SUMMARY Show วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาชีวิตและผลงานของท่านผู้หญิง แผ้ว สนิทวงศ์เสนี โดยประมวลและวิเคราะห์ผลงานประเภทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับนาฏยศิลป์ และหลักนาฏยประดิษฐ์ของท่าน การวิจัยเป็นการศึกษาแนวประวัติศาสตร์ศิลป์โดยมีการวิจัยเอกสารที่เกี่ยวข้อง การศึกษาผลงาน การสัมภาษณ์และจากประสบการณ์การแสดงของผู้วิจัย โดยใช้ผลงานที่ท่านประดิษฐ์ขึ้นในช่วงที่ท่านรับราชการกรมศิลปากร พ.ศ. 2491-2535 เป็นกรอบของการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า ท่านผู้หญิงแผ้วเติบโตมาในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาเข้าศึกษาวิชาสามัญและวิชานาฏยศิลป์ที่วังสวนกุหลาบ ได้รับคัดเลือกให้แสดงเป็นตัวเอกหลายครั้ง เมื่ออายุ 14 ปีเศษได้รับสถาปนาเป็นชายาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา จนถึงสมเด็จฯ ทิวงคตต่อมาได้สมรสกับพลตรีหม่อมสนิทวงศ์เสนี และไปใช้ชีวิตในยุโรปในฐานะภริยาทูตถึง 10 ปี จึงกลับมากรุงเทพมหานครเมื่อ พ.ศ. 2489 ชีวิตของท่านในช่วงนี้ได้สะสมความรู้ความชำนาญ ประสบการณ์ และความคิดสร้างสรรค์นาฏยศิลป์จากการเรียน การฝึกหัด การแสดง การดูและการใช้ชีวิตในราชสำนักและต่างประเทศไว้เป็นอันมาก เมื่อท่านเข้ามารับราชการในฐานะผู้เชี่ยวชาญในกรมศิลปากร พ.ศ. 2491-2535 ได้นำความรู้และความชำนาญเหล่านั้นมาสร้างสรรค์งานนาฏยประดิษฐเป็นจำนวนมากทั้งที่คิดคนเดียว คิดร่วมกับคนอื่น และคิดปรับปรุงผลงานคนอื่น งานประพันธ์ งานอำนวยการฝึกซ้อม งานสอนและงานที่ปรึกษา จากการศึกษาผลงานนาฏยประดิษฐ์ที่ท่านคิดคนเดียวจำนวน 44 ชิ้น พบว่ามีการออกแบบเป็น 2 แนว คือ งานที่อยู่ในนาฏยจารีตไทยอย่างเดียว และงานที่ผสมผสานหลายนาฏยจารีต จากนั้นผู้วิจัยได้คัดผลงานที่ดีเด่น 11 ชิ้นมาวิเคราะห์พบว่า ท่านผู้หญิงแผ้วมีหลักนาฏยประดิษฐ์ดังนี้ 1. ท่านศึกษาแนวคิดในการออกแบบแต่ละชุดอย่างละเอียดก่อน 2. ท่านอาศัยต้นแบบหรือข้อมูลจากนาฏยจารีตไทย ต่างชาติและธรรมชาติ 3. ท่านออกแบบเค้าโครง ขั้นตอน องค์ประกอบหลักและองค์ประกอบรองจากวิถีนาฏยศิลป์ไทย แล้วแต่งเติมรายละเอียดของท่ารำให้มีการยักเยื้องส่วนต่างๆ ของร่างกายให้อ่อนไหวกว่ามาตรฐานเดิม 4. ท่านเลือกนำนาฏยจารีตอื่นๆ ที่มิใช่ของไทยมาผสมผสานกับนาฏยศิลป์ไทยในบางกระบวนท่าที่สามารถเชื่อมต่อกันได้ทำให้ดูแปลกตา 5. ในการออกแบบท่ารำ ท่านรำนำให้ผู้แสดงรำตามหลายๆ แนวแล้วเลือกแนวที่ท่านเห็นว่าผู้รับถ่ายทอดนั้นปฏิบัติได้งามที่สุดเป็นยุติ SUBJECT
ผลงานในข้อใดเป็งานของท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนีรำลาวดวงเดือน ระบำสุขโขทัย รำซัดชาตรี โขนเรื่องรามเกียรติ์ชุดปราบกากนาสูร ล้วนเป็นผลงานการแสดงเด่นๆ ที่สับเปลี่ยนขึ้นเวที ย้อนรำลึกถึง หม่อมอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญตัวละครทุกบทบาท ดัดแปลงท่ารำพื้นฐานที่เนิบช้าให้กะทัดรัดงดงามแปลกตา ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี เป็นบุคคลสำคัญที่เป็นแรงหลักถ่ายทอดความรู้และพัฒนานาฏศิลป์ไทยมา ...
ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี เข้าฝึกหัดนาฏศิลป์ที่ใดขณะท่านผู้หญิงแผ้วมีอายุได้ 13 ปี ได้เข้าไปเรียนนาฏศิลป์กับเจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ 5 และทำการแสดงที่กระทรวงการต่างประเทศ ได้แสดงคู่กับคุณหญิงเทศ นัฏกานุรักษ์ โดยเธอได้แสดงเป็นเมขลา ส่วนคุณหญิงนัฏกานุรักษ์แสดงเป็นรามสูร ต่อมาได้แสดงเรื่อง อิเหนา รับบทเป็น ดรสา ที่กระโดดกองไฟตายตามระตู เป็นที่ต้องพระหฤทัยของสมเด็จ ...
ผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นศิลปินคนแรกในวงการละครไทย คือใคร
การแสดงนาฏศิลป์ไทยประเภทใดที่กำหนดให้มีผู้แสดงมากกว่า 2 คนขึ้นไประบำ เป็นคำกริยา หมายถึง การแสดงที่ต้องใช้คนจำนวนมากกว่า 2 คนขึ้นไป ซึ่งการแสดงนั้นๆจะใช้เพลง บรรเลงโดยมีเนื้อร้องหรือไม่มีเนื้อร้องก็ได้ระบำนั้นเป็นศิลปะของการร่ายรำที่เป็นชุด ไม่ดำเนินเป็นเรื่องราว ผู้รำแต่งกาย งดงาม จุดมุ่งหมายเพื่อแสดงความงดงามของศิลปะการรำไม่มีการดำเนินเรื่อง
|