รี เท น. เนอ ร์ หลวม ฟันห่าง

รีเทนเนอร์ เครื่องมือสำคัญที่คนจัดฟันต้องใช้ เพราะฟันที่เรียงสวยหลังจัดฟันจะไม่ได้อยู่คงที่ถาวร และมีโอกาสที่ฟันจะเคลื่อนตัวหากไม่มีการยึดตำแหน่งให้เนื้อฟันและกระดูกของฟันหยุดอยู่กับที่ อุปกรณ์ชิ้นสำคัญที่จะทำให้ฟันของคุณเรียงสวยเป็นระเบียบต่อไปได้หลังจัดฟันเสร็จคือ รีเทนเนอร์ การเลือกรีเทนเนอร์แบบไหนให้เหมาะกับตัวคุณ แต่ละแบบมีคุณสมบัติอย่างไร มาทำความเข้าใจที่ถูกต้อง และตอบคำถามที่คนส่วนใหญ่ไม่รู้เกี่ยวกับรีเทนเนอร์

• รีเทนเนอร์ มีทั้งแบบถอดได้เเละแบบติดเเน่น ใส่หลังจัดฟันเพื่อคงการเรียงตัวของฟันไม่ให้ฟันเคลื่อน
• รีเทนเนอร์แบบถอดได้ เช่น ฐานพลาสติกแบบลวดพาด เเละรีเทนเนอร์แบบใส ทำความสะอาดด้วยน้ำอุ่นผสมน้ำสบู่อ่อนๆ แนะนำให้เก็บใส่กล่องเก็บรีเทนเนอร์ป้องกันการสูญหายหรือเสียหายได้
• รีเทนเนอร์แบบติดแน่น มีลักษณะเป็นลวดดัดโค้งยึดติดกับฟันด้านใน ทำความสะอาดด้วยการแปรงฟันร่วมกับไหมขัดฟันเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี

สรุปหัวข้อรีเทนเนอร์

1. 1. รีเทนเนอร์ คืออะไร
2. 2. ใครบ้างที่ต้องใช้รีเทนเนอร์
3. 3. รีเทนเนอร์ มีกี่ประเภท
   1. 3.1. รีเทนเนอร์แบบลวด
   2. 3.2. ข้อดี รีเทนเนอร์แบบลวด
   3. 3.3. ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบลวด
   4. 3.4. รีเทนเนอร์แบบใส
   5. 3.5. ข้อดี รีเทนเนอร์แบบใส
   6. 3.6. ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบใส
4. 4. รีเทนเนอร์เเบบติดเเน่น
5. 5. ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์
6. 6. ปัญหาจากการใส่รีเทนเนอร์
7. 7. วิธีดูเเลรักษารีเทนเนอร์
8. 8. ข้อควรระวังในการใช้รีเทนเนอร์
9. 9. คำถามเกี่ยวกับการใส่รีเทนเนอร์
10. 10. บทสรุปเรื่อง รีเทนเนอร์

รีเทนเนอร์ คืออะไร

รีเทนเนอร์ (Retainer) คือ อุปกรณ์หรือเครื่องมือถอดได้ที่ช่วยรักษาสภาพฟันให้คงอยู่ในตำแหน่งเดิม ไม่ให้ฟันเคลื่อนตัวหลังถอดเครื่องมือจัดฟันออกไปเเล้ว

ใครบ้างที่ต้องใช้รีเทนเนอร์

อย่างที่กล่าวมา รีเทนเนอร์เป็นเครื่องมือสำหรับคนไข้ที่ผ่านการจัดฟันมาเรียบร้อยเเล้ว ถอดเครื่องมือจัดฟันเรียบร้อยเเล้ว ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันที่เรียงตัวสวยงามเป็นระเบียบไว้ 

หลายคนมีคำถามว่าคนปกติทั่วไปที่ไม่ได้จัดฟันจะใส่รีเทนเนอร์ได้หรือไม่ คุณหมอต้องชี้แจงว่า ในคนทั่วไปนั้นไม่มีข้อบ่งชี้ในการใช้รีเทนเนอร์ การใส่รีเทนเนอร์โดยที่ยังไม่ได้จัดฟัน หรือใส่รีเทนเนอร์ในผู้ที่มีฟันซ้อนเก อาจทำตัวรีเทนเนอร์แตกหรือหักได้ เพราะฟันยังไม่ได้ถูกจัดเรียงในตำแหน่งที่เหมาะสม

อ่านเพิ่มเติม รีเทนเนอร์ สำคัญอย่างไร»

อย่าลืมตรวจสอบว่ามีสิทธิพิเศษในช่วงนี้หรือเปล่านะคะ
ดูสิทธิพิเศษรายการต่างๆ

รีเทนเนอร์ มีกี่ประเภท

รีเทนเนอร์แบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ

1. รีเทนเนอร์แบบลวด
2. รีเทนเนอร์แบบใส
3. รีเทนเนอร์เเบบติดแน่น

รีเทนเนอร์แบบลวด

เป็นรีเทนเนอร์แบบถอดได้ (Removable Hawley Wire Retainers) มีตัวฐานทำจากพลาสติกหรืออะคริลิกที่มีรูปร่างพอดีกับเพดานปากเเละตามเเนวฟันล่างด้านในของคนไข้ มีส่วนที่เป็นลวดโลหะบางๆ พาดผ่านด้านนอกของฟันคนไข้ เพื่อรักษาการเรียงตัวของฟัน

ข้อดี รีเทนเนอร์แบบลวด

• ทนทาน มีอายุการใช้งานยาวนานหากดูแลอย่างเหมาะสม
• ซ่อมแซมได้ เมื่อเสียหาย
• สามารถปรับแก้ไขได้ หากใส่เเล้วหลวม ไม่กระชับ หรือเเน่นเกินไป
• คุณหมอช่วยแก้ไขให้พอดีกับคนไข้ได้ โดยไม่ต้องทำใหม่
• ฟันบนและฟันล่างสัมผัสกับรีเทนเนอร์ประเภทนี้อย่างเป็นธรรมชาติ
• สามารถออกแบบลาย ให้มีโลโก้หรือสีต่างๆได้ ฯลฯ

ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบลวด

• มองเห็นได้ลวดโลหะได้ชัดเจนกว่ารีเทนเนอร์ประเภทอื่นๆ
• ฐานพลาสติกครอบคลุมพื้นที่เพดานปากโดยรอบ อาจให้ความรู้สึกรำคาญสำหรับคนไข้บางราย
• มีผลต่อการพูดของคุณมากกว่ารีเทนเนอร์แบบอื่น ๆ
• ส่วนที่เป็นลวด อาจทำให้รู้สึกระคายเคืองบริเวณริมฝีปากหรือแก้มในช่วงเเรกๆ

รีเทนเนอร์แบบใส

(Removable Clear Plastic Retainers) รีเทนเนอร์ประเภทนี้ทำจากพลาสติกหรือโพลียูรีเทน ขึ้นรูปโดยการถูกทำให้ร้อนและดูดลงไปที่แม่พิมพ์ของฟันคนไข้ รีเทนเนอร์จะให้ความพอดีกับตำแหน่งฟันใหม่

ข้อดี รีเทนเนอร์แบบใส

• มีสีใสแทบจะไม่สังเกตเห็นว่าใสรีเทนเนอร์ ให้ความเป็นธรรมชาติ 
• ใส่สบายกว่ารีเทนเนอร์เเบบลวด
• ส่งผลกระทบต่อการพูดน้อยกว่า ของคุณมากกว่ารีเทนเนอร์เเบบลวด

ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบใส

• ไม่สามารถปรับแก้ไขได้ ถ้าคนไข้ละเลยการใส่รีเทนเนอร์ทุกวันจนฟันเคลื่อนจนไม่สามารถใส่ได้ ต้องทำรีเทนเนอร์ใหม่
• ไม่สามารถซ่อมแซมได้ กรณีที่เสียหาย เช่น มีรอยร้าว แตก 
• สามารถบิดงอได้หากสัมผัสกับความร้อน เเละมีโอกาสแตกหักได้ง่ายกว่าเเบบลวด
• มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนสีเมื่อเวลาผ่านไป
• ฟันบนและล่างไม่สัมผัสกับรีเทนเนอร์ รีเทนเนอร์ประเภทนี้ดักของเหลวที่สะสมตามฟัน ซึ่งอาจทำให้ฟันผุได้

รีเทนเนอร์เเบบติดเเน่น

(Permanent Retainers, Bonded Retainers) ตัวรีเทนเนอร์ประกอบด้วยลวดแข็งดัดโค้งเพื่อให้พอดีกับรูปร่างของฟัน ลวดจะถูกยืดไว้บริเวณด้านในของฟันหน้าของคนไข้ เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันเคลื่อนที่ คนไข้จะไม่สามารถถอดออกเองได้ ยกเว้นทันตแพทย์จัดฟันจะเป็นผู้ถอดให้

อ่านเพิ่มเติม จัดฟัน แบบต่างๆ แบบไหนดี»

ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์

รีเทนเนอร์ช่วยคงตำแหน่งฟันของคุณคงที่ เพื่อให้แน่ใจว่าการจัดฟันและตำแหน่งการกัดของคุณไม่เปลี่ยนแปลง ทันตแพทย์จัดฟันแนะนำให้คุณใส่รีเทนเนอร์ไว้ตลอดเวลา (ยกเว้นเพียงแค่ตอนรับประทานอาหาร และตอนแปรงฟันเท่านั้น) อย่างน้อย 6 เดือน – 1 ปีแรกหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน โดยระยะเวลาที่มากหรือน้อย จะขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ละบุคคล ในช่วงปีที่สองเป็นต้นไป คนไข้จะสวมรีเทนเนอร์เฉพาะตอนกลางคืนไปเรื่อยๆ เพื่อรักษารอยยิ้มที่สวยงามไว้

ปัญหาจากการใส่รีเทนเนอร์

รีเทนเนอร์ ทั้งที่เป็นเหล็กหรือพลาสติกใส มีส่วนที่เศษอาหารสามารถไปติดค้างได้ ยิ่งสะสมมากเข้าเกิดเป็นคราบจุลินทรีย์ได้ ทำให้เกิดปัญหาฟันผุได้ง่าย หากไม่รักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ คุณจะสังเกตเห็นได้จาก ปัญหากลิ่นปาก จากเชื้อเเบคทีเรีย รีเทนเนอร์เริ่มมีการเปลี่ยนสี เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม 8 ข้อไม่ควรทำตอนจัดฟัน

วิธีดูเเลรักษารีเทนเนอร์

1. วิธีดูแลรักษารีเทนเนอร์แบบลวดเเละเเบบใส มีเทคนิคการดูเเลความสะอาดดังนี้
   1. ทำความสะอาดรีเทนเนอร์ทันที หลักจากถอดออกจากปากในขณะที่ยังเปียกอยู่ วิธีนี้จะช่วยให้ทำความสะอาดเศษอาหารต่างๆ ที่ติดอยู่ออกง่ายขึ้น
   2. แปรงรีเทนเนอร์ของคุณด้วยน้ำอุ่นหลังอาหารแต่ละมื้อ 
   3. ทำความสะอาดด้วยการผสมน้ำอุ่นกับสบู่ หรือนำ้ยาล้างจานอ่อน ๆ โดยใช้แปรงสีฟันขนนุ่มหรือแปรงฟันปลอมค่อยๆขัดคราบจุลินทรีย์และเศษอื่น ๆ ไม่เเนะนำให้ใช้ยาสีฟัน เพราะ สารขัดเคลือบฟันในยาสีฟัน อาจทำให้ผิวของตัวยึดรีเทนเนอร์เป็นรอยได้ 
   4. ในจุดที่ทำความสะอาดได้ยาก เช่น ตามร่องรีเทนเนอร์ ให้ใช้ก้านสำลีเช็ดเบาๆ
   5. ถ้ารีเทนเนอร์มีคราบฝังลึก ปรึกษาทันตแพทย์ของคุณเกี่ยวกับการแช่รีเทนเนอร์ในฟันปลอมหรือน้ำยาทำความสะอาดรีเทนเนอร์ก่อน
   6. ควรเก็บรีเทนเนอร์ใส่กล่องรีเทนเนอร์ให้เรียบร้อย การห่อด้วยผ้าหรือกระดาษทิชชู่ระหว่างรับประทานอาหาร อาจทำให้คนไข้ลืมเผลอทิ้ง หรือทับจนหักงอได้ 
2. วิธีดูแลรักษารีเทนเนอร์แบบติดแน่น เนื่องจากรีเทนเนอร์ประเภทนี้ คนไข้ไม่สามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้ จึงต้องทำความสะอาดด้วยไหมขัดฟัน ซึ่งมีวิธีการดังนี้
   1. ใช้ไหมขัดฟันร่วมกับเข็มร้อยไหมขัดฟัน (Floss threader) สอดไหมขัดฟันเข้าไประหว่างฟันล่างหน้าสองซี่ของคุณ
   2. ใช้นิ้วมือจับปลายด้านหนึ่งของไหมขัดฟันและอีกข้างที่สนไหม
   3. เมื่อวางไหมขัดฟันใต้ลวดยึดได้แล้ว เลื่อนขึ้นลงระหว่างฟันจนถึงแนวเหงือกอย่างเบามือ
   4. เลื่อนไหมขัดฟันไปด้านข้างไปยังพื้นที่ถัดไปที่จะทำความสะอาด ดึงลงจนอยู่ระหว่างฟันของคุณ
   5. ทำขั้นตอนนี้ซ้ำกับฟันแต่ละซี่ที่ติดกับรีเทนเนอร์เเบบติดเเน่นก็จะช่วยทำความสะอาดซอกฟันได้ดีขึ้น 
   6. เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี ทันตแพทย์จึงแนะนำให้คนไข้ใช้ไหมขัดฟันทุกวัน

ดู เทคนิคการแปรงฟันตอนจัดฟัน

ข้อควรระวังในการใช้รีเทนเนอร์

นอกจากการทำความสะอาดเเล้วยืดอายุการใช้งานรีเทนเนอร์ ด้วยการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้รีเทนเนอร์เสียหายได้ก็เป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลย ข้อควรระวังได้แก่

• เก็บรีเทนเนอร์ให้ห่างจากความร้อน เพราะความร้อนทำให้ตัวพลาสติกหรืออครีลิกบิดเบี้ยวได้ ไม่ทำความสะอาดรีเทนเนอร์ด้วยน้ำร้อน ไม่เผลอใส่ในเครื่องใช้ เช่น เครื่องล้างจาน, ไมโครเวฟ, เครื่องซักผ้า หรือเครื่องอบผ้า
• สารเคมีที่ใช้ทำความสะอาดมีผลเสียต่อรีเทนเนอร์ เช่น การแช่รีเทนเนอร์ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม แอลกอฮอล์สามารถทำอันตรายต่อพลาสติกได้
• ถ้าคุณไม่แน่ใจให้ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อการดูเเลรีเทนเนอร์อย่างถูกต้อง
• ในระหว่างที่ใส่รีเทนเนอร์ ไม่ควรใช้ลิ้นดันรีเทนเนอร์เล่น เพราะอาจทำให้รีเทนเนอร์หลวมและหลุดออกมาได้ 
• การถอดรีเทนเนอร์ ควรใช้นิ้วเกี่ยวลวดที่อยู่บริเวณ หรือจะใช้นิ้วเกี่ยวส่วนที่เป็นขอบของฐานอะคริลิก ไม่ควรใช้นิ้วดึงบริเวณที่พาดอยู่บนฟันหน้าเพราะอาจทำให้ลวดหักได้
• ถอดรีเทนเนอร์และเก็บไว้ในกล่องเก็บรีเทนเนอร์ทันที ไม่เเนะนำให้ห่อกระดาษทิชชู่หรือใส่ในกระเป๋า เพราะอาจจะเสี่ยงต่อการลืม หรือหักงอ จนเสียหายได้

คำถามเกี่ยวกับการใส่รีเทนเนอร์

รีเทนเนอร์คืออะไร

รีเทนเนอร์คืออุปกรณ์ที่ช่วยคงสภาพฟัน สำหรับคนไข้ใส่หลังถอดเครื่องมือจัดฟัน คนไข้สามารถเลือกได้หลายรูปแบบที่เหมาะกับตัวเอง ทั้งรีเทนเนอร์ใส รีเทนเนอร์แบบลวด หรือรีเทนเนอร์แบบติดเเน่น

ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์หลังจัดฟัน

การที่คนจัดฟันเสร็จแล้วจำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ เพราะว่าด้วยอายุที่มากขึ้น ฟันมีโอกาสเคลื่อนตัวกลับไปเป็นแบบเดิมก่อนจัดฟันนั่นเอง รีเทนเนอร์จึงเป็นตัวช่วยรักษาแนวฟันที่เรียงสวยงาม มีการสบฟันที่ดีให้คงที่ตลอดไป

ถ้าไม่ใส่รีเทนเนอร์จะมีผลอย่างไร

ถ้าคนไข้ไม่ใส่รีเทนเนอร์จะส่งผลทำให้ฟันเริ่มเคลื่อนตัว เกิดเป็นฟันห่าง ฟันล้ม คนไข้อาจจะต้องจัดฟันรอบสอง เสียเวลาเเละเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มอีกด้วย

ต้องใส่รีเทนเนอร์นานเเค่ไหน

ทันตแพทย์จัดฟันแนะนำให้คุณใส่รีเทนเนอร์ไว้ตลอดเวลา (ยกเว้นเพียงแค่ตอนรับประทานอาหาร และตอนแปรงฟันเท่านั้น) อย่างน้อย 4-6 เดือนหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน ขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ละบุคคล

ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันเพียง 2 ปี แล้วสามารถถอดได้ถาวรจริงหรือ

คนไข้หลังจัดฟันเสร็จต้องใส่รีเทนเนอร์ไปตลอดชีวิตถ้าไม่อยากให้ฟันเคลื่อน โดยช่วง 1-2 ปีแรก คุณหมอจะแนะนำให้คนไข้พยายามใส่ไว้ตลอด ยกเว้นช่วงที่รับประทานอาหารและแปรงฟัน หลังจากปีที่ 2 เป็นต้นไป สามารถลดความถี่ในการใส่ได้ แค่เฉพาะเวลานอน 3-5 คืนต่อสัปดาห์ได้ แต่คุณหมออยากเเนะนำให้คนไข้ใส่นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ ถ้าอยากคงฟันสวยแบบนี้ไว้ตลอด

ทำยังไงถ้ารีเทนเนอร์หาย

กรณีที่รีเทนเนอร์หาย คนไข้ควรแจ้งให้ทันตแพทย์ทันที เพื่อทำรีเทนเนอร์ใหม่สำหรับใส่ได้ทันท่วงที การปล่อยฟันโดยไม่ใส่รีเทนเนอร์นานๆ ฟันเคลื่อนตัวและเกิดฟันล้มตามมา ต้องเสียเวลามาจัดฟันกันใหม่อีก

บทสรุปเรื่อง รีเทนเนอร์

สรุปก็คือเมื่อจัดฟันเสร็จเเล้ว คนไข้ยังต้องดูเเลตัวเองหลังถอดเครื่องมือต่อ ทั้งการดูเเลความสะอาดเหงือก ฟันเเละรีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ มีวินัยในการใส่รีเทนเนอร์ ทำตามคำแนะนำอย่างของทันตแพทย์เคร่งครัด ก็ทำให้ยิ้มสดใสคู่ฟันสวยอยู่กับคุณไปอีกนานเลยค่ะ

อ่านเพิ่มเติม ข้อมูล ประเภทการจัดฟัน แต่ละประเภท»