ตกแต่งผิวและโรยเส้นขอบสวนผิวสวนทำให้เกิดความสวยงามและช่วยป้องกันการระเหยของน้ำช่วยเก็บความชุ่มชื้นในดิน ปัดกวาดให้เรียบร้อย จากนั้นฉีดพ่นน้ำเพื่อล้างทั่วบริเวณต้นไม้ก้อนหินและถาด แต่งดินให้ได้รูปทรงอีกครั้งกวาดผิวให้เรียบและกดดินให้แน่นพอสมควร ใช้ทรายแก้วหรือทรายเม็ดเล็กสีขาวธรรมชาติแต่งเป็นผิวของทะเลทรายกรวดที่ใช้โรยเป็นขอบสวนจะอยู่ต่ำกว่าขอบถาดเล็กน้อย เส้นของขอบสวนจะช่วยให้ถาดเด่นสง่าขึ้นมาก แล้วฉีดน้ำพ่นเป็นฝอยทั่วบริเวณสวนถาด ระวังอย่าให้ถูกทรายจะทำให้ทรายเลื่อนไหลลงการจัดสวนถาดชื้นแบบย่อทิวทัศน์ธรรมชาติ เป็นการย่อป่าเขาลำเนาไพร น้ำตก น้ำพุ เกาะแก่ง ชายหาด ฯลฯ เป็นบรรยากาศที่สดชื้นร่มเย็นด้วยน้ำและพืชพรรณนานาชนิด ซึ่งเป็นบรรยากาศที่แตกต่างกับบรรยากาศทะเลทราย ตัวอย่างการจัดสวนในที่นี้จะใช้รากไม้แก่นไม้และต้นไม้ทั่วไปที่เจริญงอกงามตามป่าเขาลำเนาไพร ใช้เป็นองค์ประกอบของสวน

การดูแลรักษาสวนถาดแบบแห้ง
            กลุ่มไม้อวบน้ำ พวกแคตตัส ซัคคิวเลนท์ และไม้ที่มีต้นใบอวบหนา ไม่ชอบน้ำขัง จึงต้องปลูกในภาชนะที่มีรูระบาย ดินโปร่งซุย ชอบแสงแดด แต่ไม่ควรจัด หรือวางในที่ได้รับแสงไม่ตลอดทั้งวันควรหลีกเลี่ยงแสงจัดยามเที่ยง บางชนิดจะไหม้ อาจวางไว้ริมหน้าต่างในบ้านได้ แต่ต้องหมั่นหมุนให้รับแสงทั่วๆกัน ไม่งั้นต้นจะเอน ยืด และเอียงไปทางเดียวกัน รดน้ำหรือฉีดน้ำ ทุกๆ 2-3 วันต่อครั้ง หรืออาจเป็น 5 วันก็ได้แล้วแต่ความเข้มอ่อนของแสงที่ได้รับ สังเกตุจากผิวหน้าดินปลูก และการเติบโตที่ผิดปกติของต้นไม้

ขั้นตอนการจัดสวนถาดแบบชื้น

        ขั้นเตรียม
                        1. เขียนแปลนหรือเขียนแบบลงบนกระดาษโดยประมาณโดยเขียนขึ้นตามจินตนาการของตนเอง จะทำให้รู้ว่าสวนถาดแบบย่อทิวทัศน์ธรรมชาติที่จัด จะทีรูปร่างทรวดทรงเป็นอย่างไร จะใช้ต้นไม้และหินรูปทรงอย่างไร เพื่อจะได้เตรียมต้นไม้และหินที่จะใช้เป็นองค์ประกอบหลักไว้ล่วงหน้า
                        2. เตรียมเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ ได้แก่ หิน กรวด กาวแท่งใช้ต่อเชื่อมหิน ขอนไม้ สีฝุ่น มอสส์และต้นไม้ต่าง ๆ
                        3. การเตรียมดิน ดินที่ใช้เป็นดินผสมสำหรับการใช้จัดสวนถาดแบชื้นทั่ว ๆ ไปหรือเป็นดินสำหรับการปลูกไม้ดอกไม้ประดับ
ทั่ว ๆ ไปก็ได้

ดำเนินการจัดทำ
                 เมื่อได้เขียนแบบโดยประมาณแล้ว จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ตามแบบ ดำเนินการตามขั้นตอนดังนี้
                        1.นำเปลือกมะพร้าวลงปูฐานล่างของถาด
                        2.ใสดินที่เตรียมตามความเหมาะสม ตามแบบที่เขีนยไว้
                        3.นำตอไม้หรือขอนไม้มาวางตามแบบ
                        4.จากนั้นนำต้นไม้ขนาดใหญ่ลงปลูก เพื่อเป็นต้นประธานโดยการขุดดินให้เป็นหลุมลึกพอกลบรากต้นใม้ได้
                        5.พอปลูกต้นไม้ใหญ่เสร็จ ตามด้วยต้นไม้ขนาดกลาง
                        6.วางหินขนาดต่างๆ ตามแบบที่วางไว้
                        7.นำต้นไม้ขนาดเล็ก มาปลูกตามแบบ
                        8.นำมอสมาตกแต่งตามแบบ
                        9.โรยหินกรวดเพื่อตกแต่งให้สวยงาม