ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง

สวัสดีค่ะเพื่อนๆนักบัญชี ในอาทิตย์ก่อนๆเราพูดถึงเกี่ยวกับบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์กันมาแล้ว แต่ว่าบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เป็นบัญชีหมวดสินทรัพย์ ก็ยังมีบัญชีที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ คือ บัญชีค่าเสื่อมราคา ในหมวดค่าใช้จ่ายค่ะ ในการคำนวณค่าเสื่อม หากเราใช้โปรแกรมบัญชีส่วนใหญ่ก็จะเป็นการคำนวณแบบอัตโนมัติให้เราอยู่แล้วใช่ไหมคะ แต่ก็จะมีการคำนวณค่าเสื่อมอยู่เพียงแค่ 1 วิธีที่นักบัญชีและนักออกแบบโปรแกรมนิยมใช้กัน แต่วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จัก วิธีการคำนวณค่าเสื่อมวิธีอื่นๆกันบ้างค่ะ ว่ามีวิธีอะไรอีกบ้าง

1.ค่าเสื่อมราคา คืออะไร?

ค่าเสื่อมราคา คือ การทยอยรับรู้ค่าใช้จ่ายในบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ ในประเภทของสินทรัพย์ประเภท อาคารและอุปกรณ์ โดยการพิจารณาแยกส่วนกันในสินทรัพย์ที่สามารถแยกอายุการใช้งานได้อย่างชัดเจน หรือแยกออกกันในด้านของประเภทการใช้งาน ค่าเสื่อมต้องคิดอย่างมีระบบตลอดอายุการใช้งาน และ ทบทวนอายุการให้ประโยชน์อย่างสม่ำเสมอ

ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง
ค่าเสื่อมราคาคืออะไร

การคำนวณค่าเสื่อมราคาต้องคำนึงถึงปัจจัยหลัก 3 สิ่งนี้

  • ราคาทุน
  • มีอายุการใช้งาน
  • ราคามูลค่าคงเหลือ หรือ ราคาซาก

2. วิธีคิดค่าเสื่อมราคา มีวิธีอะไรบ้าง?

ค่าเสื่อมราคานอกเหนือจากวิธีคำนวณแบบเส้นตรงแล้ว มีวิธีอะไรอีกบ้าง มาดูกันค่ะ

  • วิธีเส้นตรง (วิธีที่นิยมใช้กันมากที่สุด)

เป็นวิธีที่รับรู้ค่าเสื่อมราคาในแต่ละปีเท่าๆกัน

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) / อายุการใช้งาน

  • วิธียอดคงเหลือลดลง

เป็นวิธีที่คำนวณค่าเสื่อมราคาทีละปี แล้วลดยอดคงเหลือในการคูณอัตราค่าเสื่อมไปจนถึงปีสุดท้าย
ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง = (อัตราค่าเสื่อมราคา x 2 ) x มูลค่าทางบัญชี

  • วิธีจำนวนผลผลิต

ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ตามจำนวนการผลิต

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิต = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนที่ผลิตได้ในปี/ปริมาณการผลิตทั้งหมด)

  • วิธีผลรวมจำนวนปี

ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ แต่จะแตกต่างกับวิธี วิธียอดคงเหลือลดลง คือ จะมีความคงที่ในการลดลงมากกว่า

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปี = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปี)

ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง
วิธีคำนวณค่าเสื่อมราคา

3. ความแตกต่างของแต่ละวิธี จะเลือกใช้วิธีไหนดี?

มี 4 วิธีให้เลือกใช้ได้ ก็ต้องมาพิจารณาว่าจะใช้วิธีการไหน หรือสูตรการคำนวณรับรู้ค่าใช้จ่ายแบบใด ถึงจะเหมาะสมกับธุรกิจของเรากันค่ะ

เพื่อให้เห็นภาพชัดมากขึ้น ยกตัวอย่างการคำนวณค่าเสื่อมเครื่องจักร ดังตัวอย่างต่อไปนี้ค่ะ

ข้อมูลของเครื่องจักร รอบบัญชี 31/12/2565 หน่วย
ราคาทุน 1,000,000 บาท
มูลค่าคงเหลือ 100,000 บาท
อายุการให้ประโยชน์ 5 ปี
อัตราค่าเสื่อมราคา 20%
วันที่เริ่มต้นใช้งาน 1 มกราคม 2565
กำลังการผลิตตลอดอายุการใช้งาน
ปีที่ 1 7,000 ชิ้น
ปีที่ 2 8,000 ชิ้น
ปีที่ 3 15,000 ชิ้น
ปีที่ 4 6,000 ชิ้น
ปีที่ 5 4,000 ชิ้น
รวม 40,000 ชิ้น
  • วิธีเส้นตรง (วิธีที่นิยมใช้กันมากที่สุด)

จากสูตรการคำนวณ ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) / อายุการใช้งาน

เป็นสูตรการคำนวณที่ค่าเสื่อมราคาจะเท่ากับทุกๆปี เหมาะสมกับกิจการทั่วไป เป็นการคำนวณค่าเสื่อมอย่างง่าย แต่ต้องใช้วิธีคิดนี้ไปอย่างสม่ำเสมอนะคะ เพื่อที่จะสามารถนำตัวเลขในงบไปวิเคราะห์เปรียบเทียบได้

ราคาทุน (A) 1,000,000 บาท
มูลค่าคงเหลือ (B) 100,000 บาท
มูลค่าทางบัญชี A – B = (C) 900,000 บาท
อายุการให้ประโยชน์ (D) 5 ปี
ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง C / D = (E) 180,000 บาท
ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง จำนวน
ปีที่ 1 180,000 บาท
ปีที่ 2 180,000 บาท
ปีที่ 3 180,000 บาท
ปีที่ 4 180,000 บาท
ปีที่ 5 180,000 บาท
รวม 900,000 บาท
  • วิธียอดคงเหลือลดลง เป็นวิธีที่คำนวณค่าเสื่อมทีละปี แล้วลดยอดคงเหลือในการคูณอัตราค่าเสื่อมไปจนถึงปีสุดท้าย ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง = (อัตราค่าเสื่อมราคา x 2 ) x ราคาทรัพย์สิน

ราคาทุน (A) 1,000,000 บาท
มูลค่าคงเหลือ (B) 100,000 บาท
มูลค่าทางบัญชี (A) 1,000,000 บาท
อัตราค่าเสื่อมราคา 20%
อัตราค่าเสื่อมราคา x 2 (D) 40%
ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง ปีที่ 1 C x D = (E) 400,000 บาท
ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง มูลค่าทางบัญชี อัตราค่าเสื่อม (D) ค่าเสื่อมราคา ค่าเสื่อมราคาสะสม
ปีที่ 1 1,000,000 40% 400,000 400,000
ปีที่ 2 600,000 40% 240,000 640,000
ปีที่ 3 360,000 40% 144,000 784,000
ปีที่ 4 216,000 40% 86,400 870,400
ปีที่ 5 129,600 40% 29,600 900,000
รวม 100,000
  • วิธีผลรวมจำนวนปี ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ แต่จะแตกต่างกับวิธี วิธียอดคงเหลือลดลง คือ จะมีความคงที่ในการลดลงมากกว่า ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปี = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปี)

ราคาทุน (A) 1,000,000 บาท
มูลค่าคงเหลือ (B) 100,000 บาท
มูลค่าทางบัญชี A – B = (C) 900,000 บาท
ผลรวมจำนวนปี (1+2+3+4+5) 15 ปี
ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปี มูลค่าทางบัญชี จำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปี ค่าเสื่อมราคา วิธีคำนวณ
ปีที่ 1 900,000 5/15 300,000 (900,000 x 5/15)
ปีที่ 2 900,000 4/15 240,000 (900,000 x 4/15)
ปีที่ 3 900,000 3/15 180,000 (900,000 x 3/15)
ปีที่ 4 900,000 2/15 120,000 (900,000 x 2/15)
ปีที่ 5 900,000 1/15 60,000 (900,000 x 1/15)
รวม 900,000
  • วิธีจำนวนผลผลิต ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ตามจำนวนการผลิต ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิต = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนที่ผลิตได้ในปี / ปริมาณการผลิตทั้งหมด)

ราคาทุน (A) 1,000,000 บาท
มูลค่าคงเหลือ (B) 100,000 บาท
มูลค่าทางบัญชี A – B = (C) 900,000 บาท
กำลังการผลิตตลอดอายุการใช้งาน
ปีที่ 1 7,000 ชิ้น
ปีที่ 2 8,000 ชิ้น
ปีที่ 3 15,000 ชิ้น
ปีที่ 4 6,000 ชิ้น
ปีที่ 5 4,000 ชิ้น
รวม 40,000 ชิ้น
ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิต มูลค่าทางบัญชี จำนวนที่ผลิตได้ในปี / ปริมาณการผลิตทั้งหมด ค่าเสื่อมราคา
ปีที่ 1 900,000 7,000 / 40,000 157,500 บาท
ปีที่ 2 900,000 8,000 / 40,000 180,000 บาท
ปีที่ 3 900,000 15,000 / 40,000 337,500 บาท
ปีที่ 4 900,000 6,000 / 40,000 135,000 บาท
ปีที่ 5 900,000 4,000 / 40,000 90,000 บาท
รวม 900,000 40,000 / 40,000 900,000 บาท

จากที่แสดงการคำนวณค่าเสื่อมราคาของแต่ละวิธีแล้ว สรุปได้ว่า


วิธีที่มีความคล้ายคลึงกัน คือ วิธียอดคงเหลือลดลงและวิธีผลรวมจำนวนปี ที่ค่าเสื่อมราคาปีเริ่มต้นจะมูลค่าสูงและค่อยๆทยอยลดลงในปีหลัง

วิธีที่รับรู้ค่าเสื่อมราคาเท่ากันทุกปี คือ วิธีเส้นตรง เป็นวิธีที่หารเท่ากันทุกปี

และวิธีที่ไม่สามารถคาดการณ์ค่าเสื่อมราคาของแต่ละปีได้ คือ วิธีจำนวนผลผลิต ที่ขึ้นอยู่กับกำลังการผลิตว่าเครื่องจักรจะผลิตได้ปีละเท่าไร

พอทราบความแตกต่างแล้ว เพื่อนๆลองวิเคราะห์ดูนะคะ ว่าการคำนวณค่าเสื่อมราคาแบบไหนที่เหมาะสมกับธุรกิจของเพื่อนๆบ้าง

4. ค่าเสื่อมราคาอยู่ตรงไหนในงบการเงิน

ค่าเสื่อมราคา ถือเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนอันนี้ทุกคนน่าจะทราบกันดีอยู่แล้ว

แต่สำหรับหมายเหตุประกอบงบการเงินต้องเปิดเผยเรื่องค่าเสื่อมไหม เราลองมาดูตัวอย่างนี้กันค่ะ

ในหมายเหตุประกอบงบการเงินเรื่อง “ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์” ตามมาตรฐานรายงานการเงินบอกไว้ว่า ต้องเปิดเผยรายการเคลื่อนไหวของสินทรัพย์และค่าเสื่อมราคาสะสม

อธิบายเป็นภาษาคนง่ายๆ เราขอแบ่งแบบนี้ค่ะ ในตารางการเคลื่อนไหวหมายเหตุงบการเงิน จะมีอยู่ 4 ช่อง ตามนี้

ช่องที่ 1 เป็นราคาทุนที่เพิ่มขึ้น หมายความว่า กิจการได้มีการซื้อสินทรัพย์เข้ามาเพิ่ม สามารถดูได้รายบรรทัดว่ากิจการนั้นซื้อทรัพย์สินประเภทใด หมวดใดเข้ามาเพิ่มในปีบ้าง

ช่องที่ 2 เป็นรายการลดลงของรายการราคาทุน หมายความว่า มีการขายหรือตัดจำหน่ายทรัพย์สินระหว่างปีออกไปค่ะ สามารถดูได้รายบรรทัดว่ากิจการนั้น ขายทรัพย์สินประเภทใด หมวดใดออกบ้างในปี

ช่องที่ 3 เป็นรายการลดลงของค่าเสื่อมราคาสะสม หมายความว่า เป็นการบันทึกบัญชีค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ที่มีอยู่ของกิจการ

ช่องที่ 4 เป็นรายการเพิ่มขึ้นของค่าเสื่อมราคาสะสม หมายความว่า มีค่าเสื่อมสะสมที่เราตัดออกไปเท่าใดเมื่อมีการขายหรือตัดจำหน่ายทรัพย์สินระหว่างปีค่ะ

ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง
ระหว่างปีเกิดอะไรขึ้นบ้าง

จากคำอธิบายในหมายเหตุประกอบงบการเงิน พออ่านแล้วอาจจะดูงงๆ ต้องไปเปิดอ่านเพิ่มเติมข้อนั้น ข้อนี้ แต่ข้อนี้ก็มีความสำคัญมากนะคะ เนื่องจากเป็นการบอกถึงสถานภาพทางการเงิน ว่าสินทรัพย์ที่เรามีอยู่แล้วเพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้นจากการซื้อเงินสด หรือว่าเพิ่มขึ้นจากการกู้ยืม หรือเจ้าหนี้ลิสซิ่ง ซึ่งจะบอกได้ถึงสภาพทางการเงินของกิจการ และภาระในอนาคตที่กิจการจะต้องมีสภาพคล่องพอที่จะจ่ายชำระหนี้ตามกำหนด และอีกข้อคือสินทรัพย์ที่อยู่ในบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ นำไปติดหลักประกันกับสถาบันการเงินหรือไม่

ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง
รู้ถึง ภาระในอนาคต

ค่าเสื่อมราคามีหลายรูปแบบที่สามารถเลือกให้เหมาะกับแต่ละกิจการ เพื่อนๆสามารถนำวิธีการคำนวณของแต่ละรูปแบบเสนอให้หัวหน้างานหรือผู้บริหาร ทราบถึงค่าใช้จ่ายในแต่ละปีที่จะรับรู้ได้ด้วยนะคะ ก็จะทำให้เพื่อนๆเป็นนักบัญชีที่มีคุณภาพและหายากเป็นการสร้างมูลค่าให้ตัวเองด้วยค่ะ

อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน

สอบถามได้ที่นี่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y

ค่าเสื่อมราคาสะสม อาคาร คิดยังไง

ถูกก่อตั้งขึ้นตั้งแต่ปี 2017 ด้วยความตั้งใจเต็มเปี่ยมในการส่งต่อความรู้ดีๆ ให้กับนักบัญชีและผู้สอบบัญชีในรูปแบบ e-learning ที่ช่วยให้การเก็บชั่วโมง CPD เป็นเรื่องง่ายๆ ทำได้เองที่บ้าน