สิ่งแวดล้อม ในการวาง โครงการมี อะไรบ้าง

5. การวิเคราะห์โครงการทางด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม (ต่อ)

• วัตถุประสงค์ของการวิเคราะห์โครงการทางด้านสิ่งแวดล้อม

• เพื่อวิเคราะห์สภาพสิ่งแวดล้อมก่อนที่จะมีโครงการ

ศึกษาสภาพแวดล้อมทางด้านต่างๆก่อนที่จะมีโครงการ โดยจะเริ่มวิเคราะห์ผลกระทบที่มีต่อสิ่งแวดล้อมตั้งแต่เริ่มจัดเตรียมวางแผนโครงการเพื่อจะนำผลวิเคราะห์ไปร่วมพิจารณากับการวิเคราะห์โครงการทางด้านเทคนิคเพื่อจะได้ออกแบบวางแผนโครงการและเลือกเทคนิคการผลิตที่มีผลกระทบกับสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุดหรือไม่ก่อให้เกิดมลภาวะซึ่งเป็นแนวทางในการป้องกันการทำลายสิ่งแวดล้อม เพื่อมิต้องหาแนวทางแก้ไขปรับปรุงภายหลัง นอกจากนั้นยังจะนำผลการวิเคราะห์ทางด้านสิ่งแวดล้อมไปใช้ร่วมกับการวิเคราะห์โครงการทางด้านเศรษฐศาสตร์เพื่อวิเคราะห์หาต้นทุนและผลตอบแทนซึ่งต้องคำนึงถึงผลกระทบภายนอก

• เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมหลังจากที่มีโครงการเกิดขึ้นแล้ว

เพื่อคาดคะเนหรือประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อมหลังจากที่มีโครงการ ว่ามีผลกระทบกับระบบธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หรือไม่อย่างไรโดยกำหนดขอบเขตการศึกษา ประมาณการผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดขึ้นและวิเคราะห์ตีค่าหาต้นทุนและผลตอบแทนของโครงการโดยนำผลกระทบภายนอกทางลบเข้ามารวมเป็นต้นทุนของโครงการเพื่อประกอบการตัดสินใจว่าควรจะลงทุนในโครงการหรือไม่อย่างไร

• เพื่อหาแนวทางหรือมาตรการในการป้องกันและแก้ไขผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม

หาแนวทางหรือมาตรการในการป้องกัน แก้ไขหรือลดผลกระทบภายนอกทางลบ รวมทั้งหาแนวทางเพิ่มผลกระทบภายนอกทางบวกให้ได้ผลประโยชน์สูงสุดในขณะที่ลดต้นทุนของโครงการและหาแนวทางในการฟื้นฟูปรับปรุงและชดเชยสิ่งแวดล้อมหรือทรัพยากรธรรมชาติที่เสื่อมโทรมไป

• เพื่อวางแผนติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลกระทบ

เพื่อคาดคะเนผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงคุณภาพสิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศ และกำหนดแผนการบริหารสิ่งแวดล้อม มาตรการหรือแนวทางในการป้องกัน ปรับปรุงแก้ไขหรือลดผลกระทบภายนอกทางลบแล้ว ยังต้องมีการวางแผนเพื่อติดตาม ตรวจสอบ เฝ้าระวัง และประเมินผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นในช่วงระหว่างและหลังดำเนินโครงการ

เรื่องของการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย “อย่างได้ผลนั่น” นอกจากจะต้องมี “นโยบาย” ที่ชัดเจนเป็นลายลักษณ์อักษรแล้ว เรายังจะต้องมีการวางแผนเพื่อจะได้นำไปสู่การปฏิบัติให้ได้ผลด้วย การวางแผนสำหรับบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม (และความปลอดภัย) เพื่อแก้ไขปัญหาด้านมลพิษ และเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน จึงควรมุ่งเน้นใน “หลักการป้องกัน” มากกว่าการแก้ไขที่ปลายเหตุ

การป้องกันไม่ให้เกิดปัญหามลพิษ จึงต้องเริ่มต้นที่ต้นเหตุที่จะทำให้เกิดมลพิษด้านต่างๆ มีขั้นตอนในการระบุหรือชี้บ่งประเด็นด้านมลพิษสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากกิจกรรมต่างๆ กระบวนการผลิต รวมทั้งตัวผลิตภัณฑ์และบริการและประเมินหาประเด็นที่ทำให้เกิดผลกระทบต่างๆ เช่น วัตถุดิบที่ใช้ กระบวนการผลิตสินค้า ปริมาณน้ำที่ใช้ จำนวนสารเคมีที่ใช้ จำนวนเศษซากที่เหลือ ขยะ น้ำเสีย กลิ่น เป็นต้น

เราจะต้องจัดทำขั้นตอนในการทำความเข้าใจกับกฎหมายและข้อกำหนดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมทั้งหมด โดยควรจัดทำทะเบียนกฎหมายและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้อง และมีการสื่อสารให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถนำไปปฏิบัติได้ นอกจากนี้ยังต้องมีวิธีการติดตามกฎหมายและข้อกำหนดอื่นๆ ที่ออกใหม่ หรือมีการเปลี่ยนแปลงที่เกี่ยวข้องกับประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมขององค์กรเรา

เป้าหมายที่ดีควรจะยึดหลัก “SMART” ซึ่งจะต้องมีองค์ประกอบดังต่อไปนี้ เป้าหมายนั้นจะต้องมีความ เฉพาะเจาะจง (Specific) วัดผลได้ (Measurable) บรรลุได้ (Achievable) สัมพันธ์กับนโยบาย (Relevant) และมีกำหนดเวลาแล้วเสร็จ (Time)

เมื่อมีการวางแผนและทำการกำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่ชัดเจนแล้ว ก็จะต้องมีการนำแผนงานด้านสิ่งแวดล้อมไปปฏิบัติให้เกิดประสิทธิผลตามเป้าหมาย โดยมีการกระจายเป้าหมายและชี้แจงทำความเข้าใจให้ผู้เกี่ยวข้องทุกคนรับทราบและมีความเข้าใจตรงกัน เพื่อจะได้ร่วมกันดำเนินการตามแผนงานที่กำหนดไว้

เราต้องกำหนดวิธีการเฝ้าติดตามผลการดำเนินงาน และการบันทึกผลการดำเนินงานตามแผนงานด้านสิ่งแวดล้อม โดยกำหนดการตรวจติดตามความคืบหน้าแผนงาน และสรุปความคืบหน้าของผลการดำเนินงานเทียบกับแผนงาน

ผู้บริหารระดับสูง จะต้องทำการทบทวนและปรับปรุงวัตถุประสงค์ เป้าหมายและแผนงานด้านสิ่งแวดล้อมอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงด้วย หากปรากฏว่าผลการดำเนินงานไม่เป็นไปตามแผนงาน เช่น ล่าช้า ผลที่ได้ไม่เป็นไปตามที่กำหนด ไม่มีการดำเนินงานตามแผน ก็จะต้องมีการวิเคราะห์หาสาเหตุแล้วกำหนดมาตรการหรือวิธีการแก้ไข นำมาทบทวนและปรับปรุงแผนงานเพื่อจะได้ดำเนินการอย่างได้ผลและบรรลุเป้าหมายต่อไป

ในอนาคตหากมีการพัฒนา หรือเปลี่ยนแปลงกิจกรรม กระบวนการผลิต ผลิตภัณฑ์ หรือบริการใหม่ เราก็จะต้องทบทวนแผนงานด้านสิ่งแวดล้อมให้สอดคล้องตามเหตุการณ์ที่เปลี่ยนไปอยู่เสมอ

ทั้งหมดทั้งปวงนี้ ก็หนี “วงจรแห่งการปรับปรุงของเดมมิ่ง” (Deming Circle) ไม่พ้น ก็คือ วางแผน (Plan) ลงมือทำ (Do) ตรวจสอบผล (Check) และปรับปรุงให้ได้ตามแผน (Action) หรือ “วงจร” PDCA ครับผม!

Source: นิตยสาร Green Network ฉบับที่ 94 กรกฎาคม-สิงหาคม 2562 คอลัมน์ GREEN Industry โดย ดร.วิฑูรย์ สิมะโชคดี

Post navigation