SUMMARY Show วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาชีวิตและผลงานของท่านผู้หญิง แผ้ว สนิทวงศ์เสนี โดยประมวลและวิเคราะห์ผลงานประเภทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับนาฏยศิลป์ และหลักนาฏยประดิษฐ์ของท่าน การวิจัยเป็นการศึกษาแนวประวัติศาสตร์ศิลป์โดยมีการวิจัยเอกสารที่เกี่ยวข้อง การศึกษาผลงาน การสัมภาษณ์และจากประสบการณ์การแสดงของผู้วิจัย โดยใช้ผลงานที่ท่านประดิษฐ์ขึ้นในช่วงที่ท่านรับราชการกรมศิลปากร พ.ศ. 2491-2535 เป็นกรอบของการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า ท่านผู้หญิงแผ้วเติบโตมาในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาเข้าศึกษาวิชาสามัญและวิชานาฏยศิลป์ที่วังสวนกุหลาบ ได้รับคัดเลือกให้แสดงเป็นตัวเอกหลายครั้ง เมื่ออายุ 14 ปีเศษได้รับสถาปนาเป็นชายาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา จนถึงสมเด็จฯ ทิวงคตต่อมาได้สมรสกับพลตรีหม่อมสนิทวงศ์เสนี และไปใช้ชีวิตในยุโรปในฐานะภริยาทูตถึง 10 ปี จึงกลับมากรุงเทพมหานครเมื่อ พ.ศ. 2489 ชีวิตของท่านในช่วงนี้ได้สะสมความรู้ความชำนาญ ประสบการณ์ และความคิดสร้างสรรค์นาฏยศิลป์จากการเรียน การฝึกหัด การแสดง การดูและการใช้ชีวิตในราชสำนักและต่างประเทศไว้เป็นอันมาก เมื่อท่านเข้ามารับราชการในฐานะผู้เชี่ยวชาญในกรมศิลปากร พ.ศ. 2491-2535 ได้นำความรู้และความชำนาญเหล่านั้นมาสร้างสรรค์งานนาฏยประดิษฐเป็นจำนวนมากทั้งที่คิดคนเดียว คิดร่วมกับคนอื่น และคิดปรับปรุงผลงานคนอื่น งานประพันธ์ งานอำนวยการฝึกซ้อม งานสอนและงานที่ปรึกษา จากการศึกษาผลงานนาฏยประดิษฐ์ที่ท่านคิดคนเดียวจำนวน 44 ชิ้น พบว่ามีการออกแบบเป็น 2 แนว คือ งานที่อยู่ในนาฏยจารีตไทยอย่างเดียว และงานที่ผสมผสานหลายนาฏยจารีต จากนั้นผู้วิจัยได้คัดผลงานที่ดีเด่น 11 ชิ้นมาวิเคราะห์พบว่า ท่านผู้หญิงแผ้วมีหลักนาฏยประดิษฐ์ดังนี้ 1. ท่านศึกษาแนวคิดในการออกแบบแต่ละชุดอย่างละเอียดก่อน 2. ท่านอาศัยต้นแบบหรือข้อมูลจากนาฏยจารีตไทย ต่างชาติและธรรมชาติ 3. ท่านออกแบบเค้าโครง ขั้นตอน องค์ประกอบหลักและองค์ประกอบรองจากวิถีนาฏยศิลป์ไทย แล้วแต่งเติมรายละเอียดของท่ารำให้มีการยักเยื้องส่วนต่างๆ ของร่างกายให้อ่อนไหวกว่ามาตรฐานเดิม 4. ท่านเลือกนำนาฏยจารีตอื่นๆ ที่มิใช่ของไทยมาผสมผสานกับนาฏยศิลป์ไทยในบางกระบวนท่าที่สามารถเชื่อมต่อกันได้ทำให้ดูแปลกตา 5. ในการออกแบบท่ารำ ท่านรำนำให้ผู้แสดงรำตามหลายๆ แนวแล้วเลือกแนวที่ท่านเห็นว่าผู้รับถ่ายทอดนั้นปฏิบัติได้งามที่สุดเป็นยุติ SUBJECT
ผลงานของท่านผู้หญิงแผ้วสนิทวงศ์เสนีมีอะไรบ้างในการแสดงนาฏศิลป์ครั้งนี้ คณะผู้จัดงานได้คัดเลือกผลงานที่โดดเด่นของท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี มาจัดแสดงได้แก่ ระบำสุโขทัย รำฉุยฉายเฮนา นางพญาคำปินขอฝน ออกฟ้อนจันทราพาฝัน รำมโนราห์บูชายัญ ออกรำซัดชาตรี รำลาวดวงเดือน ละครนอกเรื่อง “คาวี” ตอนชุบตัวท้าวสันนุราชถึงคันธมาลีขึ้นหึง และโขนเรื่อง “รามเกียรติ์” ตอนปราบกากนาสูร ...
ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี มีคุณูปการต่อวงการนาฏศิลป์ไทยอย่างไรท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี (สกุลเดิม สุทธิบูรณ์; 25 ธันวาคม พ.ศ. 2446 – 24 กันยายน พ.ศ. 2543) เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์ไทย ทั้งยังเป็นผู้คิดค้นท่ารำใหม่โดยยึดระเบียบแบบแผนตามประเพณีโบราณ และมีความสามารถในการประพันธ์บทโขนละคร เคยเป็นหม่อมในสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา ถือเป็นหญิง ...
ท่านผู้หญิงแผ้วสนิทวงศ์เสนีได้ฝึกหัดนาฏศิลป์ที่ใดท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี มีความรักด้านการรําละครมาตั้งแต่ วัยเยาว์ ท่านได้รับการฝึกหัดอบรม ด้านละครขณะอยู่ในวังสวนกุหลาบ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้า ฟ้าอัษฏางค์เดชาวุธ กรมหลวง นครราชสีมา ได้ส่งท่านผู้หญิงไป ฝึกหัดนาฏศิลป์กับครูผู้ทรงคุณวุฒิใน ราชสํานักจนมีความรู้ความสามารถ ออกแสดงเป็นตัวละครเอกในโอกาส แสดงถวาย ...
นางลมุล ยมะคุปต์ มีบทบาทสำคัญต่อวงการนาฏศิลป์และละครไทยด้านการศึกษาอย่างไรนางลมุล ยมะคุปต์ มีบทบาทสำคัญต่อวงการนาฏศิลป์และละครไทยด้านการศึกษาอย่างไร เป็นผู้ประดิษฐ์คิดค้นท่ารำโขนที่ใช้แสดงเรื่องรามเกียรติ์ให้คงอยู่สืบไป เป็นผู้คิดค้นท่ารำและสืบสานพัฒนานาฏศิลป์พื้นเมืองล้านนาให้เป็นที่รู้จักและคงอยู่สืบไป เป็นผู้ฟื้นฟูการแสดงนาฏศิลป์ไทยประเภทต่าง ๆ ให้เป็นที่รู้จักและชื่นชอบไปทั่วโลก
|