กรด อะ มิ โน 20 ชนิด ถูก กำหนด โดย รหัส codon กี่ แบบ

รหัสพันธุกรรม (Genetic Codes) 

รหัสพันธุกรรม 1 รหัส คือกลุ่มของลำดับเบส 3 ลำดับ ที่เรียงติดต่อกันภายในโมเลกุล mRNA เรียกรหัสพันธุกรรมว่า codon หรือ triplet code โดยแต่ละรหัสพันธุกรรมจะเฉพาะเจาะจงกับกรดอะมิโนแต่ละชนิด เนื่องจากโมเลกุล mRNA ประกอบ ด้วย เบส 4 ชนิด คือ A , U , G และ C และในแต่ละรหัสพันธุกรรมประกอบด้วยเบส 3 ลำดับ ดังนั้นจำนวนของรหัสพันธุกรรมทั้งหมดมี เท่ากับ 43 หรือ 64 รหัส

คุณสมบัติรหัสพันธุกรรม

    1. รหัสพันธุกรรม 1 รหัส ประกอบด้วยลำดับเบส 3 ตัว เรียงติดต่อกันบน สาย mRNA 

    2. รหัสพันธุกรรม ไม่มีการเว้น (commaless) โดยที่ไรโบโซม จะอ่านรหัสพันธุกรรมอย่างต่อ เนื่องครั้งละ 3 นิวคลีโอไทด์ โดยไม่มี การเว้น หรือข้ามนิวคลีโอไทด์ระหว่างรหัส

    3. รหัสพันธุกรรมไม่มีการเหลื่อมซ้อนกัน ( non overlapping ) ในกระบวนแปลรหัส พบว่ารหัสพันธุกรรมจะถูกอ่านเรียงต่อกันอย่าง เป็นลำดับๆ ละ 3 เบส นับตั้งแต่จุดเริ่มต้นโดยไม่มีการอ่านการเหลื่อมซ้อน        กันของเบสที่อยู่ต่างรหัสพันธุกรรมกัน 

    4. มีรหัสพันธุกรรมมากกว่า 1 รหัส ที่กำหนดกรดอะมิโนชนิดเดียวกัน เรียกรหัสเหล่านี้ว่า degenerate code หรืออาจจะเรียกว่า เช่น กรดอะมิโน leucine มีรหัสพันธุกรรม 6 รหัส ได้แก่ CUU, CUC, CUA,         CUG, UUA และ UUG 

    5. รหัสพันธุกรรม 3 รหัส คือ UAA ( ochre ) , UAG ( amber ) และ UGA ( opal ) เป็นรหัสหยุดการสังเคราะห์โปรตีน ( stop codon ) รหัสเหล่านี้ช่วยให้เกิดการสิ้นสุดการสังเคราะห์โปรตีน คือไม่สามารถ        ถอดรหัสออกมาเป็นกรดอะมิโนได้ 

    6. รหัสพันธุกรรมส่วนใหญ่เป็นสากล ( universal codon ) พบว่ารหัสพันธุกรรมของสิ่ง มีชีวิตเกือบทั้งหมดจะเหมือนกัน ยกเว้นรหัส พันธุกรรมที่พบในไมโตคอนเดรียของสิ่งมีชีวิตชั้นสูงบางชนิด 

    7. รหัสพันธุกรรม 1 รหัสสามารถกำหนดให้เป็นกรดอะมิโนได้มากกว่า 1 ชนิด เรียก ambigunous code โดยความจริงแล้วยังไม่ สามารถบ่งชี้ได้แน่ชัด เพราะรหัสดังกล่าวมีการแสดง ออกที่คลุมเครือ เช่น         รหัส AUG เป็นรหัสเริ่มต้นบนสาย mRNA ถูกกำหนดให้ เป็นรหัสของกรดอะมิโน N - formylmethionine แต่ถ้าเป็นรหัส AUG ที่อยู่ภายในสาย mRNA จะถูกกำหนดให้เป็นรหัสของกรดอะมิ โนเมทไทโอนีน         (methionine ) ปกติ 

รหัสพันธุกรรม คือ ลำดับของเบสบน DNA ซึ่งถ่ายทอดไปยัง RNA ในการสังเคราะห์โปรตีน เบสใน DNA มีเพียง 4 ตัว
ส่วนกรดอะมิโนมีอย่างน้อย 20 ชนิด ดังนั้นรหัสหนึ่ง ๆ จะต้องประกอบด้วยเบสอย่างน้อย 3 ตัว ประกอบกัน และจากการคำนวณรหัสหนึ่งมีเบส 3 ตัว จะได้รหัสจำนวนถึง 64 รหัสด้วยกัน ซึ่งมากเกินพอสำหรับกรดอะมิโนที่มีอยู่ในธรรมชาติ จากการทดลองทำให้
ทราบว่ามีหลาย ๆ รหัสที่มีความหมายสำหรับกรดอะมิโนตัวเดียวกัน รหัสบน mRNA นี้ เรียกว่า โคดอนซึ่งมีเบสคู่รวมกับเบสอิสระบน tRNA ที่เรียกว่า แอนทิโคดอน

รหัสพันธุกรรม (Genetic Code) = triplet codon      43 = 64

กรดอะมิโนบางชนิดมีรหัสมากกว่า1 รหัส เรียกว่า degenerate codon
รหัสหยุด  เรียกว่า nonsense codonหรือ stop codon หรือ terminating codon  ได้แก่ UAA UAG UGA
รหัสพันธุกรรมตัวแรกที่พบ คือ UUU เป็นรหัสพันธุกรรมของกรดอะมิโนฟินิลอะลานีน (Phe)
รหัสเริ่มต้นการสังเคราะห์โปรตีน คือ AUG  เป็น codon จำเพาะต่อกรด อะมิโนเมไทโอนีน (Met)
รหัสพันธุกรรมนี้มีการแปลเหมือนกันในสิ่งมีชีวิตทุกชนิด (universal code)

วิดีโอ YouTube