ข้อใดสอดคล้องกับพุทธศาสนสุภาษิต “ จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํ ”

แบบทดสอบที่ ๕ เรื่อง พุทธศาสนสุภาษิต คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา พระไตรปิฎก

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ รายวิชาสังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ชั้น ม.๔ เรื่อง คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนารวบรวมโดย คุณครูประภาพร พลไชย

ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว

พุทธศาสนสุภาษิต

          พุทธศาสนสุภาษิต คือ สุภาษิต ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงดำรัสไว้ ซึ่งเป็นเนื้อความสั้น ๆ ที่ทรงคุณค่า ให้ข้อคิด ข้อเตือนใจ สามารถใช้ได้ทั้งเป็นแนวทางดำเนินชีวิต และหาคำตอบที่ดีสำหรับปัญหาที่สงสัย หรือ แม้แต่เตือน สติ ให้เรา หู ตา สว่าง เกิดปัญญาเข้าใจ ได้อุบายที่ดีในการดำเนินชีวิต การแก้ปัญหา และพ้นจากเครื่องเศร้าหมองได้

    พุทธศาสนสุภาษิต มีอยู่มากมาย แต่ในระดับชั้นนี้ขอนำเสนอไว้ 4 เรื่อง ดังนี้

    ภาพ  :  การฝึกจิต

จิตฺตํ ทนฺติ สุขาวหํ

อ่านว่า จิต-ตัง-ทัน-ตัง-สุ-ขา-วะ-หัง

      แปลว่า จิตที่ฝึกดีแล้ว นำสุขมาให้

      ความหมาย จิตที่ฝึกดีแล้ว หมายถึง จิตที่ได้รับการฝึกอบรมและดูแลรักษามาเป็นอย่างดี ทำให้เป็นคนหนักแน่น มั่นคง ไม่หวั่นไหวในสิ่งแวดล้อมที่ีมากระทบ มีความสงบเยือกเย็น

      จุดมุ่งหมาย มุ่งให้ฝึกอบรมจิต ซึ่งทำได้หลายทาง เช่น การตั้งสติกำหนดพิจารณาสิ่งต่างๆ ให้รู้และเข้าใจสภาพที่เป็นจริง เช่น การระลึกถึงศีล การระลึกถึงจาคะ การระลึกถึงเทวดา และวิธีการกำหนดลมหายใจเข้าออก  เป็นต้น

 

น อุจฺจาวจํ ปณฺฑิตา ทสฺสยนฺติ

อ่านว่า นะ-อุจ-จา-วะ-จัง-ปัน-ทิ-ตา-ทัส-สะ-ยัน-ติ

      แปลว่า บัณฑิตย่อมไม่แสดงอาการขึ้นๆ ลงๆ

      ความหมาย บัณฑิต หมายถึง ผู้มีปัญญา ผู้ดำเนินชีวิตโดยยึดหลักความดีงาม ใช้ปัญญาในการดำเนินชีวิต และมีจิตใจห่างไกลจากสิ่งชั่วร้ายหรืออบายมุขต่างๆ บัณฑิตต้องมีจิตใจมั่นคง ยึดมั่นในคุณงามความดี ทำความดีเสมอต้นเสมอปลาย ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ไม่แสดงอาการขึ้นๆ ลงๆ

      จุดมุ่งหมาย ต้องการสอนให้ผู้อยู่ในวัยเรียน มีความมั่นคงในการทำความดี เข้าใจถึงลักษณะของผู้เป็นบัณฑิต  ซึ่งผ่านการศึกษาและการฝึกอบรมมาดีแล้ว ต้องมีจิตใจมั่นคงเข้มแข็งในการทำสิ่งที่ดีถูกต้องดีงาม ไม่ดื้อร้นทำตามใจตัวเอง แต่ต้องยึดหลักธรรมเป็นใหญ่

นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต

อ่านว่า นัต-ถิ-โล-เก-อะ-นิน-ทิ-โต

      แปลว่า คนที่ไม่ถูกนินทา ไม่มีในโลก

      ความหมาย การนินทา หมายถึง การติเตียนลับหลัง หลักธรรมในพระพุทธศาสนาเรื่อง โลกธรรม 8 สอนว่า การนินทาเป็นเรื่องธรรมดาของโลก สรรเสริญกับนินทาเป็นของคู่กัน บุคคลที่ได้รับการสรรเสริญ ก็ย่อมถูกนินทาได้เช่นกัน

      จุดมุ่งหมาย สอนให้ชาวพุทธเข้าใจธรรมชาติของโลกและมนุษย์ เพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข ต้องตระหนักว่าไม่มีใครในโลกรอดพ้นจากการนินทา

โกธํ ฆตฺวา สุขํ เสติ

อ่านว่า โก-ธัง-คัด-วา-สุ-ขัง-เส-ติ

      แปลว่า ฆ่าความโกรธได้ย่อมอยู่เป็นสุข

      ความหมาย ความโกรธ เป็นความรู้สึกไม่พอใจอย่างรุนแรงต่อบุคคล หรือต่อสถานการณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง ความโกรธเป็นอารมณ์ของคนที่มีความทุกข์ เมื่อเกิดความโกรธอาจตัดสินใจใช้อารมณ์รุนแรงกระทำต่อบุคคลหรือสิ่งของส่งผลเสียหายร้ายแรงตามมา ดังนั้นการกำจัดความโกรธออกไป

      จุดมุ่งหมาย สอนให้ชาวพุทธรู้จักโทษและผลเสียของความโกรธ รู้จักฝึกระงับความโกรธ มิให้เกิดขึ้นง่ายๆ โดยใช้หลักไตรสิกขา ได้แก่

•        การรักษาศีล
•      การเจริญสมาธิ
• ·       การเจริญปัญญา

จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํ” พุทธศาสนสุภาษิตบทนี้กล่าวถึงการฝึกจิตเพื่ออะไร *

โลกธรรม 8 สอดคล้องกับพุทธศาสนสุภาษิตใด

ข้อใดเป็นการปฏิบัติตนตามพุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า วายเมเถว ปุริโส ยาว อตฺถสฺส นิปฺปทา

ข้อใดคือความหมายของบัณฑิตตามพุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า “บัณฑิตย่อมไม่แสดงอาการขึ้น ๆ ลง ๆ” *