บันทึกช่วยจ�า Show .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... �������������������.indd 26 11/23/19 1:35 PM แผนการจัดการเรียนรู้ ประจ�าบทที่ ๒ ก. เนื้อหาสาระที่ศึกษา ขอบข่ายการศึกษาทางรัฐประศาสนศาสตร์ ๒. รัฐประศาสนศาสตร์ในมุมมองของรัฐศาสนศาสตร์ ข. วัตถุประสงค์ของการศึกษา ๑. อธิบายขอบข่ายการศึกษารัฐประศาสนศาสตร์ได้ ๓. อธิบายเนื้อหาวิขารัฐประศาสนศาสตร์ได้ ค. กระบวนการเรียนรู้ ิ ๖. เมื่อศึกษาแต่ละบทจบแล้ว อาจารย์ผู้สอนมอบหมายงานให้ผู้เรียน ทุกคนไปท�าค�าถาม �������������������.indd 27 11/23/19 1:35 PM ง. แหล่งการเรียนรู้ ๑. ห้องสมุดมหาวิทยาลัย จ. สื่อการเรียนการสอน ๑. เอกสารประกอบการสอนวิชา ความรู้เบื้องต้นทางรัฐประศาสนศาสตร์ ๓. ใบงาน/งานที่มอบหมายอื่น ๆ ฉ. การวัดผลและประเมินผล ๑. ด้านความรู้ : ประเมินจากการตอบค�าถาม/แสดงความคิดเห็น ๓. ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม : ประเมินการสังเกตพฤติกรรม/การร่วมกิจกรรม/ ี �������������������.indd 28 11/23/19 1:35 PM บทที่ ๒ จากที่เริ่มมีการศึกษาวิชา Public Administration โดยเริ่มจากการตีพิมพ์และเผยแพร่ ผล งานทางวิชาการของ Woodrow Wilson ทชอว่า "The Study of Administration" ในปค.ศ. 30 กูดเนาว์ (Frank J. Goodnow) และเลียวนาร์ด ไวท์ (Leonard D. White) ได้เสนอผลงาน เน้นย�้า 31 ั 32 ั ๒.๒ มุมมองของรัฐประศาสนศาสตร์ ิ มาประยุกต์ใช้ก็จะท�าให้ผู้ศึกษา สามารถมีข้อมูลท่มากข้นเพ่อท�าการตัดสินใจและหาวิธีทางท่ท�าให้ �������������������.indd 32 11/23/19 1:35 PM 33 ั �������������������.indd 33 11/23/19 1:35 PM 34 ๔. วิชาวิเคราะห์นโยบายสาธารณะโดยมีขอบข่ายในองค์ประกอบทั้ง ๔ ด้าน คือ (๑) หลักเหตุผล (Rational Comprehensive Analysis) ๒)
การน�านโยบายไปปฏิบัติ โดยศึกษากลไกส�าคัญในการท�าให้นโยบายบรรลุเป้าหมาย ๕. วิชาทางเลือกสาธารณะ ในความหมายอย่างกว้าง เป็นการน�าหลักเศรษฐศาสตร์มาใช้ใน ๒) พฤติกรรมของหน่วยงานในการให้บริการสาธารณะ 35 หลังจากที่สหรัฐอเมริกาตั้งประเทศเป็นสาธารณรัฐแล้ว ๑๕๐
ป เศรษฐกิจเริ่มเจริญเติมโต �������������������.indd 35 11/23/19 1:35 PM 36 รัฐประศาสนศาสตร์สหรัฐอเมริกาเติบโตมาด้วยมุมมองกระบวนการจัดการกล่าวคือ 37 แต่สนใจขั้นตอน กฎระเบียบและเทคโนโลยี เพราะมองว่ากฎหมายเป็นแนวคิดและอุดมคติ แต่การ มุมมองกระบวนการจัดการมีจุดอ่อนหลายอย่าง ประการแรก สนใจรายละเอียดมากไป 38 กับนักจิตวิทยาการเลือกของมนุษย์ (Psychology of Human Choice) เขาเห็นว่าองค์การไม่ใช่ ั �������������������.indd 38 11/23/19 1:35 PM 39 ั 40 นโยบายของนักการเมืองมุ่งตอบสนองต่อผลประโยชน์ทางการเมือง เช่น
นโยบายสงคราม 41 จอร์น เอ็ม กาวส์ (John M. Gaus ) เขียนหนังสือที่มีบทน�าชื่อ “The Ecology lf Goverment” ๒. มุ่งวิเคราะห์ระดับมหภาค (Macro) มากกว่าระดับจุลภาค (Micro) และ ิ �������������������.indd 41 11/23/19 1:35 PM 42 วิเคราะห์ในมุมมองภาวะนิเวศมีประโยชน์ แต่มีข้อควรระวัง ๔ ประการ คือ ประการแรก 43 ๒. เกณฑ์ความเกี่ยวข้อง (Criteria of Relevance) ซึ่งเป็นข้อทฤษฎี (Propositions) ๑.
เปลี่ยนจากการอธิบายถึงสิ่งที่ควรท�ามาเป็นการสนใจถึงสิ่งที่เป็นอยู่ (Ideographic) เป็น “การอธิบายท่ใช้ได้กับทุกอย่าง” (Nomothetic) คือเน้นการศึกษา
มาเป็นตัวค�านึงถึงภาวะนิเวศ (Eocological) ซึ่งสนใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างระบบบริหารกับ ๒.๓ เนื้อหาวิชาของรัฐประศาสนศาสตร์ 44 ๒. การเมืองและการก�าหนดนโยบาย (Politics and Policy Making) ความเช่อท่ว่า �������������������.indd 44 11/23/19 1:35 PM 45 ๒. ทฤษฎีขององค์การ (Theory of Organization) เมื่อไม่นานมานี้นักวิชาการหันมา สนใจ ว่า “ทฤษฎีระบบท่วไป” (General Systems Theory) ซ่งมองมนุษย์และองค์การเป็นระบบ 46 สรุปท้ายบท ขอบข่ายของรัฐประศาสนศาสตร์ หมายถึง พรมแดนทางทฤษฎีในปัจจุบัน ซึ่งนักวิชาการ ิ 47 ี �������������������.indd 47 11/23/19 1:35 PM 48 ค�าถามท้ายบทที่ ๒ ๑. จงอธิบายศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับรัฐประศาสนศาสตร์ ๒. จงอธิบายความส�าคัญของรัฐประศาสตร์ต่อการพัฒนาการบริหารรัฐกิจ ๓. รัฐประศาสนศาสตร์สัมพันธ์ต่อหลักนิติศาสตร์อย่างไร
และนักรัฐศาสตร์จ�าเป็นต้องม ี ๕. การเมืองกับนโยบายสาธารณะเกี่ยวช้องกันหรือไม่ เพราะเหตุใด ๗. มุมมองเปรียบเทียบในรัฐประศาสนศาสตร์มีลักษณะอย่างไร �������������������.indd 48 11/23/19 1:35 PM 49 เอกสารอ้างอิงประจ�าบท กมล อดุลพันธ์. การบริหารรัฐกิจเบื้องต้น. กรุงเทพมหานคร : ส�านักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามค�าแหง, ๒๕๓๘. Ivan L. Richardson and Sidney Baldwin, Pulic administration : Government in Waldo, Dwight, The Enterprise of Public Administration, (California : Chandler & Waldo, Dwight, "Scope of the Theory of Public Administration" in Theory and �������������������.indd 49 11/23/19 1:35 PM บันทึกช่วยจ�า .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... �������������������.indd 50 11/23/19 1:35 PM แผนการจัดการเรียนรู้ ประจ�าบทที่ ๓ ก. เนื้อหาสาระที่ศึกษา
แนวคิดทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์ ๒. ประเภทของทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์ ๔. แนวคิดทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์ ระหว่าง ค.ศ. ๑๙๕๐ - ๑๙๖๐ ๖. แนวคิดทฤษฏีทางรัฐประสาสนศาสตร์ ระหว่าง ค.ศ. ๑๙๗๐ - ปัจจุบัน ข. วัตถุประสงค์ของการศึกษา เมื่อได้ศึกษาบทที่ ๓ จบแล้ว ผู้ศึกษามีความสามารถ ๒.
อธิบายประเภทของทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์ได้ ๔. อธิบายแนวคิดทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์ ระหว่าง ค.ศ. ๑๙๕๐ – ๑๙๖๐ ได้ ๖. อธิบายแนวคิดทฤษฏีทางรัฐประสาสนศาสตร์ ระหว่าง ค.ศ. ๑๙๗๐ – ปัจจุบันได้ ค. กระบวนการเรียนรู้ ๑. อาจารย์ผู้สอนยกตัวอย่างงานวิจัยตามความสนใจของนิสิต และ เกร่นนาความรู้เบ้องต้น �������������������.indd 51 11/23/19 1:35 PM ๖. เมอศกษาแต่ละบทจบแล้ว อาจารย์ผู้สอนมอบหมายงานให้ผ้เรยนทกคนไปทาคาถาม จ. สื่อการเรียนการสอน ๑. เอกสารประกอบการสอนวิชา ความรู้เบื้องต้นทางรัฐประศาสนศาสตร์ ๒. บอร์ดความรู้, หนังสือพิมพ์, นิตยสาร, Internet, Website, งานวิจัย วิทยานิพนธ์ และ ฉ. การวัดผลและประเมินผล ๒. ด้านทักษะ : ประเมินด้วยการสังเกตการน�าเสนอผลงานเดี่ยว/งานกลุ่ม ๔. ด้านทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบที่ต้องพัฒนา : ประเมินผล �������������������.indd 52 11/23/19 1:35 PM บทที่ ๓ ื ๔. แนวคิดทฤษฎีรัฐประคาสนศาสตร์ระหว่าง ค.ศ. ๑๙๗๐ - ปัจจุบัน ซ่งประกอบด้วย ๓.๑ ความหมายของทฤษฏี �������������������.indd 53 11/23/19 1:35 PM 54 ๓.๒ ประเภทของทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์ รัฐประศาสนศาสตร์สนใจศึกษาปทัสถานและค่านิยม รวมทั้งพยายามหล่อหลอม ผู้บริหาร 55 ปฏิบัติจริง ทฤษฎีปทัสถานมีความส�าคัญต่อรัฐประศาสนศาสตร์ เพราะวัตถุประสงค์ สูงสุด ๑) ทฤษฎีฐานคติ (Assumptive Theory) แม้จะมีทฤษฎีพรรณาและอธิบาย รวมทั้งทฤษฎี �������������������.indd 55 11/23/19 1:35 PM 56 ๓.๓ แนวคิดทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์ระหว่าง ค.ศ. ๑๘๘๗ - ๑๙๕๐ แนวคิดทฤษฎีและแนวการศึกษาทางรัฐประศาสนศาสต์ในช่วงสมัย ค.ศ. ๑๘๘๗ - ๑๙๕๐ ๓.๓.๑ การบริหารแยกออกจากการเมือง (The Politics Administration Dichotomy) 57 ึ ๒) สามารถท�าการศึกษาเร่องการบริหาร และการจัดการโดยอาศัยวิธีการศึกษา แบบ (Values) ๓ พิทยา บวรวัฒนา, เรื่องเดียวกัน. หน้า ๑๙. �������������������.indd 57 11/23/19 1:35 PM 58 ิ ๒. การแสวงหาวิธีการท�างานที่ดีที่สุด (The One Best Way) ในการท�างาน นั้นจะศึกษา จากหลักเกณฑ์ที่กล่าวมาช้างต้น ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์ สามารถสรุปเป็นสาระส�าคัญ ๔ ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์, ทฤษฎีองค์การสมัยใหม่, (กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, �������������������.indd 58 11/23/19 1:35 PM 59 ประการแรก การพัฒนาหลักการการท�างานให้เป็นระบบหรือเป็นวิทยาศาสตร์ เพื่อแทนที่ ประการท่สอง การคัดเลือกและพัฒนาคนงานต้องใช้การจัดการแบบวิทยาศาสตร์ด้วย �������������������.indd 59 11/23/19 1:35 PM 60 ๓.๓.๓ ทฤษฎีหลักการบริหาร (Administrative Theory) ึ ๕ วิเชียร วิทยอุดม, ทฤษฎีองค์การ, (กรุงเทพมหานคร : ธีระฟิล์มและไชเท็กซ์, ๒๕๔๘), หน้า ๒๙-๓๔. �������������������.indd 60 11/23/19 1:35 PM 61 ๗.
หลักผลประโยชน์ตอบแทน (Remuneration of Personnel) หมายถึง การให้ผล ๘. หลักการรวมอ�านาจ (Centralization) หมายถึง การให้มีศูนย์รวมการตัดสินใจ ๑๔. หลักของความสามัคคี (Esprit De Corps) หมายถึง การท�างานร่วมกันเป็นกลุ่ม และ �������������������.indd 61 11/23/19 1:35 PM 62 ๑. หลักเอกภาพในการบังคับบัญชา (Unity of Command) คืออ�านาจที่จะควบคุมสั่งการ ๓.
หลักการจัดแบ่งส่วนงานในองค์การ (Depart Mentation) คือการจัดแบ่ง ส่วนงานจะ ๖. หลักการบรรจุคนให้เหมาะสมกับโครงสร้างขององค์การ (Fitting People to the �������������������.indd 62 11/23/19 1:35 PM 63 ๖. การรายงาน (Reporting) หมายถึง ระบบการรายงานซึ่งหน่วยงานมีหน้าที่ รับผิดชอบ ี ๓.๓.๔ ทฤษฎีระบบราชการ (Bureaucracy) ๖ จุมพล หนิมพานิช, ระบบราชการเปรียบเทียบ การบริหารรัฐกิจเปรียบเทียบและการ บริหารการพัฒนา, �������������������.indd 63 11/23/19 1:35 PM 64 ั 65 แบบแผนก�าหนดไว้ให้ท�า กลไกการบริหารซึ่งท�าหน้าที่รองรับการใช้ อ�านาจตามกฎหมายของผู้น�า ั ๒. มิติทางด้านพฤติกรรม โดยลักษณะทางด้านพฤติกรรมคือ 66 ๒.๓ การมุ่งปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ (Rule Orientation) ระบบราชการเป็นการท�างานที่ 67 ี 68 ๓.๔.๒ ระบบราชการแบบไม่เปนทางการ (Informal Bureaucracy) 69 ๓.๔.๓ มนุษยสัมพันธ์ (Human Relations) 70 แนวคิดของเมโย มีลักษณะเด่นคือ มุ่งเน้นไปที่ “บุคคล” หรือคนงาน โดยเฉพาะปัจจัยทาง 71 ี ั ๒. ความต้องการทางด้านความปลอดภัย เม่อความต้องการ ทางกายภาพของมนุษย์ �������������������.indd 71 11/23/19 1:35 PM 72 ความต้องการของมนุษย์จัดได้เป็นล�าดับชั้น
ถ้าความต้องการของมนุษย์! ล�าดับชั้นหนึ่งได้ 73 ๒ ประเภท ประเภทแรก เป็นคน ตามแนวความคิดทฤษฎี X หรือทฤษฎีไม้แข็ง ประเภทที่สองเป็น ตารางที่ ๓.๑ เปรียบเทียบลักษณะของคนตามทฤษฎี X และทฤษฎี Y ทฤษฎี X ทฤษฎี Y - คนมักจะไม่ชอบท�างาน และจะพยายาม - คนส่วนใหญ่จะพอใจในการท�างาน - มีการควบคุมสั่งการอย่างใกล้ชิดจาก - ควบคุมตนเองและตัดสินใจท�างานด้วย - ท�างานตามค�าสั่งมากกว่าใช้ความ - มีความคิดริเริ่ม อยากเช้ามีส่วนร่วมใน - การควบคุมต้องใช้วิธีการลงโทษอย่างรุนแรง - คนมักจะแสวงหาความรับผิดชอบและ การแก่ไขปัญหาต่าง ๆ จากตารางที่ ๓.๑ จะเห็นความแตกต่างของลักษณะของคนในองค์การ
ซึ่งมีหลายประการ �������������������.indd 73 11/23/19 1:35 PM 74 ๔. ศาสตร์การบริหาร (administrative science) ื จัดการมีขอบข่ายการควบคุมลูกน้อง เป็นจ�านวนน้อย หรือนั่นคือสนับสนุนให้องค์การมีโครงสร้าง ภาพที่ ๓.๑
โครงสรางองคการจากหลักขอบขายการควบคุมอยางแคบ ั 75 ี �������������������.indd 75 11/23/19 1:35 PM ทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์มีใครบ้างระบบการราชการ Max Weber วิทยาศาสตรการจัดการ Elton Mayo ทฤษฎีลําดับขั้นของความตองการ Abraham H. Maslow ทฤษฏีปจจัยจูงใจ –ปจจัยสุขวิทยา Fred W. Riggs รัฐประศาสนศาสตรในความหมาย ใหม John Rehfuss & Allen Schick Thomas R. Dye Ira Sharkansky ทฤษฎีระบบ David Easton Frederick W. Taylor ความคิดหลักการบริหารแบบ วิทยาศาสตร ...
ทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์มีกี่ทฤษฎี1. ทฤษฎีดั้งเดิม (1887-1950) 2. ทฤษฎีท้าทาย (1950-1960) หลัง สงครามโลกครั้งที่ 2. 3. ทฤษฎี รัฐประศาสนศาสตร์ สมัยใหม่ 1960-1970 4. ระบบทฤษฎี รัฐประศาสน ศาสตร์สมัยปัจจุบัน 1970-ปัจจุบัน
รัฐประศาสนศาสตร์มีกี่มุมมองรัฐประศาสนศาสตร์เป็นศาสตร์รวมของสาขาวิชาต่างๆที่เกี่ยวกับการบริหารรัฐ ซึ่งประกอบด้วยหลักใหญ่ๆ ดังต่อไปนี้ 1. ทรัพยากรมนุษย์(Human resource)2. ทฤษฏีองค์การ(organizational theory) 3. นโยบาย(policy) 4. การ วิเคราะห์ (analysis) 5. สถิติ(statistics) 6. การงบประมาณ(budgeting) และ 7. หลักศีลธรรม(ethics)
มุมมองการศึกษารัฐประศาสนศาสตร์คืออะไรรัฐประศาสนศาสตร์(Public Administration) เป็นศาสตร์ที่พัฒนาขึ้นเพื่อศึกษาแนวทางการบริหารหาร งานของภาครัฐ ที่มีความเกี่ยวข้องกับสาธารณกิจ (Public Affairs) ซึ่งเป็นการด าเนินกิจกรรมในมิติต่าง ๆ ของ ภาครัฐ อันส่งผลกระทบกับประชาชนหรือส่วนรวม ในภายหลังเรียกได้ว่าเป็นการบริหารรัฐกิจ (public administration) เพื่ออธิบาย ...
|