การใช้เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์ส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง

��ùӶ�ҹ�Թ�������ª�� �ѧ�������������������ǹ�˭�ж١�������������ԧ���͡�ü�Ե�����俿�������ص��ˡ�����ҧ� ��ҹ�Թ����Ͷ١������Դ���������л���¡�ҫ��ҧ� ������ž�ɷҧ�ҡ�� ��駷��������ٻ�ͧ���ͧ���� (particulate matters) ���������ٻ�ͧ�͡䫴�ͧ��ҫ��ҧ� �ҡ����� ��������͡䫴� (SO2) ���ਹ�͡䫴� (NOx) �繵� �ѹ�����˵�����Դ��ҡ���ó��ҧ� ����觼��µç�����������к���ҡ�Ȣͧ�š �� ����Դ���ô ��ҡ���ó��ҫ���͹��Ш� �繵�

���н��ô (acid rain) ������ԧ�ҡ�֡�Ӻ�þ�ء��Դ�����駶�ҹ�Թ ������ա����������ա�û���¡�ҫ�Ӿǡ ���������͡䫴� ��� 乵����͡䫴� �͡����鹺���ҡ�� ����͡�ҫ����ҹ���Դ��ԡ�������աѺ���š�Ţͧ�͹������͡��ਹ��ҡ�ȨС��� �繡ô��ſ���ԡ (h1SO4) ��Сô乷�ԡ (h1NO3) ��觨���е����ҡѺ���š�Ţͧ�� ����������� ���ǵ�ŧ������š

��ҡ���ó��ҫ���͹��Ш� (greenhouse effect) ���������ͧ�ǡ������ԧ�ҡ�֡�Ӻ�þ�ء��Դ�͡�ҡ���ա�û���¡�ҫ���������͡䫴����乵����͡䫴������ѧ�ա�ҫ�Ӿǡ����͹��͡䫴� ��෹ �����⫹ �١������͡�Ҵ��� ��觡�ҫ����ҹ�������˵���ѡ�ͧ����Դ�����š��͹ (global warming) ��ҹ�ҧ��ҡ���ó��ҫ���͹��Ш� ��੾�����ҧ��觤���͹��͡䫴��觶١������͡����鹺���ҡ���š����ҳ 6 �ѹ��ҹ�ѹ��ͻ� (The Environment Literacy Council. 2004. On-line) ��ҡ���ó�����ҹ���Դ�������������ʧ�ҡ�ǧ�ҷԵ�����ѧ��ŧ���ѧ�š��ٻ�ͧ�����������俿�� ����繤�����鹨�����ö���ؼ�ҹ��鹺���ҡ�Ȣͧ�š���� ������鹼�Ƿء��ǹ�ͧ�š�ٴ�Ѻ��Ҿ�ѧ�ҹ�ҡ������ѧ�չ����� ��㹢�з���鹼�Ǣͧ�š�ա�ä�¤�����͹�͡�Ҩ�������ٻ�ͧ��ѧ�ҹ������͹����繤������ ��������š�Ţͧ��ҫ��ҧ� ����֧���š�Ţͧ�͹�ӫ��������㹪�鹺���ҡ�� �дٴ�Ѻ��Ҿ�ѧ�ҹ������͹����š������͡����� ����������͹�������ö�͡����͡��鹺���ҡ�Ȣͧ�š�� �֧������س����Ԣͧ�š��͹���

��͡��ѹ (smog) �繻ѭ�ҷҧ��ҹ��Ҿ�ҡ�ȷ���ѡ�Դ�������觪���� ����Դ�ҡ��ԡ�������������ҧ����ž�ɵ�ҧ� �����������ҡ�ȡѺ�ʧ�ҷԵ��������Դ���ѡɳТͧ��͡��ѹ�������ö���� 2 ��Դ ���

��͡��ѹẺ��ſ����� (sulfurous smog) ���ͷ�����¡�����͡�� (gray-air smog) ����͡��ѹ��辺�ҡ㹺�ô����ͧ�ص��ˡ����������Ҿ�ҡ��˹������դ�������٧ �� ������� �͹�͹ �繵� ���˵��Ҩҡ�ç�ҹ�ص��ˡ�����ҧ� �ա�����ҹ�Թ����������ԧ�ҡ�֡�Ӻ�þ����� ��������ԧ �����ա�û���¢ͧ���·�駾ǡ͹��Ҥ��С�ҫ��ҧ� �͡����੾�оǡ��ҫ��������͡䫴� ��͡��ѹ������������������Ѵਹ�ҡ㹪�ǧĴ�˹�� �����ա����������ԧ�ҡ�������繪�ǧ����դ�������٧

��͡��ѹẺ�������� (photochemical smog) ���ͷ�����¡�����͡��ӵ�� (brown-air smog) ����͡��ѹ����Դ�ҡ��û�����ž�ɨҡ����ͧ¹���ҧ� �����ç俿�� �����ǹ�˭���繾ǡ��ҫ����͹�͹͡䫴� ���ਹ�͡䫴� ��оǡ���� ����͹��ҧ� ����͡�ҫ����ҹ���Դ��ԡ�������աѺ�ʧ�ҷԵ�� �С������Դ�ž������ ��⫹ (ozone) �繵� ��͡��ѹ�ѡɳй���ѡ�Դ㹾�鹷��������Ҿ�ҡ��ͺ��蹶֧���

รู้จัก "เชื้อเพลิงฟอสซิล" ต้นทางของการสร้างมลภาวะทางอากาศ อีกทั้งเป็นตัวการหลักที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือ "ภาวะโลกร้อน"

ท่ามกลางกระแส #LetTheEarthBreath ที่มีผู้ชุมนุมออกมาเรียกร้องให้รัฐบาลอังกฤษยุติโครงการ "เชื้อเพลิงฟอสซิล" แห่งใหม่ จนกลายเป็นกระแสร้อนแรงในโลกโซเชียล โดยแฮชแท็กดังกล่าวติดเทรนด์ทวิตเตอร์​ไทยเป็นอันดับ 1 เมื่อวานนี้ และทำให้ประเด็น "ภาวะโลกร้อน" ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึงอย่างกว้างขวางอีกครั้ง

บางคนอาจจะสงสัยว่า "เชื้อเพลิงฟอสซิล" มาเกี่ยวข้องกับปัญหา "โลกร้อน" ได้อย่างไร? ทำไมชาวเน็ตทั่วโลกถึงพร้อมใจกันออกมารณรงค์ให้ยุติการใช้เชื้อเพลิงดังกล่าว

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ชวนไป ทำความรู้จัก "เชื้อเพลิงฟอสซิล" ให้มากขึ้น พร้อมส่องข้อดีและข้อเสียว่ามีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไรบ้าง? 

1. "เชื้อเพลิงฟอสซิล" คืออะไร? 

เชื้อเพลิงฟอสซิล (Fossil fuel) คือ อินทรีย์สารใต้พื้นโลกที่เกิดจากการทับถมกันของซากพืชซากสัตว์ใต้ทะเลลึก หมักหมมทับถมเป็นเวลาหลายพันล้านปีก่อน พร้อมกับได้รับความร้อนจากใต้พื้นพิภพ

ทำให้ซากพืชซากสัตว์ที่ทับถมกันหนาแน่นใต้ชั้นหินตะกอน เกิดการย่อยสลายกลายเป็นแหล่งสะสมของสารประกอบไฮโดรคาร์บอน (Hydrocarbon) ขนาดใหญ่ ที่มนุษย์นำมาใช้เป็นเชื้อเพลิง และแหล่งกำเนิดพลังงานต่างๆ

2. เชื้อเพลิงฟอสซิลมี 3 ประเภท นำไปใช้งานแตกต่างกัน

ถ่านหิน เป็นหินตะกอนสีน้ำตาลดำ เกิดจากซากพืชในพื้นที่ชื้นแฉะทับถมกันเป็นเวลานาน (ราว 300 ถึง 360 ล้านปี) ภายใต้แรงดันและความร้อนสูงที่อยู่ลึกลงไปจากพื้นผิวโลก ส่งผลให้เกิดการย่อยสลายและเกิดเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนในสถานะของแข็ง

ถ่านหินแบ่งออกเป็น 5 ประเภทตามองค์ประกอบทางเคมี ได้แก่ พีต (Peat), ลิกไนต์ (Lignite), ซับบิทูมินัส (Sub-Bituminous), บิทูมินัส (Bituminous) และแอนทราไซต์ (Anthracite)

การนำมาใช้ประโยชน์: เป็นแหล่งเชื้อเพลิงที่สำคัญในการผลิตพลังงานไฟฟ้า พลังงานความร้อน และการผลิตข้าวของเครื่องใช้มากมาย

ผู้ผลิตหลัก: จีน อินเดีย และสหรัฐอเมริกา 

น้ำมันดิบ ประกอบด้วยคาร์บอน (Carbon) และไฮโดรเจน (Hydrogen) เป็นองค์ประกอบหลักมีสถานะเป็นของเหลวที่มีสีสันหลากหลาย และมีอัตราความหนืดขึ้นอยู่กับองค์ประกอบทางเคมี น้ำมันดิบส่วนใหญ่ก่อตัวขึ้นในช่วง 66 - 252 ล้านปีก่อน โดยเกิดจากการทับถมกันของซากพืชซากสัตว์ใต้ท้องทะเลในอดีต

การนำมาใช้ประโยชน์: น้ำมันดิบต้องนำไปผ่านกระบวนการกลั่นและกระบวนการผลิตแยกส่วน กลายเป็น "ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม" หลายชนิด เช่น น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล น้ำมันอากาศยาน และน้ำมันเตา

ผู้ผลิตหลัก: สหรัฐอเมริกา ซาอุดีอาระเบีย และรัสเซีย

  • ก๊าซธรรมชาติ (Natural gas)

ก๊าซธรรมชาติไร้สีและไร้กลิ่น ประกอบด้วยมีเทน (Methane) เป็นหลัก เกิดจากกระบวนการย่อยสลายของซากสิ่งมีชีวิตใต้พื้นดินเมื่อหลายล้านปีก่อนเช่นเดียวกับถ่านหินและน้ำมันดิบ

การนำมาใช้ประโยชน์: ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงสะอาด เนื่องจากมีกระบวนการเผาไหม้ที่สมบูรณ์ จึงเป็นแหล่งผลิตพลังงานไฟฟ้าที่สำคัญ

ผู้ผลิตหลัก: สหรัฐอเมริกา รัสเซีย และอิหร่าน

นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ได้จากกระบวนการแยกส่วนในการกลั่นน้ำมันดิบและเชื้อเพลิงฟอสซิล ยังสามารถนำไปใช้ประโยชน์เป็นผลิตภัณฑ์ตั้งต้นในอุตสาหกรรมอื่นๆ เช่น พลาสติก ผงซักฟอก ยางสังเคราะห์ ปุ๋ยเคมี และกาว เป็นต้น

3. เชื้อเพลิงฟอสซิล เกี่ยวข้องกับ "ภาวะโลกร้อน" ยังไง?

เมื่อเชื้อเพลิงฟอสซิลถูกเผาไหม้ผ่านกิจกรรมต่างๆ ผลผลิตสุดท้ายที่ปล่อยออกมาคือ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse gases) ซึ่งคงค้างอยู่ในชั้นบรรยากาศโลก

ก๊าซเหล่านี้มีความสามารถในการดักจับและกักเก็บความร้อนได้ดี ส่งผลให้เกิด “ภาวะโลกร้อน” (Global warming) และ “การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” (Climate change) ที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อระบบนิเวศของโลกในขณะนี้

โดยเฉพาะการเผาไหม้ถ่านหินและน้ำมันปิโตรเลียม ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่ปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศโลกมากกว่าร้อยละ 75 ตั้งแต่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมเป็นต้นมา

แม้ว่าการเปลี่ยนมาใช้ก๊าซธรรมชาติสามารถช่วยลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้บ้าง แต่ในกระบวนการสำรวจ ขุดเจาะ และขนส่งเชื้อเพลิงฟอสซิล ยังคงสร้างผลกระทบโดยตรงต่อสิ่งแวดล้อมของโลก

4. ข้อดี-ข้อเสีย ของ "เชื้อเพลิงฟอสซิล" 

ข้อดี : ขนส่งง่าย หาซื้อได้ง่าย มีต้นทุนในการผลิตต่ำ และมีปริมาณสำรองมาก สามารถขุดเจาะและนำมาใช้เป็นเชื้อเพลงได้ไม่ต่ำกว่า 220 ปี  

ข้อเสีย : การเผาไหม้ของเชื้อเพลิงฟอสซิล มีผลโดยตรงต่อสิ่งแวดล้อม นั่นคือ ทำให้เกิดปรากฏการณ์ภาวะโลกร้อน โดยเกือบ 80% ของการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มาจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิลทั้งสิ้น 

อีกทั้งยังผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์ นั่นคือ ก๊าซพิษเหล่านี้เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ หัวใจและหลอดเลือด ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ได้แก่ หญิงตั้งครรภ์ ผู้สูงอายุ เด็ก และผู้ป่วยโรคเรื้อรังเกี่ยวกับปอด

จากการนำเชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์มาใช้ส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตอย่างไรบ้าง

การเผาไหม้เชื้อเพลิงจากราก ก บรรพ์ก่อให้เกิดก๊าซพิษต่างๆ ซึ่งเป็นตัวการที่ก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมที่สาคัญ ได้แก่ โลกร้อนขึ้น (Global Warming) อากาศเป็นพิษ (Air Pollution) และ ฝนmon (Acid Rain) โลกร้อนขึ้น

เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์มีความสำคัญต่อมนุษย์อย่างไร

เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์ (Fossil Fuel) เป็นแหล่งพลังงานสิ้นเปลืองหรือพลังงานที่ใช้แล้วหมดไป (Non renewable energy) ที่เกิดขึ้นจากการทับถมของซากพืชซากสัตว์ ประกอบกับความร้อนและความดันใต้ผิวโลก โดยใช้เวลานานนับล้าน ๆ ปี มันมีบทบาทอย่างมากในการเป็นแหล่งพลังงานสำคัญของโลก และช่วยขับเคลื่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรม เทคโนโลยี ...

รถยนต์ที่ใช้น้ำมันเชื้อเพลิงมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไรบ้าง

1. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) เกิดขึ้นจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ของเชื้อเพลิง ... ผลกระทบจากการใช้น้ำมันเชื้อเพลิง.

มนุษย์นำเชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์มาใช้ประโยชน์ในด้านใดบ้าง

1. ถ่านหิน ถูกนำมาใช้เป็นแหล่งพลังงานมากกว่า 3000 ปี ประเทศจีนเป็นประเทศแรก ๆ ที่นำถ่านหินมาใช้เป็นเชื้อเพลิงในการถลุงทองแดง ปัจจุบันการใช้ประโยชน์จากถ่านหินส่วนใหญ่ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า การถลุงโลหะ การผลิตปูนซีเมนต์ และอุตสาหกรรมที่ใช้เครื่องจักรไอน้ำ การผลิตกระแสไฟฟ้าทั่วโลกใช้พลังงานจากถ่านหินประมาณ ...