ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพื้นที่ภาค ตะวันออก เฉียงเหนือ

                                 ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
                                บ้านนานกเค้า ตำบลห้วยยาง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร
        ในการเสด็จพระราชดำเนินครั้งนี้  ทำให้พระองค์ทรงประสบปัญหาความทุกข์ยากของราษฎร
ภาคอิสานว่าแร้นแค้นยิ่งนัก  อีกทั้งการคมนาคมหลายแห่งทุรกันดารยิ่ง  และถือได้ว่าการเสด็จพระราชดำเนินในครั้งนั้น   ทำให้ทรงได้รับรู้ข้อมูลพื้นฐานเบื้องต้นที่สำคัญด้านการพัฒนา 
และเป็นรากฐานสู่การพัฒนาศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน  อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
           เมื่อ วันที่ 2-20  พฤศจิกายน 2498  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ
พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎร  ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นภูมิภาคแรก
อย่างทั่วถึง   จึงเป็นที่ปลาบปลื้มปิติยินดีของมวลพสกนิกรทั้งหลายยิ่งนัก

 จุดกำเนิดศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน  อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
         จารึกประวัติศาสตร์เกี่ยวกับต้นเหตุปัญหาของศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน อันเนื่องมาจากพะราชดำริ  
จากเอกสารข้อมูลส่วนพระองค์  ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  พระราชทานแก่สำนักงาน กปร. (สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ)  มีความตอนหนึ่งว่า

            "...ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน  อำเภอเมือง  จังหวัดสกลนคร  เดิมเป็นป่าโปร่ง 
คนไปตัดไม้สำหรับ  จึงไม่มีน้ำในหน้าแล้ง  น้ำไหลแรงในหน้าฝน  ทำให้มีการชะล้าง (Erosion)
 หน้าดิน (Top Soil) บางลง  และเกลือที่อยู่ข้างใต้จะขึ้นเป็นหย่อมๆ..."เป็นฟืนและใช้พื้นที่สำหรับทำการการเกษตรกรรม ป่าไม้ที่อยู่เหนือพื้นที่ถูก
ทำลายไปมาก

            พร้อมกันนี้  ได้พระราชทานข้อมูลเกี่ยวกับปัญหาของดินบริเวณศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ ว่า 
"...เป็นดินทราย  ดินเค็ม  ขาดน้ำ..."
             ต่อมาเมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน 2525  พระราชทานพระบรมราชวโรกาส  ให้หม่อมเจ้าจักรพันธ์ เพ็ญศิริจักรพันธ์  องคมนตรี และนายสุนทร  เรืองเล็ก  อธิบดีกรมชลประทาน 
พร้อมด้วยนายเล็ก  จินดาสงวน  เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท  ณ กรมราชองครักษ์  สวนจิตรลดา 
ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ เป็นครั้งแรก  โดยทรงให้พิจารณาวาง
โครงการ จัดหา น้ำสนับสนุนโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานตามพระราชดำริ  จังหวัดสกลนคร  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทดลอง งานพัฒนาแบบเบ็ดเสร็จ  อันได้แก่  การพัฒนาป่าไม้  การเกษตรต่างๆ  ตามความเหมาะสม  รวมทั้งการดำเนินงานด้านเกษตรอุตสาหกรรม 
สำหรับเป็นตัวอย่าง  อันจะนำไปสู่ความสามารถในการ
พึ่งตนเองได้ ต่อไป  และได้ให้ราษฎรนำไปปฏิบัติในพื้นที่ของตนเองได้พระราชทานพระราชดำริ  ให้กรมชลประทานพิจารณาวางโครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำ ตาดไฮใหญ่  ที่พิกัด  48 QUD 961-909  แผนที่มาตราส่วน  1 : 50,000  ระวาง  5843 III  เพื่อจัดหา
น้ำสนับสนุนศูนย์ฯ  พื้นที่โครงการประมาณ  1,800  ไร่  ให้สามารถ ส่งน้ำใช้ทำการศึกษาและทดลองได้ตลอดทั้งปี 

             ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2526  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไดเสด็จทอดพระเนตรตรวจสภาพพื้นที่บริเวณ บ้านนานกเค้า และเสด็จพระราชดำเนินเข้าไปถึงพื้นที่บริเวณที่จะก่อสร้างอ่างเก็บน้ำตาดไฮใหญ่ 

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงพระราชทานพระราชดำริ   ให้พิจารณานำน้ำจากอ่างเก็บน้ำตาดไฮใหญ่มาสนับสนุนพื้นที่ เกษตรกร บริเวณบ้านนานกเค้า  และทรงคัดเลือกพื้นที่จัดตั้งศูนย์ ณ  บริเวณบ้านนานกเค้า  ตำบลห้วยยาง  อำเภอเมือง  จังหวัดสกลนคร  ด้วยพระองค์เอง  เพื่อเป็นพื้นที่  ตัวแทนของภูมิภาคทั้งหมด  ด้วยพื้นที่นี้มีลักษณะสภาพธรรมชาติแวดล้อม และวงจรชีวภาพที่คล้ายคลึงกับภูมิภาคโดยทั่วไป ของภาคอิสาน

           ดังนั้น  ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  จึงถือกำเนิดขึ้น  เพื่อเป็น
แบบจำลองของภาค ตะวันออกเฉียงเหนือและเป็นพื้นที่  ส่วนย่อ  ที่สอดค้องกับการแก้ปัญหา และศึกษาวิธีการพัฒนาของภูมิภาคนี้ได้อย่างเหมาะสม

             ที่ตั้ง    :    ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน  อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
                    ในปี พ.ศ. 2527  ได้ดำเนินการก่อตั้งที่ทำการของศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน  อันเนื่อง
มาจากพระราชดำริ ณ หมู่บ้านนานกเค้า ตำบลห้วยยาง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร  ตั้งอยู่เส้นรุ้งที่ 17.04
องศา ถึง 17.07 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 104.00 องศา ถึง 104.04 องศา ตะวันออกบ้านนานกเค้า  
ตำบลห้วยยาง   อำเภอเมือง  จังหวัดสกลนคร  47000 โทร. 0-4274-7458-9 โทรสาร. 0-4274-7460
ถนนสาย สกลนคร - กาฬสินธุ์  ประกอบด้วยพื้นที่ 11,300 ไร่ โดยแบ่งออกเป็น 2 ส่วน
1. พื้นที่สาธิตเพื่อพัฒนาเกษตรกรรม จำนวน 2,300 ไร่
2.พื้นที่พัฒนาป่าไม้  จำนวน 1,1000  ไร่ พื้นที่หมู่บ้านรอบศูนย์ ฯ 22 หมู่บ้าน จำนวน 11,000 ไร่

วัตถุประสงค์

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริมีอะไรบ้าง

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริแห่งใดตั้งอยู่ในภาคใต้

ข้อใดเป็นศูนย์ศึกษาพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ภาคเหนือ

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริแห่งแรกของประเทศไทยคือส่วนใด