ดาวน์โหลด Show ดาวน์โหลดต้นฉบับ ครั้ง http://kb.hsri.or.th/dspace/bitstream/handle/... การศึกษานี้มุ่งจะหาแนวทางในการส่งเสริมให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นเจ้าภาพในการสร้างเสริมสุขภาพในพื้นที่ ทำการศึกษาโดยการทบทวนวรรณกรรมในประเทศและต่างประเทศ รวมถึงการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพที่อบต.๔ แห่ง ผลการศึกษาพบว่า เดิมทีการส่งเสริมสุขภาพในประเทศไทย มีลักษณะเป็นการจัดบริการส่งเสริมสุขภาพโดยบุคลากรสาธารณสุข ให้ประชาชนทั่วไปที่ไม่เป็นโรคมีสุขภาพแข็งแรง เช่น การให้สุขศึกษาให้คนทั่วไปมีความรู้ในการดูแลสุขภาพและมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดี การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม เป็นต้น ภายหลังการส่งเสริมสุขภาพที่มาจากคำว่า Health Promotion มีความหมาย ๒ ลักษณะ ลักษณะแรกคือการจัดบริการโดยบุคลากรสาธารณสุขดังที่กล่าวข้างต้น และ ลักษณะที่ ๒ คือกระบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมเพื่อทำให้ประชาชนเพิ่มความสามารถในการควบคุมปัจจัยกำหนดสุขภาพและพัฒนาสุขภาพให้ดีขึ้นทั้งในคนปกติทั่วไปและผู้ที่เจ็บป่วย ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้สับสนจึงใช้คำว่า “สร้างเสริมสุขภาพ” การมีส่วนร่วมของภาคส่วนและประชาชนในการสร้างเสริมสุขภาพในประเทศไทย เริ่มต้นตั้งแต่ยุคของการสาธารณสุขมูลฐาน ในปี พ.ศ.๒๕๒๓ ที่นายแพทย์อมร นนทสุต อดีตปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นผู้ผลักดันแนวคิดของการดำเนินงานสาธารณสุขมูลฐานในประเทศไทยโดยดัดแปลงจากกลยุทธ์และองค์ประกอบการสาธารณสุขมูลฐานขององค์การอนามัยโลก “Health For All” จนมาถึงในปัจจุบันบริบทต่างๆเอื้อต่อการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคส่วนและประชาชนในการสร้างเสริมสุขภาพ เช่นกระจายอำนาจการปกครองไปสู่ท้องถิ่น, การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ, การจัดตั้งกองทุนสุขภาพระดับตำบล ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ, และกระบวนการสมัชชาสุขภาพ โดยที่ท้องถิ่นได้รับภารกิจการสร้างเสริมสุขภาพบางส่วน มาตั้งแต่พ.ศ.๒๕๓๗ แล้ว พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ.๒๕๓๗ ส่งผลต่อการขยายบทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการสร้างเสริมสุขภาพชัดเจนคือ เน้นหนักไปในเชิงการจัดการสิ่งแวดล้อมพื้นฐาน กล่าวคือ การรักษาความสะอาดของถนน ทางน้ำ ทางเดิน และที่สาธารณะ รวมทั้งกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล ตลอดจน การป้องกันโรคและระงับโรคติดต่อ แต่กระนั้นก็ยังไม่ครอบคลุมบทบาทตามยุทธวิธี ๕ ประการของการสร้างเสริมสุขภาพในนิยามใหม่ ส่วนแผนปฏิบัติการกำหนดขั้นตอนการกระจายอำนาจให้อปท.ฉบับที่ ๒ ได้ผูกภารกิจการบริการด้านการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคและการรักษาพยาบาลเบื้องต้น ไปพร้อมงบประมาณ สถานีอนามัยและบุคลากร ให้ถ่ายโอนให้อปท.ที่มีความพร้อมดำเนินการ ซึ่งน่าจะทำให้ภาวะการนำของอปท.ในการสร้างเสริมสุขภาพล่าช้าออกไป เนื่องจากจะต้องผ่านกระบวนการหลายขั้นตอนในการรับโอนสถานีอนามัย ดังนั้นเพื่อให้มีความชัดเจน ถึงบทบาทของท้องถิ่นในการสร้างเสริมสุขภาพ จึงสมควรกำหนดภารกิจให้สอดคล้องกับกลยุทธ์ในการสร้างเสริมสุขภาพให้ชัดเจน ซึ่งชี้ได้ว่ามีกลุ่มภารกิจเดียวที่อาจจำเป็นต้องให้สถานีอนามัยดำเนินการ คือการส่งเสริมสุขภาพของประชาชนรายบุคคล การมอบภารกิจจากหน่วยงานรัฐส่วนกลาง/ส่วนภูมิภาค ให้ท้องถิ่น อาจอาศัยหลัก ๒ อย่างคือ ๑) ความเสี่ยงต่ำหรือความถี่สูง และ ๒)ใช้ทักษะพื้นฐาน หรือเข้าเกณฑ์อย่างใดอย่างหนึ่ง การจัดการที่ส่วนกลาง หน้าที่หลักๆของแต่ละหน่วยงานมี ดังนี้ - กสธ.เป็นหน่วยงานหลักในการกำหนดนโยบาย และกำหนดมาตรฐานของบริการสาธารณะ นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุข ควรใช้โครงข่ายของ สสจ. และ สสอ. ในการจัดระบบข้อมูลข่าวสารสุขภาพ ระบบรายงานการเฝ้าระวังปัจจัยเสี่ยง ที่ทุกฝ่ายสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ สสส. ควรรับหน้าที่เป็นแกนในการพัฒนากำลังคน ภาคท้องถิ่นและภาคประชาชน บันทึกปัญญาในท้องถิ่นให้เป็นความรู้เชิงประจักษ์ สร้างกระบวนการเรียนรู้ระหว่างท้องถิ่น และ สช.ควรมีคณะกรรมการประเมินความก้าวหน้าด้านการสร้างเสริมสุขภาพที่ประสานการทำงานหน่วยงานส่วนกลางทุกส่วน รวมทั้งกรมการปกครองส่วนท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทยด้วย ศักยภาพของอปท.อาจพิจารณาได้เป็น 3 ด้าน คือความตระหนักถึงความสำคัญของการสร้างเสริมสุขภาพ, ศักยภาพในการจัดกระบวนการพัฒนานโยบาย และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของระบบ กลไก, และ ศักยภาพในการพัฒนาอย่างเป็นระบบและยั่งยืน ซึ่งทั้ง ๓ ด้านนี้ สามารถนำมาสร้างเครื่องมือในการประเมินศักยภาพ และพัฒนาศักยภาพของอปท.ได้อย่างต่อเนื่อง
ͧ���Сͺ�ͧ�ҹ�Ҹ�ó�آ��Űҹ�ѧ����ǻ�Сͺ���¡�ú�ԡ��Ẻ�����ҹ 4 ��ҹ ��� ��û�ͧ�ѹ�ä �����������آ�Ҿ���� ����ѡ�Ҿ�Һ�� ��ÿ�鹿���Ҿ �������ö�¡�͡�繧ҹ����ЪҪ�����ö���Թ�������µ��ͧ�͡�繧ҹ��ҧ � ������¡����� ͧ���Сͺ�ͧ�ҹ�Ҹ�ó�آ��Űҹ �ӹǹ 14 ͧ���Сͺ��� 1. �ҹ����ҡ�� ���. ��˹�ҷ���е��������ЪҪ�����˹ѡ�֧�ѭ������ҡ�÷���Դ��� �� �ä�Ҵ����������� 0-5 �Ǻ �������á�Դ�չ��˹ѡ����繵� ��������͡Ѻ������������ҹ ���� ���������ҹ 㹡�ä��� ���Ǩ����������� ��觹��˹ѡ�� 0-5 �Ǻ �ء���繻�Ш� ����;��硤�㴷��Ҵ�������á���Թ���������������������� ��������������㹡�������������á ��ʹ�����������û�١�ѡ ����§�ѵ�� ������������� 2. �ҹ�آ�֡�� ����آ�֡�������ͧ��ҧ � �� �ѭ���Ҹ�ó�آ�ͧ��ͧ��� ��������ѹ��䢻ѭ�� ���������������ǡѺ��û�ͧ�ѹ�ä��С����������آ�Ҿ����������ЪҪ�������ҹ���ͪ���� 3. ����ѡ�Ҿ�Һ�� ���. ������ѡ�Ҿ�Һ�ŷ��������ͧ�����Ǻ�ҹ ���ᨧ����ЪҪ���Һ�֧��������ö�ͧ ���. 㹡���ѡ�Ҿ�Һ�� ��Ъ��ᨧ����Һ�֧ʶҹ��ԡ�âͧ�Ѱ ��ʹ���觵�ͼ����¶���Թ��������ö�ͧ ���. 4. ��èѴ���ҷ����� ���Թ��èѴ��駡ͧ�ع������Ǫ�ѳ���Ш������ҹ ���ͨѴ���ҷ������������ԡ����ٹ���Ҹ�ó�آ��Űҹ����� (����.) ��д��Թ�������ЪҪ�����ö�����ҷ���������ҹ��ҡ�ͧ�ع ���� ����. ���дǡ �Ǵ���� ������ҤҶ١ 5. ����آ�Ժ����ШѴ�ҹ�����Ҵ ���. ���ᨧ����ЪҪ� ������������ҹ ��Һ�֧�����Ӥѭ�ͧ��èѴ�ҹ�����Ҵ������ ������ҧ���� ��áӨѴ�����Ž�� ��С�èѴ��ҹ���������Ҵ �繵� 6. ��������������С���ҧἹ��ͺ���� ���. ���ᨧ��Ш٧�����ЪҪ���Һ�֧�����Ӥѭ�ͧ����ҧἹ��ͺ���� �������繢ͧ��ô��š���ʹ (��ýҡ�����) ��С�ô�����ѧ��ʹ �Ѵ������ô����Ѻ��ԡ����Ф������㹡�û�ԺѵԵ� ��áԹ����� ��觹��˹ѡ ����Ѵ�����ѹ���Ե �Ѵ�����Ѻ��éմ�Ѥ�չ��ͧ�ѹ�ä�Դ��� 7. �ҹ�Ǻ�����ͧ�ѹ�ä�Դ���㹷�ͧ��� ���. ���ᨧ����ЪҪ���Һ���������ҹ���ä���÷���繻ѭ�� �� �ä�ب�����ǧ �ä��Ҹ� �����ʹ�͡ ��觨��繵�ͧ���Ѻ��û�ͧ�ѹ����ѡ�� �����駡��������͡ѹ㹡�ô��Թ��äǺ�����л�ͧ�ѹ������Դ�ä�кҴ����� 8. ������ҧ��������Ԥ����ѹ�ä ���. ���ᨧ����ЪҪ���Һ�֧�����Ӥѭ�ͧ�������Ѥ�չ��ͧ�ѹ�ä�Դ��� ��йѴ�������˹�ҷ���͡�����ԡ�����ЪҪ�����ش�Ѵ����ҧ � 9. �����������آ�Ҿ�ѹ ���. ���ᨧ������������Ѻ��ЪҪ��֧��ô��ſѹ ����ѡ���آ�Ҿ��ͧ�ҡ��пѹ �Ѵ���»�ЪҪ�������Ѻ��ԡ���ʶҹ��ԡ�������������˹��·ѹ�����������������㹪���� 10. �����������آ�Ҿ�Ե ���. ���ᨧ����ЪҪ���Һ�֧�����������آ�Ҿ�Ե ��ä��Ҽ�������дѺ����� ���ͨ����Ѻ����й� ����ѡ�ҷ��١��ͧ 11. ��������Ǵ���� ���. �������·ʹ�����������ǡѺ�ҹ��������Ǵ�����Ѻ��ЪҪ� ��ЪҪ��ء��������ѧ������ա�á�зӷ��������Դ������ ͧ��ê���������ѹ�ҧἹ��ѭ�Ңͧ���������ǡѺ����Ǵ�����繾�� �����������������������ͧ������㹡���ɵ� �����˹�ҷ�����ʹ��Թ��áѺ����зӼԴ 12. ������ͧ�������� ���. �����Ѻ��ЪҪ��ʹ��ͧ���žĵԡ����ͧ��ҹ��� ö�������� ��� �ҡ����繼���зӼԴ�����¡������˹�ҷ�����ʹ��Թ��� ���.�����ѹ����������������ҹ㹡�����͡�����Թ��� �� ����� ����ͧ��ا�� ��� ����ͧ���ҧ������ҵðҹ���ࡳ�� ��. ���� ��ʹ���Ҩ�Ѵ��駡���� ���� ����������ͻ���ҹ�ҹ�ѹ���Ż�ЪҪ�㹾�鹷�� 13. ��û�ͧ�ѹ�Ǻ����غѵ��˵� �غѵ���� ����ä���Դ��� ���. �����ѹ���Ҽ���������ҹ �����ѹ���Ե ����� �������駨Ѵ�ӷ���¹��ª��ͼ����������Ѻ����ѡ�������觵�� �Ըա�û�ԺѵԵ����鹨ҡ�������§��͡���Դ�ä���Դ��͵�ҧ � ������������ЪҪ��֧�Ƿҧ��û�ͧ�ѹ��ФǺ����غѵ��˵� �غѵ���� ��ʹ�����ҧ����������չ������������ҷõ�ͼ��ԡ��㹪������������ѹ��鹿���Ҿ���ԡ�� 14. �ʹ�� ���. ���������Ѻ��ЪҪ�����Һ�֧�����Ӥѭ ��Ф�������㹡�äǺ�����ͧ�ѹ�������кҴ�ͧ�ä�ʹ�� �����ѹ�Ѵ�Ԩ����óç����������� �������� ��ȹ��� ��С�û�ԺѵԷ��١��ͧ㹡�û�ͧ�ѹ��ФǺ����ä�ʹ�� ��ʹ���դ�������ö㹡�ô��ż������ʹ�� �������ö���������㹪�������ª��������Ѻ ����������Ш���ä�ʹ����褹㹪���� ͧ���Сͺ�ͧ�ҹ�Ҹ�ó�آ��Űҹ��� 14 ͧ���Сͺ��� �����繵�ͧ����������Ǿ�����ѹ����ء���ҧ �Ҩ������������ͧ����ЪҪ��Դ���������ͧ����դ������繨�ԧ � �ͧ������ͧ���ͧ�� ���������ѧ����ҡ���µ������ա ��ж���ҡ����������ջѭ��㹺ҧ����ͧ����ҹ�� ͧ���Сͺ�����Թ��á��ҨŴŧ������Ҿ�ͧ�����繨�ԧ�ͧ�������� � บทบาทและความรับผิดชอบของประชาชนด้วยการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคในชุมชนที่สําคัญ มีอะไรบ้างบทบาทและความรับผิดชอบของประชาชนด้วยการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชนที่สำคัญ คือ ๑.รักษาสุขภาพของตัวเองให้มีดี ป้องกันตังเองให้ปลอดจากโรคภัยไข้เจ็บ และพัฒนาสุขภาพของตนเองให้ดียิ่งขึ้น การรักษาตนเองให้มีสุขภาพที่ดีเป็นการป้องกันโรคติดต่อในชุมชน
การสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคในชุมชน มีอะไรบ้างการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค มีขอบเขตดังนี้
การสร้างเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การให้คำปรึกษาแนะนำ การให้ความรู้และการสาธิตเพื่อสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค การสร้างเสริมภูมิคุ้มกัน การใช้ยา และการทำหัตถการเพื่อสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค
การสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคมีความหมายและความสำคัญอย่างไรการสร้างเสริมสุขภาพ หมายถึง กระบวนการสร้างเสริม สนับสนุนด้านสุขภาพโดยให้บุคคลมีการปฏิบัติและการพัฒนาสุขภาพ ตลอดจนจัดการสิ่งแวดล้อมและปัจจัยที่มีผลกระทบต่อสุขภาพเพื่อให้บรรลุการมีสุขภาพที่ดีท้างทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และปัญญา สามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
ความรับผิดชอบต่อสุขภาพของส่วนรวมได้อย่างไรพฤติกรรมในการรับผิดชอบ ต่อสุขภาพของส่วนรวม 1. ปฏิบัติตามหลักสุขบัญญัติแห่งชาติ10 ประการ 2. ร่วมกันรณรงค์รักษาสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน โรงเรียน และชุมชน เพื่อให้คนในชุมชนเกิดความตระหนัก Page 8 3. รักษาความสะอาดของสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน โรงเรียน และชุมชน
|