เมื่อนั้น พระอิศวรบรมรังสรรค์

หนังสือเรียนวรรณคดี

รามเกียรติ์
ตอน นารายณ์ปราบนนทก

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒

คำนำ
คำนำ

หนังสือเรียนอแิเบล็กบทรทอดนิกสสอ์ Eบ-bก่oอokนจเัดรีทยำนขึ้นเพื่อให้เป็นสื่อสำหรับใช้
ประกอบการเรียนการสวอรนรในณราคยวดิชี าเภรื่าอษงาไทรยาม3 เกกลีุ่มยสราตริ์ะการเรียนรู้ภาษาไทย
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โตดยอมนีเนื้อนหาารสาารยะเณกี์่ยปวกรับาวบรรนณนคกดี ทบทกละครเรื่อง รามกียรติ์
ตอน นารายณ์ปราบนนลิทงกก์อ่แานบทบำคทวดามสเขอ้าบใจกง่่าอยนสเะรดียวกนกับ:การจัดการเรียนการ
สอนและการวัดผลประเมินผล พร้อคมิวเสอริมาอร์งโคค์ป้ดระกอบอื่น ๆ ที่จะช่วยทำให้ผู้เรียนได้

รับความรู้อย่างมีประสิทธิภาพ

สารบัญ
คำนำ

เรื่อง แบบทดสอบก่อนเรียน หน้า
แบบทดสอบก่อนเรียวนร..ร...ณ......ค...ด..ี.....เ..ร.ื.่.อ...ง......ร...า...ม....เ..ก..ี..ย...ร...ต..ิ.์.......................................1
บทละคร เรื่อง รามตเกอียนรติ์นตอานรนาายรณาย์ณป์ปรราาบบนนนนทกก..ท....ก......................................2
หลักการวิเคราะห์คลุณิงค่กา์วแรบรณบคทดีด....ส....อ...บ.....ก..่..อ...น....เ..ร..ี.ย....น......:.................................49
แบบฝึกหัดวิเคราะห์วรรณคดี...ค..ิ..ว...อ...า...ร..์.โ...ค..้..ด.........................................................65

แบบทดสอบหลังเรียน.................................................................................................71

แบบทดสอบก่อนเรียน 1

วรรณคดีเรื่อง รแาบมบเกทียดรสติ์อบตอก่นอนนเราียรานยณ์ปราบนนทก
วรรชั้ณนมคัธดียเมรื่ศอึกงษราาปมีทเี่กี2ยรติ์

คำชี้แจง ให้ตนักอเนรียนนทาำรแบาบยทณด์สปอบรกา่อบนนเรีนยนกจทำกนวน 20 ข้อ

ลิงก์แบบทดสอบก่อนเรียน :

สแกนคิวอาร์โค้ด คิวอาร์โค้ด

1

รามเกียรติ์ ตอน

นารายณ์ปราบนนทก

มัธยมศึกษาปีที่ ๒

รามเกียรติ์ มาจากคำว่า 3

ราม + เกียรติ หมายถึง เกียรติของพระราม

ตามคติฮินดูมีความเชื่อว่า
พระราม คือ พระนารายณ์อวตาร
ลงมายังโลกมนุษย์เพื่อปราบยุคเข็ญ

รามเกียรติ์ 4

รามเกียรติ์ มาจาก วรรณคดีอินเดีย เรื่อง
รามายณะ ซึ่งเป็นวรรณคดีสำคัญและมีมานานกว่า
๒,000 ปี ถือว่าเป็นเรื่อง มหาภารตะที่ยิ่งใหญ่และ
มีชื่อเสียง ส่วนไทยได้นำวรรณคดี เรื่อง รามเกียรติ์
มาแสดงเป็นหนังใหญ่ โขน ละคร นอกจากนี้ยังนำมา
วาดเป็นภาพจิตรกรรมฝาผนัง

ผู้แต่งและลักษณะคำประพันธ์ 5

บทละครเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก
ผู้แต่งคือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
แต่งเป็น กลอนบทละคร ซึ่งมีลักษณะบังคับคล้ายกับ
กลอนสุภาพหรือกลอนแปด

กลอนบทละคร 6

การใช้คำขึ้นต้น

“มาจะกล่าวบทไป” : ใช้สำหรับขึ้นต้นเรื่อง หรือกล่าวถึงเรื่องที่แทรกเข้ามา
“เมื่อนั้น” : ใช้สำหรับขึ้นต้นเมื่อกล่าวถึงผู้มียศศักดิ์ เช่น เทวดา กษัตริย์

“บัดนั้น” : ใช้สำหรับขึ้นต้นเมื่อกล่าวถึงผู้น้อย หรือผู้ใต้บังคับบัญชา
เช่น เสนา อำมาตย์ ทหาร สามัญชน

7

ตัวละคร

เรื่อง รามเกียรติ์

ตอน นารายณ์ปราบนนทก

นนทก พระอิศวร 8

พระนารายณ์ พระอินทร์ 9

10

เนื้อเรื่องย่อ

เรื่อง รามเกียรติ์

ตอน นารายณ์ปราบนนทก

11

นนทกเป็นยักษ์ มีหน้าที่
ล้างเท้าให้เหล่าเทวดาที่จะไป
เข้าเฝ้าพระอิศวรอยู่ที่เชิงเขา
ไกรลาส

12

ื ทุกวันจะมีเทวดา นางฟ้า มาเข้าเฝ้าพระอิศวร
อยู่เสมอ เมื่อมาถึงก็จะแกล้งจับศีรษะบ้าง ตบศีรษะ
บ้าง ถอนผมบ้างจนหัวของนนทกโล้นเกลี้ยง

13

นนทกเสีนยนใทจกแแคล้นะใจแมคา้กนใจมาก
ที่ถูกนางฟ้า เทวดากลั่นแกล้ง

14

นนทกจึงไปทูลขอพรจากพระอิศวร
เพื่อให้พระองนคน์ปทกรแะค้นทใจามนากนิ้วเพชรแก่ตน
เมื่อชี้ผู้ใดผู้นั้นก็จะตาย

15

พระอิศวรประทานนิ้วเพชร
เพื่อเป็นรางนวนัทลกแแกค่้นนใจนมทากกที่ทำหน้า
ด้วยความรับผิดชอบมาช้านาน

16

นนทกเมื่อได้นิ้วเพชรแล้ว
ก็รีบมาทำนหนนท้กาแทคี้่นเหใจมมืาอก นเช่นเดิม

17

เทวดาไม่รู้ว่านนทกได้รับพร
วิเศษ จึงเข้านมนาทกกแลัค่้นนใแจมกาลก้งนนทกอีก
เช่นเคย

18

แต่คราวนี้นนทกไม่ปล่อยให้ตนเองถูกแกล้งอีก
นนทกใช้นิ้วเพชรชี้ใส่นเนททวกดแคา้นในจมาางกฟ้าไปทั่ว หลายองค์ที่
โดนนิ้วเพชรก็ไปจุติทันที

19

พระอินทร์จึงนนนำทคกแวค้านมใจไมปากทูลพระอิศวร

20

พระอิศวรจึงมีบัญชานในห้ทพกแรค้ะนนใจมาารกายณ์ไปปราบนนทก

21

พระนารายณ์แปลงกาย
เป็นนางนเนททกพแอคั้นปใจสมรากผู้งดงาม

22

ก็เกิดความหเนลมนื่งทอใกนหแคนล้นทเใจขก้มาาเกไห็ปนเกี้ยวพาราสี

23

พระนารายณ์แปลนงนจึทงกหแคล้นอใจกมาลก่อให้นนทกรำตาม

24

พไปอทถี่ึขงาท่ขาอ“งนนานคนทนากทมก้เวอแคนง้นหใทจามำางใกห”้ลน้ิ้มวลเพงทชัรนกท็ีชี้

25

ทันใดนั้นนางเทพอัปสร
ก็กลายเป็นพระนารายณ์มีสี่กร
แต่ละกรถือเทพอาวุธ คือ ตรี

นนทกแค้นใจมาก

คฑา จักร สังข์ เข้าเหยียบร่าง
นนทกไว้ แล้วเงื้อพระแสงตรีศูล
จะสังหาร

26

นนทกจึงตัดพ้อต่อว่า
พระนารายณ์ ว่าเหตุใดไม่
ต่อสู้กันซึน่งนทๆกแหค้นน้าใจมแาปก ลงกาย
เป็นหญิงมาเพราะกลัวนิ้ว
เพชรหรืออย่างไร

27

พระนารายณ์ตอบว่าเป็น
เพราะกรรมของนนทกเอง
นนทกจึนงนบทกอแกค้วน่าใจทมี่ตากนแพ้
เพราะมีแค่สองมือ หรือจะสู้
พระนารายณ์ที่มีสี่มือได้

28

พระนารายณ์จึงสาบให้
นนทกไปเกิดเป็นยักษ์มี ๑๐
หน้า ๒๐ มือ ส่วนตนนั้นจะ
เป็นเพียงนนมทนกุษแคย้์นทใีจ่มมีา๒ก มือแล้ว
สู้กับนนทกอีกครั้ง จากนั้นก็
ตัดเศียรนนทกกระเด็นไป

29

บทประพันธ์

บทประพันธ์ 30

มาจะกล่าวบทไป ถึงนนทกน้ำใจกล้าหาญ
ตั้งแต่พระสยมภูวญาณ ประทานให้ล้างเท้าเทวา
อยู่บันไดไกรลาสเป็นนิจ สุราฤทธิ์ตบหัวแล้วลูบหน้า
บ้างให้ตักน้ำล้างบาทา บ้างถอนเส้นเกศาวุ่นไป
จนผมโกร๋นโล้นเกลี้ยงถึงเพียงหู ดูเงาในน้ำแล้วร้องไห้
ฮึดฮัดขัดแค้นแน่นใจ ตาแดงดั่งแสงไฟฟ้า
เป็นชายดูดู๋มาหมิ่นชาย มิตายก็จะได้เห็นหน้า
คิดแล้วก็รีบเดินมา เฝ้าพระอิศราธิบดี ฯ

บทประพันธ์ 31

ครั้นถึงจึ่งประณตบทบงสุ์ ทูลองค์พระอิศวรเรืองศรี

ว่าพระองค์เป็นหลักธาตรี ย่อมเมตตาปรานีทั่วพักตร์

ผู้ใดทำชอบต่อเบื้องบาท ก็ประสาททั้งพรแลยศศักดิ์

ตัวข้านี้มีชอบนัก ล้างเท้าสุรารักษ์ถึงโกฏิปี

พระองค์ผู้ทรงศักดาเดช ไม่โปรดเกศแก่ข้าบทศรี

กรรมเวรสิ่งใดดั่งนี้ ทูลพลางโศกีรำพัน

เมื่อนั้น พระอิศวรบรมรังสรรค์

เห็นนนทกโศกาจาบัลย์ พระทรงธรรม์ให้คิดเมตตา

จึ่งมีเทวราชบรรหาร เอ็งต้องการสิ่งไรจงเร่งว่า

ตัวกูจะให้ดั่งจินดา อย่าแสนโศกาอาลัย ฯ

บทประพันธ์ 32

บัดนั้น นนทกผู้มีอัชฌาสัย
น้อมเศียรบังคมแล้วทูลไป จะขอพรเจ้าไตรโลกา
ให้นิ้วข้าเป็นเพชรฤทธี จะชี้ใครจงม้วยสังขาร์
จะได้รองเบื้องบาทา ไปกว่าจะสิ้นชีวี
พระสยมภูวญาณเรืองศรี
เมื่อนั้น ภูมีนิ่งนึกตรึกไป
ได้ฟังนนทกพาที จำจะประทานพรให้
อ้ายนี่มีชอบมาช้านาน จงได้สำเร็จมโนรถ
คิดแล้วก็ประสิทธิ์พรชัย

บทประพันธ์ 33

บัดนั้น นนทกผู้ใจสาหส
รับพรพระศุลีมียศ บังคมแล้วบทจรไป
ขัดสมาธินั่งยิ้มริมอ่างใหญ่
ครั้นถึงบันไดไกรลาส ด้วยใจกำเริบอหังการ์
คอยหมู่เทวาสุราลัย เทวาสุราฤทธิ์ทุกทิศา
ต่างมาเฝ้าองค์พระศุลี
เมื่อนั้น คนธรรพ์เทวราชฤาษี
สุบรรณคนธรรพ์วิทยา เข้าไปยังที่อัฒจันทร์

ครั้นถึงซึ่งเชิงไกรลาส
ก็ชวนกันย่างเยื้องจรลี

บทประพันธ์ 34

นนทกก็ล้างเท้าให้ เมื่อจะไปก็จับหัวสั่น

สัพยอกหยอกเล่นเหมือนทุกวัน สรวลสันต์เยาะเย้ยเฮฮา

บัดนั้น นนทกน้ำใจแกล้วกล้า

กริ้วโกรธร้องประกาศตวาดมา อนิจจาข่มเหงเล่นทุกวัน

จนหัวไม่มีผมติด สุดคิดที่เราจะอดกลั้น

วันนี้จะได้เห็นกัน ขบฟันแล้วชี้นิ้วไป

ต้องสุบรรณเทวานาคี ดั่งพิษอสุนีไม่ทนได้

ล้มฟาดกลาดเกลื่อนลงทันใด บรรลัยไม่ทันพริบตา

บทประพันธ์ 35

เมื่อนั้น หัสนัยน์เจ้าตรัยตรึงศา

เห็นนนทกนั้นทำฤทธา ชี้หมู่เทวาวายปราณ

ตกใจตะลึกรำพึงคิด ใครประสิทธิ์ให้มันสังหาร

คิดแล้วเข้าเฝ้าพระทรงญาณ ยังพิมานทิพรัตน์รูจี

ครั้นถึงจึ่งประณตบทบงสุ์ ทูลองค์พระอิศวรเรืองศรี

ว่านนทกมันทำฤทธี ชี้หมู่เทวาบรรลัย

อันซึ่งนิ้วเพชรของมัน พระทรงธรรม์ประทานฤาไฉน

จึ่งทำอาจองทะนงใจ ไม่เกรงใต้เบื้องบาทา

บทประพันธ์ 36

เมื่อนั้น พระอิศวรบรมนาถา
ได้ฟังองค์อมรินทรา จึ่งมีบัญชาตอบไป
อ้ายนี่ทำชอบมาช้านาน เราจี่งประทานพรให้
มันกลับทรยศกบฏใจ ทำการหยาบใหญ่ถึงเพียงนี้
ดูราพระนารายณ์เรืองศรี
ตรัสแล้วจึ่งมีบัญชา เป็นที่พึ่งแก่หมู่เทวัญ
ตัวเจ้าผู้มีฤทธี ให้เย็นทั่วพิภพสรวงสวรรรค์
จงช่วยระงับดับเข็ญ ให้มันสิ้นชีพชีวา
เชิญไปสังหารอ้ายอาธรรม์

บทประพันธ์ 37

เมื่อนั้น องค์พระนารายณ์นาถา
รับสั่งถวายบังคมลา ออกมาแปลงกายด้วยฤทธี
เป็นโฉมนางเทพอัปสร อ้อนแอ้นอรชรเฉลิมศรี
กรายกรย่างเยื่องจรลี ไปอยู่ที่นนทกจะเดินมา
นนทกผู้ใจแกล้วกล้า
บัดนั้น สำราญกายาแล้วเที่ยวไป
สิ้นเวลาเฝ้าเจ้าโลกา

บทประพันธ์ 38

เหลือบเห็นสตรีวิไลลักษณ์ พิศพักตร์ผ่องเพียงแขไข

งามโอษฐ์งามแก้มงามจุไร งามนัยน์เนตรงามกร

งามถันงามกรรณงามขนง งามองค์ยิ่งเทพอัปสร

งามจริตกิริยางามงอน งามเอวงามอ่อนทั้งกายา

ถึงโฉมองค์อัครลักษมี พระสุรัสวดีเสน่หา

สิ้นทั้งไตรภพจบโลกา จะเอามาเปรียบไม่เทียบทัน

ดูไหนก็เพลินจำเริญรัก ในองค์เยาวลักษณ์สาวสวรรค์

ยิ่งพิศยิ่งคิดผูกพัน ก็เดินกระชั้นเข้าไป

บทประพันธ์ 39

โฉมเอยโฉมเฉลา เสาวภาคย์แน่งน้อยพิสมัย
เจ้ามาแต่สวรรค์ชั้นใด นามกรชื่อไรนะเทวี
ประสงค์สิ่งใดจะใคร่รู้ ทำไมมาอยู่ที่นี่
ข้าเห็นเป็นน่าปรานี มารศรีจงแจ้งกิจจา
นางนารายณ์เยาวลักษณ์เสน่หา
เมื่อนั้น ชำเลืองนัยนาแล้วตอบไป
ได้ฟังยิ่งทำมารยา ลวนลามบุกรุ กเข้ามาใกล้
ทำไมมาล่วงไถ่ถาม เราเป็นข้าใช้เจ้าโลกา
ท่านนี้ไม่มีความเกรงใจ ชื่อสุวรรณอัปสรเสน่หา
พนักงานฟ้อนรำระบำบัน หวังว่าจะให้คลายร้อน
มีทุกข์จึ่งเที่ยวลงมา

บทประพันธ์ 40

สุดเอยสุดสวาท โฉมประหลาดล้ำเทพอัปสร
ทั้งวาจาจริตก็งามงอน ควรเป็นนางฟ้อนวิไลลักษณ์
อันซึ่งธุระของเจ้า หนักเบาจงแจ้งให้ประจักษ์
ถ้าวาสนาเราเคยบำรุ งรัก ก็จะเป็นภักดิ์ผลสืบไป
ตัวพี่มิได้ลวนลาม จะถือความสิ่งนี้นี่ไม่ได้
สาวสรรค์ขวัญฟ้ายาใจ พี่ไร้คู่จะพึ่งแต่ไมตรี

บทประพันธ์ 41

เมื่อนั้น นางเทพนิมิตโฉมศรี
ค้อนแล้วจึ่งตอบวาที ว่านี้ไพเราะเป็นพ้นไป
อันซึ่งจะฝากไมตรีข้า ข้อนั้นอย่าว่าหารู้ไม่
เราเป็นนางรำระบำใน จะมีมิตรที่ใจผูกพัน
ใครมารำเกลงเพลงฟ้อน จึ่งจะผ่อนด้วยความเกษมสันต์
รำได้ก็มารำตามกัน นั่นแหละจะสมดั่งจินดา

บทประพันธ์ 42

บัดนั้น นนทกผู้ใจแกล้วกล้า
ไม่รู้ว่านารายณ์แปลงมา ก็โสมนัสาพันทวี
ยิ้มแล้วจึ่งกล่าวว่าสุนทร ดูก่อนนางฟ้าเฉลิมศรี
เจ้าจักปรารมภ์ไปไยมี พี่เป็นคนเก่าพอเข้าใจ
เชิญเจ้ารำเถิดนะนางฟ้า ให้สิ้นท่าที่นางจำได้
ตัวพี่จะรำตามไป มิให้ผิดเพลงนางเทวี
พระนารายณ์ทรงสวัสดิ์รัศมี
เมื่อนั้น ทำทีเยื้องกรายให้ยวนยิน
เห็นนนทกหลงกลก็ยินดี

บทประพันธ์ 43

เทพนมปฐมพรหมสี่หน้า สอดสร้อยมาลาเฉิดฉิน
ทั้งกวางเดินดงหงส์บิน กินรินเลียบถ้ำอำไพ
อีกช้านางนอนภมรเคล้า ทั้งแขกเต้าผาลาเพียงไหล่
เมขลาโยนแก้วแววไว มยุเรศฟ้อนในอัมพร
ลมพัดยอดตองพรหมนิมิต ทั้งพิสมัยเรียงหมอน
ย้ายท่ามัจฉาชมสาคร พระสี่กรขว้างจักรฤทธิรงค์
ฝ่ายนนทกก็รำตาม ด้วยความพิสมัยใหลหลง
ถึงท่านาคาม้วนหางวง ชี้ตรงถูกเพลาทันใด

บทประพันธ์ 44

ด้วยเดชนิ้วเพชรสิทธิศักดิ์ ขาหักล้มลงไม่ทนได้

นางกลายเป็นองค์นารายณ์ไป เหยียบไว้จะสังหารราญรอน

บัดนั้น นนทกแกล้วหาญชาญสมร

เห็นพระองค์ทรงสังข์คทาธร เป็นสี่กรก็รู้ประจักษ์ใจ

ว่าพระหริวงศ์ทรงฤทธิ์ ลวงล้างชีวิตก็เป็นได้

จึ่งมีวาจาถามไป โทษข้าเป็นไฉนให้ว่ามา

บทประพันธ์ 45

เมื่อนั้น พระนารายณ์บรมนาถา
ได้ฟังจึ่งมีบัญชา โทษามึงใหญ่หลวงนัก
ด้วยทำโอหังบังเหตุ ไม่เกรงเดชพระอิศวรทรงจักร
เอ็งฆ่าเทวาสุรารักษ์ โทษหนักถึงที่บรรลัย
ตัวกูก็คิดเมตตา แต่จะไว้ชีวามึงไม่ได้
ตรัสแล้วแกว่งตรีเกรียงไกร แสงกระจายพรายไปดั่งไฟกาล

บทประพันธ์ 46

บัดนั้น นนทกผู้ใจแกล้วหาญ
ได้ฟังจึ่งตอบพจมาน ซึ่งพระองค์จะผลาญชีวี
เหตุใดมิทำซึ่งหน้า มารยาเป็นหญิงไม่บัดสี
ฤาว่ากลัวนิ้วเพชรนี้ จะชี้พระองค์ให้บรรลัย
ตัวข้ามีมือแต่สองมือ ฤาจะสู้ทั้งสี่กรได้
แม้นสี่มือเหมือนพระองค์ทรงชัย ที่ไหนจะทำได้ดั่งนี้

บทประพันธ์ 47

เมื่อนั้น พระนารายณ์ทรงสวัสดิ์รัศมี
ได้ฟังจึ่งตอบวาที กูนี้แปลงเป็นสตรีมา
เพราะมึงจะถึงแก่ความตาย ฉิบหายด้วยหลงเสน่หา
ใช่ว่าจะกลัวฤทธา ศักดานิ้วเพชรนั้นเมื่อไร
ชาตินี้มึงมีแต่สองหัตถ์ จงไปอุบัติเอาชาติใหม่
ให้สิบเศียรสิบพักตร์เกรียงไกร เหาะเหินเดินได้ในอัมพร
มีมือยี่สิบซ้ายขวา ถือคทาอาวุธธนูศร
กูจะเป็นมนุษย์แต่สองกร ตามไปราญรอนชีวี
ให้สิ้นวงศ์พงศ์มึงอันศักดา ประจักษ์แก่เทวาทุกราศี
ว่าแล้วกวัดแกว่งพระแสงตรี ภูมีตัดเศียรกระเด็นไป