หลักการและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์1.ความหมายของความคิดสร้างสรรค์ ความคิดสร้างสรรค์ (Creative Thinking) เป็นความสามารถทางการคิดอย่างหนึ่งของสมองมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งที่มีอยู่ในตัวบุคคลทุกคนอาจจะมีมากหรือน้อยแตกต่างกันไปมีนักจิตวิทยาและนักการศึกษาได้ให้ความหมายของความคิดสร้างสรรค์ไว้ ดังนี้ กิลฟอร์ด (Guilford. ๑๙๕๙: ๓๘๙) กล่าวว่า ความคิดสร้างสรรค์เป็นความสามารถทางสมองเป็นความสามารถที่จะคิดได้กว้างไกลหลายทิศทางหรือที่เรียกว่าแบบอเนกนัย (Divergent thinking) ซึ่งลักษณะความคิดเช่นนี้ จะนาไปสู่การคิดประดิษฐ์แปลกใหม่รวมถึงการคิดค้นพบวิธีการแก้ปัญหาได้สำเร็จอีกด้วย และความคิดสร้างสรรค์นี้จะประกอบด้วยความคล่องในการคิด (Fluency) ความคิดยืดหยุ่น (Flexibility) และความคิดแปลกใหม่ (Originality) คนที่มีลักษณะดังกล่าวจะต้องเป็นคนกล้าคิด ไม่กลัวถูกวิพากษ์วิจารณ์และมีอิสระในการคิด ออสบอร์น (Osborn. ๑๙๕๗: ๒๓) กล่าวว่า ความคิดสร้างสรรค์เป็นจินตนาการประยุกต์ (Applied imagination) คือเป็นจินตนาการที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อแก้ปัญหายุ่งยากที่มนุษย์ประสบอยู่ มิใช่เป็นจินตนาการที่ฟุ้งซ่านเลื่อนลอยโดยทั่วไป ความคิดจินตนาการจึงเป็นลักษณะสำคัญของความคิดสร้างสรรค์ในการนาไปสู่ผลผลิตที่แปลกใหม่และเป็นประโยชน์ แอนเดอร์สัน (Anderson. ๑๙๕๙: ๗) ให้ความหมายของความคิดสร้างสรรค์ไว้ดังนี้ว่า ความคิดสร้างสรรค์คือความสามารถของบุคคลในการคิดแก้ปัญหาด้วยการคิดอย่างลึกซึ้งที่นอกเหนือไปจากการคิดอย่างปกติธรรมดา ความคิดสร้างสรรค์เป็นลักษณะภายในตัวบุคคลที่สามารถจะคิดได้หลายแง่หลายมุม และผสมผสานจนได้ผลผลิตใหม่ที่ถูกต้องสมบูรณ์กว่า เกทเซลส์ และแจ็คสัน (Getzels & Jackson. ๑๙๖๒: ๔๕๕-๔๖๐) กล่าวว่า ความคิดสร้างสรรค์เป็นลักษณะการคิดที่หาคำตอบหลายๆ คาตอบในการตอบสนองต่อสิ่งเร้าซึ่งลักษณะเช่นนี้มักจะเกิดขึ้นกับบุคคลที่มีอิสระในการตอบสนอง จึงจะสามารถตอบได้มาก ทอร์แรนซ์ (Torrance. ๑๙๗๑: ๒๑๑) กล่าวว่า ความคิดสร้างสรรค์คือปรากฏการณ์ ที่เกิดขึ้นได้โดยไม่มีขอบเขตจากัด บุคคลสามารถมีความคิดสร้างสรรค์ในหลายแบบและผลของความคิดสร้างสรรค์ที่เกิดขึ้นนั้นมีมากมายไม่มีข้อจำกัดเช่นกัน เมดนิค (Mednick. ๒๐๐๔: ๑๙๖) กล่าวว่า ความคิดสร้างสรรค์คือความสามารถเชื่อมโยงสัมพันธ์องค์ประกอบในแบบใหม่ๆได้ และถ้าสิ่งที่นำมาเชื่อมโยงกันนั้นมีความห่างไกลกันมากเพียงใดการเชื่อมโยงสัมพันธ์ก็มีความสร้างสรรค์มากขึ้นเพียงนั้น วอลลาช และโคแกน (Wallach & Kogan. ๒๐๑๐: ๑๘) ได้กล่าวไว้ว่า ความคิดสร้างสรรค์หมายถึง ความคิดโยงสัมพันธ์ได้ คนที่มีความคิดสร้างสรรค์คือคนที่สามารถคิดอะไรได้อย่างสัมพันธ์กันเป็นลูกโซ่ยิ่งคิดได้มากเท่าไรยิ่งแสดงศักยภาพด้านความคิดสร้างสรรค์มากเท่านั้น สรุป ความคิดสร้างสรรค์ หมายถึง ความสามารถในการคิดของแต่ละบุคคลที่จะตอบสนองต่อเหตุการณ์สถานการณ์ ปัญหา หรือ เรื่องราวต่าง ๆ ได้อย่างกว้างขวางหลายทิศทาง โดยสามารถคิดดัดแปลง ผสมผสานความคิดเดิม ให้เกิดเป็นสิ่งที่แปลกใหม่ และมีประโยชน์ ดังได้กล่าวมาแล้วในตอนต้นว่า หัวใจของงานโฆษณาคือ ความคิดสร้างสรรค์ และความคิดสร้างสรรค์สามารถสร้างขึ้นได้ คำถามในตอนนี้ก็คือว่า คนทำโฆษณาค้นหาความคิดใหม่ ๆ ขึ้นมาได้อย่างไร จากการศึกษานักสร้างสรรค์งานโฆษณาส่วนใหญ่ที่ประสบผลสำเร็จพบว่า พวกเขามีวิธีคิดโฆษณามีมากมาย ในที่นี้ใคร่ขอนำความคิดของ อเล็กซ์ ออสบอร์น (Alex Osborn) ที่ได้เสนอกระบวนการสร้างสรรค์ความคิดไว้เป็นขั้นตอนต่าง ๆ 7 ขั้นตอน ดังนี้ (Osborn,quated in Bevee,et al. 1995 :255-228) 1.ขั้นระบุปัญหา (orientation) 2.ขั้นเตรียมการ (preparation) 3.ขั้นวิเคราะห์ข้อมูล (analysis) 4.ขั้นค้นหาความคิด (ideation) 5.ขั้นฟักตัว (incubation) 6.ขั้นสังเคราะห์ (synthesis) 7.ขั้นประเมินผล (evaluation) |