การคมนาคมทางน้ำ มี อะไร บาง

การขนส่งทางเรือเป็นระบบการขนส่งที่มีมาอย่างยาวนานบนโลกใบนี้ เนื่องด้วยพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลกเป็นน้ำนั่นทำให้การที่จะขนส่งจากพื้นที่หนึ่งไปยังอีกพื้นที่หนึ่งโดยปราศจากแผ่นดินก็ต้องเป็นการอาศัยการขนส่งทางน้ำนั่นเอง การขนส่งทางน้ำจึงเป็นสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีไม่ว่าจะพื้นที่ใดบนโลกก็ตาม สำหรับสหรัฐฯ เองที่ถือว่าเป็นประเทศพัฒนาแล้วการขนส่งทางน้ำจึงเป็นเรื่องที่พวกเขาคุ้นเคยเช่นเดียวกันไม่ต่างกับพื้นที่อื่นๆ บนโลก อย่างไรก็ตามในปัจจุบันนี้แม้เทคโนโลยีหลายภาคส่วนจะพัฒนาไปมากแต่การขนส่งทางเรือในสหรัฐฯ ก็ยังคงเป็นการขนส่งที่ได้รับความนิยมอยู่ไม่เปลี่ยนแปลง

การขนส่งทางเรือในสหรัฐอเมริกา

กับการที่สหรัฐฯ เป็นประเทศในทวีปอเมริกาเหนือนั่นทำให้การขนส่งทางเรือหลักๆ ของพวกเขาก็จะมีการผ่านทั้งทะเล แม่น้ำลำคลองเหมือนกับพื้นที่อื่นทั่วโลก โดยพื้นที่การคมนาคมทางแถบอเมริกาเหนือที่ได้รับความนิยมมากๆ จะมีอยู่ด้วยกัน 2 พื้นที่ใหญ่ คือ บริเวณทะเลสาบทั้งห้า กับบริเวณแม่น้ำมิสซิสซิปปี้ ซึ่งประเภทการขนส่งของสองพื้นที่ก็จะมีการแยกประเภทออกมาค่อนข้างชัดเจนมากๆ การขนส่งทางทะเลสาบทั้งห้าส่วนใหญ่จะเป็นการขนส่งสินค้าประเภท แร่เหล็ก ข้าวสาลี ถ่านหิน  รวมถึงสินค้าสำเร็จรูปทั่วไป อาทิ เครื่องจักรกล รถยนต์ เป็นต้น ที่สำคัญยังมีการขุดคลองเพื่อทำการเชื่อมทะเลสาบทั้งห้าเข้าด้วยกันทำให้การคมนาคมขนส่งทางเรือของทวีปอเมริกาเหนือรวมถึงสหรัฐฯ เป็นสิ่งที่สะดวกมากยิ่งขึ้นด้วย อย่างคลองชื่อดังที่หลายคนรู้จักจะประกอบไปด้วย

• คลองอีรี หรือบางคนเรียกว่า คลองนิวยอร์ก สเตท บาร์จู – เป็นการเชื่อมทะเลสาบอีรี เมืองบัฟฟาโล กับเมืองทรอยตรงแม่น้ำฮัตสัน แล้วแม่น้ำฮัตสันจะไหลออกมหาสมุทรแอตแลนติกที่เมืองนิวยอร์ก
• คลองอิลลินอยส์ – เชื่อมเมืองชิคาโก ตรงฝั่งทะเลสาบมิชิแกนกับเมืองลาซาลตรงฝั่งแม่น้ำอิลินอยส์ เส้นทางนี้จะผ่านเพื่อไปติดต่อกับแม่น้ำมิสซิสซิปปี้
• คลองซูซองต์มารี – เชื่อมระหว่างทะเลสาบสุพีเรียกับทะเลสาบฮูรอน
• คลองเวลแลนด์ – เชื่อมระหว่างทะเลสาบอีรีกับทะเลสาบออนตาริโอ
• คลองเซนต์ลอเรนซ์ซีเวย์ – เชื่อมระหว่างทะเลสาบออนตาริโอกับแม่น้ำเซนต์ลอเรน

ส่วนการคมนาคมขนส่งทางเรือในแม่น้ำมิสซิสซิปปี้ก็จะเป็นการขนส่งสินค้าที่หลากหลายเพื่อออกไปทางอ่าวเม็กซิโก บริเวณเมืองท่านิวออลีนส์ ส่วนการคมนาคมเพื่อติดต่อกับทวีปยุโรปจะมีเมืองทางอยู่ตลอดแนวมหาสมุทรแอตแลนติก อาทิ เมืองท่านิวยอร์ก, เมืองท่าฟิลลาเดลเฟีย, เมืองทางบอสตัน, เมืองทางควิเบก เป็นต้น ส่วนเมืองท่าทางชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก เช่น เมืองท่าซานฟรานซิสโก, เมืองท่าซีแอทเทิล เป็นต้น

        ปัจจุบันเรือขนาดเล็ก ๆ ที่ใช้กันในครัวเรือนในกิจวัตรประจำวันนั้นแทบจะไม่มีหลงเหลือให้เห็น เนื่องจากความเจริญก้าวหน้าทางด้านวิทยาการและเทคโนโลยีต่าง ๆ ทำให้มีการสร้างเส้นทางทางบกและทางอากาศเพื่อการคมนาคมเพิ่มขึ้น ทำให้เรือไทยลดจำนวนและบทบาทลง มีเพียงเรือขนาดใหญ่ที่ใช้ขนส่งสินค้า เช่น ทราย ที่คงใช้เรือในการลำเลียง หรือจะพบเห็นบ้างในบางในบางพื้นที่ที่คงใช้เรือในบางโอกาส เช่น พระภิกษุพายเรือบณฑบาตรบ้างยามเช้า หรือประเพณีทางน้ำที่มีการอัญเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองล่องเรือให้ผู้คนได้สักการะบูชาตามวันสำคัญทางศาสนา

        เวลานี้เรือที่เคยจอดไว้ท่าน้ำหน้าบ้าน ก็ถูกยกขึ้นคาน มีโรงรถเข้ามาแทนที่ หน้าบ้านก็หันออกถนน เรือไม้จำนวนหนึ่งกลายเป็นสิ่งสะสมของพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านหลายแห่งในภาคกลาง เพื่อเปิดโอกาสให้อนุชนรุ่นหลังได้เรียนรู้เรื่องราวความผูกพันของผู้คนกับสายน้ำ นอกจากนี้ ยังมีเจ้าของพิพิธภัณฑ์อีกจำนวนหนึ่งที่มีทักษะในการสร้างสรรค์เรือจำลอง ประดิษฐ์สร้างเรือขนาดเล็กและจัดแสดงเพื่อให้ความรู้กับผู้ที่สนใจ ลองทำความรู้จักกับพิพิธภัณฑ์ 4 แห่งนี้ที่มีเรือที่เคยใช้งานและเรือจำลองเป็นสิ่งสะสม และหากมีโอกาส เดินทางไปเยี่ยมชม เพื่อเรียนรู้เรื่องราวของคนไทยในอดีตที่ใช้ชีวิตอยู่กับสายน้ำ

พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านมหาราช สุวรรณโสรัตรังสรรค์จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 

        แม้พิพิธภัณฑ์แห่งนี้สะสมข้าวของเครื่องใช้พื้นบ้านเป็นหลัก แต่มีเรือขุดและเรือพายหลากหลายแบบ เรือขุดประมาณ 10 ลำนั้นเป็นของชาวบ้าน หลายต้นทำจากไม้ตะเคียน เพราะในอดีตช่วงเวลาปกติเรือเหล่านี้เป็นเรือสำหรับพระลูกวัดนำออกไปบิณฑบาต แต่ช่วงฤดูน้ำหลากหรือประมาณกลางเดือน 12 (ราวตุลาคมและพฤศจิกายน) ชาวบ้านจะมาขอยืมเรือไปใช้แข่งขันเรือพายกันในท้องถิ่น นอกจากเรือขุดแล้วยังมีเรือกระแชงที่ใช้บรรทุกข้าว และเรือพายมาศที่เคยใช้สัญจรทั่วไป

พิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้าน วัดยาง ณ รังสี จังหวัดลพบุรี

        พิพิธภัณฑ์ของวัดยางฯ สะสมเรือหลายประเภทเอาไว้ให้ศึกษา มีอาคารหลัก 2 แห่ง ได้แก่ ศาลาการเปรียญเดิมที่ปัจจุบันใช้เป็นอาคารพิพิธภัณฑ์แรก และอาคารจัดสร้างใหม่ ซึ่งเป็นอาคารชั้นเดียวสำหรับจัดแสดงเรือโบราณ ทั้งสองแห่งจัดแสดงเรือที่เคยใช้แล่นในแม่น้ำลพบุรี

        อาคารแรกจัดแสดงเรือประเภทเรือขุด หมายถึงเรือที่ใช้ไม้ทั้งท่อนทำเป็นเรือด้วยวิธีวิธีการขุด และขุดเอาเนื้อไม้ออก ความยาวของเรือขุดแต่ละลำประมาณ 7-8 เมตร นอกจากนั้นยังมีเรือสำปั้นเพรียว หรือเรือสำปั้นขุดขนาดเล็กที่ว่าถ้าคนพายไม่มีความสามารถจริง ก็อาจจะล่มตั้งแต่ยังไม่ได้เริ่มต้นพายก็ได้ เรือมาดที่เป็นเรือต่อขนาดใหญ่ เคยใช้ขนข้าวเปลือกไปขายยังโรงสีที่ตั้งอยู่ริมน้ำ ส่วนอาคารที่สร้างขึ้นมาใหม่ จัดแสดงเรือต่อ คือเรือขนาดเล็กที่ต่อขึ้นจากไม้หลายขนาดด้วยกัน  ที่น่าสนใจคือ เรือสำปั้นขนาดหนึ่งคนนั่ง  ที่ตีโครงเรือและประกอบเป็นเรือด้วยความละเอียดลออ ไ

        ใครมีโอกาสมาเยี่ยมเยือนพิพิธภัณฑ์เรือแห่งนี้ จะได้ความรู้เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับวิถีชาวน้ำ เพราะมีป้ายความรู้เรือประเภทต่าง ๆ พร้อมภาพลายเส้นประกอบที่น่าตื่นตาต่นใจทีเดียว

พิพิธภัณฑ์อนันต์ชัยไทยโบท จังหวัดสมุทรสงคราม

        พิพิธภัณฑ์เรือในนาม “พิพิธภัณฑ์อนันต์ชัยไทยโบท” จะเป็นพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็ก และนำเสนอเรือจำลอง แต่เรียกได้ว่า เป็นสถานที่ที่ให้ความรู้หลากหลาย เนื้อหาบอกเล่าวิวัฒนาการของเรือไทย ที่เริ่มใช้วัสดุลอยน้ำมาทำเป็นแพ และสู่การนำไม้มาขุดเป็นเรือ อีกส่วนที่น่าสนใจอย่างยิ่งคือการแสดงขั้นตอนของการสร้างเรือขุด จากท่อนไม้มาเป็นเรือให้พร้อมแล่นในสายน้ำ อีกส่วนหนึ่งแสดงชนิดเรือไทยพื้นบ้านจำลอง ราว 20 ประเภท ไม่ว่าจะเป็นเรือเข็ม เรือมาดประทุน เรือชะล่า เรือกระแชง เรือข้างกระดาน เรือเอี้ยมจุ๊น เรือผีหลอก เรือบด เป็นต้น เรือจำลองจากฝีมือของเจ้าของจะทำให้ผู้ชมตื่นตาตื่นใจและอดไม่ได้ที่จะเดินเข้าไป และร่วมเรียนรู้ความผูกพันของคนในอดีตกับสายน้ำ

พิพิธภัณฑ์เรือจิ๋วและอู่เรือจิ๋ว กรุงเทพมหานคร        

        พิพิธภัณฑ์เรือจิ๋วหรือเรือจำลองแห่งนี้ตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร เรือจำลองที่เป็นสิ่งสะสมนั้นหลากหลาย ทั้งที่เป็นเรือที่ใช้ในแม่น้ำและสำหรับล่องในทะเล เรียกได้ว่า พิพิธภัณฑ์สามารถฉายภาพของวีถีชีวิตของผู้คนที่พึ่งพาการสัญจรทางน้ำอย่างสมบูรณ์ ตัวอย่างของเรื่องราวในที่นี้เป็นเรือจำลองที่เรียกว่า “เรือกระแชง” ที่ยังคงพบเห็นได้ตามลำน้ำ เช่น แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน โดยมีสินค้าที่บรรทุก เช่น ข้าวเปลือก ข้าวสาร ทราย หิน ไม้ฟืน เป็นต้น ลักษณะของเรือมีส่วนท้องใหญ่โค้งรูปรีคล้ายแตงโมผ่าครึ่ง ส่วนดาดฟ้าทำเป็นประทุนครอบใช้เป็นที่อยู่อาศัยได้ทั้งครอบครัว คำว่า “กระแชง” คือเครื่องบังแดดบังฝนที่เดิมทีใช้ใบจากมาเย็บเป็นแผง จึงเรียกว่า “เรือกระแชง” เรือชนิดนี้เคลื่อนที่โดยใช้เรือยนต์ลากจูงถ้าระยะทางไกล ถ้าระยะใกล้จะใช้ถ่อ พิพิธภัณฑ์ยังมีเรืออีกหลากหลายประเภทให้เรียนรู้อย่างจุใจ ต้องลองเยี่ยมเยือนด้วยตนเอง

การคมนาคมทางน้ำมีอะไรบ้าง

สินค้าขนส่งทางน้ำ มีอะไรบ้าง

คมนาคม มีความสําคัญอย่างไร

การขนส่งทางน้ำมีความสำคัญอย่างไร