กินยาคุมกำเนิดให้ถูกวิธี.. เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ Show พญ. ศรีสุภา เลาห์ภากรณ์ สูติ-นรีเวช ยาเม็ดคุมกำเนิด (Oral contraceptive pill) คือ ยาที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนเพศหญิง คือฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ โดยยับยั้งการตกไข่เปลี่ยนแปลง เยื่อบุโพรงมดลูกให้มีสภาพไม่เหมาะต่อการฝังตัวของตัวอ่อน และทำให้มูกที่ปากมดลูกมีความเป็นด่างเหนียวข้นขึ้น ทำให้อสุจิไม่สามารถเข้าไปปฏิสนธิกับไข่ได้ รวมทั้งส่งผลต่อการเคลื่อนไหวท่อนำไข่ ทำให้ไข่ไม่สามารถเดินทางไปที่มดลูก ประสิทธิภาพของการคุมกำเนิดแต่ละชนิด หมายเหตุ : ตัวเลขที่แสดงเป็นจำนวนการตั้งครรภ์ต่อปี (first year of use) ของสตรีที่คุมกำเนิดด้วยวิธีดังกล่าวจำนวน 100 คน, https://www.fphandbook.org/appendix-contraceptive-effectiveness สามารถแบ่งยาคุมกำเนิดได้เป็น 2 กลุ่ม
ข้อดียาคุมกำเนิด คือประสิทธิภาพสูงถ้าทานถูกต้อง หาซื้อง่าย และเมื่อหยุดใช้สามารถกลับมามีบุตรได้ นอกเหนือจากการคุมกำเนิดแล้วยาคุมยังมีประโยชน์ด้านอื่นๆ เช่น ลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งรังไข่ และมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ทำให้อาการสิวดีขึ้น ปวดประจำเดือนลดลง เพิ่มมวลกระดูก ลดการสร้างฮอร์โมนเพศชายจากโรคถุงนำในรังไข่ (polycystic ovary syndrome) ลดเลือดออกจากมดลูก ประจำเดือนมาไม่มาก และตรงเวลา ลดอาการก่อนประจำเดือน (premenstrual Dysphonic Disorder, PMDD) ยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นยาที่ต้องรับประทานเป็นประจำ สม่ำเสมอ การลืมทานยา หรือทานไม่ถูกวิธี อาจจะทำให้เกิดผลเสีย เช่น ทำให้มีเลือดออกกะปริดกะปรอย ถ้าลืมบ่อยๆ อาจเกิดการตั้งครรภ์ กรณีลืมกินยาคุมกำเนิดให้ทานดังนี้
ข้อห้ามการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด
หากมีความผิดปกติในข้อหนึ่งข้อใดที่กล่าวมาข้างต้นซึ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในขณะกินยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม ให้หยุดยาทันทีและไปพบแพทย์ การเลือกวิธีคุมกำเนิดด้วยยาคุม ควรพิจารณาจากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น การใช้ยาอย่างถูกต้อง การรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งจะส่งผลต่อประสิทธิภาพการคุมกำเนิดได้ถึง 99% แต่ถ้าใช้ไม่ถูกต้องประสิทธิภาพการคุมกำเนิดจะลดลงเช่นกัน รวมทั้งส่วนประกอบในยาคุมกำเนิด คือปริมาณ ชนิดฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน ที่มีความหลากหลาย การพิจารณาการใช้ต้องคำนึงถึงความเหมาะสมในแต่ละบุคคล ความปลอดภัยและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ดังนั้นก่อนเริ่มการทานยาคุมควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้ง การยาใช้ต้องคำนึงถึงความเหมาะสมในแต่ละบุคคล ความปลอดภัย และผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ดังนั้นก่อนเริ่มการทานยาคุมควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้ง นัดพบแพทย์คลิก พญ. ศรีสุภา เลาห์ภากรณ์ สูติ-นรีเวช แก้ไขล่าสุด 24/07/63 กินยาคุมแบบ28เม็ดกี่วันถึงมีเพศสัมพันธุ์ได้ดังนั้นในช่วงที่กินยาเม็ดแป้ง 7 วัน ซึ่งมักจะเป็นช่วงที่มีประจำเดือนมา ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้อย่างปลอดภัย โอกาสตั้งครรภ์มีน้อยมาก ไม่มีความจำเป็นต้องใช้การคุมกำเนิดแบบอื่น แต่ถ้าไม่สบายใจ จะใช้ถุงยางร่วมไปด้วยก็ได้ เมื่อครบ 28 เม็ด ให้กินยาคุมแผงใหม่ต่อไปอย่างต่อเนื่องโดยทันที กลับไปที่ชุมชนถามตอบ
กินยาคุมกี่วันถึงจะปล่อยในได้แต่สำคัญก็คือการใช้ยาอย่างถูกต้อง ควรเริ่มภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน และถ้าเริ่มกินเวลาอื่น ควรกินติดต่อกันให้ครบ 7 วันค่อยมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ และควรกินติดต่อกันทุกวัน ไม่ขาดยา คลาดเคลื่อนวันละไม่เกิน 3 ชั่วโมงจนหมดแผงเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพของยาค่ะ
ฉีดยาคุมอยู่ได้กี่วันสามารถเผื่อเวลาในการฉีดออกไปได้ กรณีที่ไม่สะดวกไปฉีดตามนัดในทันที เพราะยาจะมีระยะเวลาในการออกฤทธิ์เหลื่อมกับการฉีดครั้งถัดไปประมาณ 2 สัปดาห์ เช่น ยาคุมแบบฉีดทุกๆ 8 สัปดาห์ แต่จริงๆ แล้วตัวยาจะออกฤทธิ์นาน 10 สัปดาห์ ซึ่งจะยังพอยืดระยะเวลาในการฉีดครั้งถัดไปออกไปได้อีก
ยาคุม28เม็ดมีผลข้างเคียวไหมผลข้างเคียงของยาคุมกำเนิดไม่ได้เกิดกับทุกรายและไม่ได้อันตราย เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว ปวดหัว เจ็บเต้านม ปวดท้อง อารมณ์แปรปรวน มีเลือดไหลกะปริดกะปรอย ประจำเดือนมาน้อย เป็นต้น
|