ใบงาน การเลือกซื้ออาหาร ม. 1

เอกสารประกอบการเรียน วชิ า อาหารไทย ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 6 สาขาการโรงแรม เรื่องการเลือกซอ้ื อาหาร นางสาวปณชดา ไชยมงคล โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห 31 อําเภอแมแจม จังหวดั เชยี งใหม สํานักบรหิ รงานการศึกษาพเิ ศษ

สารบัญ หนา 1 เร่อื ง 2 คําชีแ้ จงสําหรบั ผูเรยี น 3 จดุ ประสงคการเรียนรู 5 แบบทดสอบกอนเรยี น 7 หลักการเลือกซ้อื อาหาร 14 วธิ เี ลอื กซอ้ื อาหารสด 17 วิธเี ลอื กซอ้ื อาหารแหง 19 วิธเี ลอื กซอ้ื อาหารประเภทเครอ่ื งปรุงรส 20 วธิ ีเลอื กซือ้ อาหารสาํ เรจ็ รูป 21 กิจกรรมที่ 1 22 กิจกรรมท่ี 2 23 กจิ กรรมที่ 3 แบบทดสอบหลงั เรียน 28 บรรณานุกรม 29 ภาคผนวก 30 ภาคผนวก ก 32 เฉลยกิจกรรมท่ี 1 33 เฉลยกิจกรรมที่ 2 เฉลยกิจกรรมที่ 3 ภาคผนวก ข เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

1 คาํ ชี้แจงสําหรับผู้เรียน 1. กอนการศึกษาเอกสารประกอบการเรยี นนี้ ใหนักเรยี นอานจุดประสงคก ารเรียนรใู ห เขาใจ 2. ทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี น เพอื่ วัดความรพู น้ื ฐานของนกั เรียน 3. บทเรียนนี้จะเสนอเน้ือหาเปนเลม ขอใหนักเรียนอานและทําความเขาใจอยางแจม แจง ในขณะทน่ี กั เรยี นศึกษาเน้อื หา ถามปี ญ หาหรอื มขี อสงสยั ใหปรึกษาครูทันที 4. เมื่อศึกษาเนื้อหาจนจบแลว ใหนักเรียนทํากิจกรรมทบทวนความรูความเขาใจทาย เลม แลว จงึ ตรวจสอบคําเฉลย 5. ทําแบบทดสอบหลงั เรยี น เพื่อวดั ความรวู านักเรียนเขา ใจหรอื ไมอ กี ครงั้ แตอยา ลืม วา นกั เรียนตอ งซอ่ื สตั ยตอ ตนเอง โดยไมเ ปดดูเฉลยกอ นตอบ 6. ถาไดคะแนนนอยกวาการทําแบบทดสอบกอนเรียน นักเรียนตองกลับไปทบทวน เนอ้ื หาใหมอีกคร้งั และถายงั ไมเ ขา ใจใหส อบถามจากผูสอน

2 จุดประสงค์ของการเรียนรู้ 1. บอกหลกั การ วธิ ีการเลือกซ้ืออาหาร และสามารถเลือกซ้ืออาหารประเภทต่าง ๆ ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ

3 แบบทดสอบก่อนเรียน คาํ ส่งั จงทําเครือ่ งหมาย  ทับขอ ทถี่ กู ทีส่ ดุ เพียงขอเดียวลงในกระดาษคําตอบ 1. ขอใดเปน สิ่งสําคญั อนั ดับแรกของการเลือกซื้ออาหาร ก. งบประมาณ ข. ประหยัดเวลา ค. คณุ คาทางอาหาร ง. เลือกซอ้ื ท่เี ปน เจาประจาํ 2. เนอ้ื ววั ท่ดี ีตอ งมลี กั ษณะอยางไร ก. สเี หลอื ง ข. สีแดงสด ค. สีเลือดหมู ง. สีชมพูออน 3. เน้อื หมทู ด่ี ตี องมีลกั ษณะอยา งไร ก. สีเหลอื ง ข. สแี ดงสด ค. สีเลอื ดหมู ง. สีชมพูออ น 4. ขอ ใดเปนอาหารแหงประเภทเครื่องเทศ ก. เมล็ดงา ข. พรกิ ไทย ค. พริกแหง ง. มะขามเปยก 5. ผกั บุงจีน ควรเลอื กซื้อลักษณะอยา งไร ก. ใบเขียว ลาํ ตน แขง็ ข. ใบสเี ขยี ว ลําตน ออ น ค. ใบสเี หลือง ลาํ ตนออน ง. ใบสเี หลือง ลําตนแข็ง

6. เงาะ ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา งไร 4 ก. เปลือกหนา เน้อื บาง ติดเมด็ ข. เปลือกบาง เนื้อหนา ตดิ เมด็ ค. เปลอื กบาง เน้อื บาง ไมตดิ เม็ด ง. เปลอื กบาง เน้ือหนา ไมติดเมด็ 7. กุงแหง ควรเลือกซอื้ อยางไร ก. ยอ มสี ข. เปนผง ค. สีแดงสด ง. แหง ไมม รี า 8. กระเทยี ม ควรเลือกซอื้ อยา งไร ก. เนื้อแนน ฝอ ลบี ไมมรี า ข. เน้อื แนน ไมฝ อลีบ ไมมรี า ค. เนอื้ แนน กลีบใหญ ไมมีรา ง. เน้อื ไมแ นน กลีบเล็ก ไมม ีรา 9. กะป ควรเลือกซอื้ ลกั ษณะอยางไร ก. เนอ้ื หยาบ ไมมกี ลน่ิ ไมแ ฉะ ข. เน้อื หยาบ มกี ลนิ่ หอม ไมแ ฉะ ค. เนอื้ ละเอยี ด มีกล่ินหอม ไมแ ฉะ ง. เนือ้ ละเอียด ไมม กี ลนิ่ หอม ไมแฉะ 10. อาหารกระปอ ง มวี ิธีการเลือกซื้ออยางไร ก. เลอื กกระปอ งทม่ี รี อยโปง ข. เลือกกระปองเรียบไมบ บุ ค. เลือกที่เปนของเกาจะไดร าคาถูก ง. เลอื กกระปอ งทีไ่ มม ีเครอ่ื งหมายมาตรฐานผลติ ภัณฑก ไ็ ด

5 หลกั การเลือกซื้ออาหาร การเลือกซื้ออาหารข้ึนอยูกับเศรษฐกิจของครอบครัว การจายเงินคาอาหารไดมาก นอยเพียงใดน้ัน ตองคํานึงถึงรายไดของครอบครัว การเลือกซ้ือวัตถุดิบที่สดสะอาดเพ่ือ การนาํ มาประกอบอาหารสาํ หรับสมาชิกในครอบครวั เปนส่ิงจําเปน เพราะสงผลตอ สขุ ภาพ ของทุกคนในครอบครัว และสงผลถึงคาใชจาย วัตถุดิบแตละชนิดที่ใชในการประกอบ อาหารตางกันท้ังคุณคาทางโภชนาการและราคาวัตถุดิบบางชนิดมีคุณคาทางโภชนาการสูง แตราคาถูก บางชนิดจะตองรูจักเลือก รูจักสังเกต จึงจะไดที่มีคุณภาพทั้งสดใหมและสม ราคา ดังนัน้ เพ่ือใหไดของท่ีมคี ุณภาพ มคี ุณคาทางโภชนาการ ควรยึดหลักในการเลอื ก ซื้อดงั น้ี 1. งบประมาณ ใหเลอื กซอ้ื อาหารตามงบประมาณท่ีมอี ยู ของบางอยาง ราคาถูกแตใหคุณคาทางโภชนาการสูงหรือใชของทดแทนกันได เชน การใชถ่ัวเหลืองหรือ ผลติ ภัณฑจากถั่วเหลืองแทนเน้อื สัตว หรอื เปนสวนผสมในเน้ือสตั วดว ย 2. เลือกซอ้ื อาหารให ถกู ตองตามฤดกู าล จะไดผักผลไมถ กู กวาซอ้ื ตา ง ฤดูกาล ผัก ผลไมยอมมีรสอรอย สด มีคุณคาทางอาหารสูง มีปริมาณใหเลือกมาก ราคาจะถูกกวาซ้ือนอกฤดูกาลหรือซื้อผักพ้ืนบานท่ีมีทุกฤดูกาล เชน ผักบุง ยอดตําลึง ถั่วฝกยาว เปน ตน 3. เลือกซอ้ื ของ จาํ นวนมาก เชน ซื้อเปนกโิ ลกรัมยอมถกู กวาซอื้ ปลกี เชน หัวหอม กระเทียม กะป นํ้าตาล หมู เนื้อ ควรซ้ือเปนกิโลกรัม หรือซื้อขาวสาร เปนถงั ราคาจะถกู กวา ซ้อื ทลี ะกิโลกรมั 4. คุณคาทางอาหาร ควรเลอื กซ้อื อาหารหลาย ๆ ประเภทใหค รบตาม หลักอาหาร 5 หมู เพราะรางกายของมนุษยตองการอาหารครบ 5 หมู ในตอละม้ือ สมาชิกในครอบครัวจะไดรับประทานอาหารท่ีหลากหลายและไดคุณคาทางโภชนาการ ครบถวน หลีกเล่ยี งอาหารที่มสี ารพิษสะสม 5. ประหยัดเวลา กําหนดเวลาการจายตลาด ยกตัวอยางสปั ดาหละ1 คร้งั หรืออยางมาก 2 ครง้ั จะชว ยลดความเหนื่อยของแมบ านไดมาก

6 6. ซื้ออาหารทส่ี ามารถ หาไดในทอ งถ่นิ หรือตลาดใกลบานของทา น เชน ผักท่ีชาวบานปลูกเอง และนํามาขายในตลาดตอนเชาราคาจะถูก เพราะไมตองเสีย คาขนสง 7. วัยของบุคคล ยอ มมีสวนสําคัญที่จะรบั การพจิ ารณาดวยในการเลือก ซ้ืออาหาร เชน วัยเด็กควรรับประทานอาหารที่ใหพลังงานแกรางกายมาก ๆ เชน พวก เนื้อสัตวต าง ๆ ไมช อบรบั ประทานจําพวกผัก สว นบางคนอายมุ ากขึ้นเร่ิมชอบรับประทาน ผัก รับประทานผักท่มี ีรสขม ๆ ได 8. เลือกซ้ือเจาประจํา โดยเฉพาะ ผลไมและเนือ้ หมู ไก มีโอกาสที่จะได ของดีและตรงตามตาช่ังกวาการซ้ือจร และสภาพแวดลอมยอมทําใหของราคาตางกัน เชน ตลาดยานชมุ ชนยอ มแพงกวา ของในตลาดแถวชานเมือง 9. มีความรู ความเขาใจ เร่อื งลักษณะความแตกตา งของดแี ละของไมด ี ตลอดจน คุณคาของอาหารที่ใหตอรางกาย และจะชวยใหแมบานฉลาดรอบรู ใน การเลือกอาหารแตล ะอยางดวยวธิ ีฉลาด 10.ไมควรซอ้ื อาหารท่ขี ายเปน กอง ๆ ในราคาถกู ควรจะเลือกดูและ พิจารณาดูวาผัก ผลไม หรือปลาที่แมคานํามากองขายคุณภาพดีหรือไมเพราะแมคามัก กองของเนา ไวด วย ทําใหอ าหารเสื่อมคณุ ภาพ ซ้ือผลไมก้ บั เจา้ ประจาํ จะไดข้ องดี ราคาถูก

7 วธิ ีการเลือกซื้ออาหารสด อาหารสด ไดแก อาหารประเภท เนื้อสัตว ผัก และผลไม อาหารประเภทนี้ ถาซื้อมาเก็บไวนาน ๆ จะทําใหเสียคุณคาทางอาหารไป ดังน้ันจึงควรซื้อมารับประทาน ใหเพียงพอในแตล ะวัน แตถามีความจําเปนท่ีจะตอ งซ้ือมาเก็บไวก็ควรจะเลือกซอื้ อาหารท่ี สด ใหม และมีวธิ กี ารเก็บรกั ษาทถ่ี ูกวิธี 1. การเลือกซื้ออาหารประเภทเนื้อสัตว์ เน้ือสตั ว เปน อาหารทใี่ หโ ปรตีนแกรางกายมากทสี่ ุด ชว ยใหร างกายเจริญเติบโต ในการเลือกซ้ือเราควรคํานึงถึง ความปลอดภัย ควรเลือกที่สะอาด มีความสด ไมม กี ล่ินเหม็น ไมเ ขยี วคลํ้า โดยพจิ ารณา ดังนี้ 1.1 เนื้อหมู เลอื กซ้อื ที่มีสีชมพูออ น นุมเปน มัน เน้ือละเอยี ดแนน ไมมเี ม็ดแขง็ คลายเมด็ สาคู ซ่ึงเปน ตวั ออ นของพยาธิตัวตดื ฝงอยู 1.2 เนอ้ื วัว เลือกซือ้ ที่มสี แี ดงสด มันสีเหลือง ไมดาํ คล้ํา ไมม ีกลิ่นเหม็นเปรี้ยว ไมเ หม็นเนา ไมมีนํา้ เหลอื งไหลซึม หมเู นื้อแดงควรเลือกสีชมพอู อ น เนอ้ื ววั ควรเลือกสแี ดงไมด าํ คลา้ํ

8 1.3 เน้ือไก เลอื กซอื้ ถา เปนไกอ อ นตนี จะนมุ หงอนเตีย้ เดอื ยจะส้ัน ปากไมแ ขง็ ขางอ พับงาย ตาใสไมโ บ ไมมีรอยเขียวคลาํ้ ตามตัว ทอ งและคอ และไมม ีเมือกวุน ตาม เน้ือใตขา ใตปก และทอ่ี น่ื ๆ เน้อื ไกค วรเลือกทสี่ ดไมม ีรอยเขียวคล้าํ ปลาควรเลือกตัวเปน มนั สดใส ตาใส 1.4 ปลา ปลาน้ําจดื ตวั เปนมันสดใส ตาใส เหงือกสีแดง เน้อื ไมเหลวเละ ตัวอว นกดลงไมมรี อยบมุ ปลาทะเลจะมีเหงอื กสีแดง เนือ้ แข็ง พน้ื ทอ งไมผ ุ ตาใส ไมล กึ โบ ไมมีเมอื กมาก ไมม กี ลิน่ เหม็นเนา 1.5 กุง กงุ สดเน้ือจะแนน ลาํ ตัวเปนสนี ้ําเงินเปนประกาย ตาใสหวั ตดิ แนน กบั ลาํ ตัว เปลือกสดใส ตัวไมแดง ไมม ีกล่นิ เหม็น 1.6 หอย เลอื กซ้อื ทฝี่ าหรอื เปลอื กปด สนทิ แตเ มอ่ื วางทิง้ ไวปากจะอาออก หากเอามอื ไปสมั ผัสจะหุบลง ไมมกี ลิน่ เหมน็ กอนปรงุ เปน อาหารควรนํามาแชน ํ้า ใหห อยคายสิ่งสกปรกออกจากตวั ใหห มดกอ น กงุ้ ควรเลือกหวั ติดแน่นกบั ลาํ ตวั หอยควรเลือกที่ฝาปิ ดสนิท เปลือกสดใส วางทิง้ ไวป้ ากจะอา้

9 1.7 ปู ปูสดจะมีน้าํ หนัก เนอื้ แนน ถากดดทู ี่สวนอกไมม รี อยบมุ ปูตัวผูจะมีเนอื้ มากกวาปูตวั เมีย สวนปไู ขใหใชมอื ดีดหนาทองดถู า เปนปไู ขจ ะมเี สยี งแนน ทบึ 1.8 ปลาหมึก ท่ีนิยมรับประทานมีอยู 2 ชนิด คือปลาหมึกกลวย และ ปลาหมึกกระดอง ในการประกอบอาหารควรเลือกปลาหมึกขนาดกลางไมม ีกล่ินเหม็นหรือมี เมอื กลนื่ ปูสดจะมีนาํ้ หนัก ปลาหมึกเลือกไมมีกล่ินเหม็น กดดทู ีส่ วนอกไมมรี อยบุม หรอื มีเมอื กลื่น 1.9 ไขไ ก ควรเลอื กทเ่ี ปลือกไขม สี ีนวล ไมเ ปนมนั และ ไมมสี ง่ิ สกปรกตดิ อยู กบั ผวิ มีนํา้ หนัก ไขไ กควรเลือกท่ีเปลือกมสี ีนวล

10 2. การเลือกซื้ออาหารประเภทผกั ผัก ใหคุณคาทางอาหารตอรางกาย ใหวิตามิน เกลือแร และกากซ่ึงชวยให การขับถายเปนปกติ ผักท่ีรับประทาน มีท้ังประเภทที่รับประทานใบ ประเภทที่ รับประทานหัวและประเภทท่ีรับประทานท้ังใบและลําตนในการเลือกซื้อผักควรคํานึงถึง คุณภาพ ความสดใหม ไมแตกช้าํ สีไมผ ดิ ธรรมชาติ และไมมเี ชื้อรา ซ่ึงมีใหเราไดเ ลอื กซื้อ กันเปน จํานวนมาก โดยพจิ ารณาดังน้ี 2.1 ผักคะนา เลือกท่ีใบสเี ขยี วสด ถาเปนตนใหญควรเลอื กใบทไ่ี มแ กมากนกั ถาตนเล็กควรเลอื กตน ออน และรบั ประทานไดท้งั ตน และใบ 2.2 ผกั บุงจนี เลือกใบสีเขียวสดลาํ ตน ออน ๆ ใบไมเหย่ี ว ผกั คะนาควรเลอื กที่ใบสเี ขยี วสด ผักบงุ จีนเลอื กใบสีเขยี วลาํ ตน ออ น ๆ 2.3 ตน หอม เลอื กใบทมี่ สี ีเขยี วสด โคนขาวสะอาด ตนใหญดกี วาตน เล็ก 2.4 มะนาว เลอื กที่มเี ปลือกบางเรียบ ผวิ เรยี บ นิ่มและไมเห่ยี วยน 2.5 มะเขอื เทศ เลือกลูกสด ๆ สีแดงผวิ เกล้ยี งกลม ไมเ ห่ียวยน และไมเนา

11 2.6 ถ่ัวฝกยาว ควรเลือกฝกออน สีเขียวสด เน้ือแนน ถาสีออกขาว ฝกพองจะ เปนถั่วแก 2.7 แตงกวา เลือกลูกที่มีขนาดเล็กยาว สีเขียวเขม มีน้ําหนัก และมีเกสรติดอยูที่ ปลายลูก ซ่งึ แสดงวาแตงกวาสดและออน ถัว่ ผักยาวควรเลอื กฝกออนสเี ขยี วสด แตงกวาควรเลอื กลูกขนาดเล็กยาว 2.8 ฟก ทอง เลือกที่มีนาํ้ หนกั เน้ือแนน เหนียว ผิวขรขุ ระ สีเขียวเขม เมอื่ ผา ออกเน้ือ จะหนา สเี ขยี วอมเหลอื ง เมล็ดแกจดั 2.9 กะหลํา่ ปลี กะหลาํ่ ดอก เลือกท่ีหัวมนี า้ํ หนกั เนอื้ แนน ไมม หี นอนเจาะ ฟักทองควรเลือกท่ีมีน้าํ หนกั เน้ือเหนียว กะหล่าํ ปลี กะหล่าํ ดอก เลือกที่ หวั มีน้าํ หนกั เน้ือแน่น

12 3. การเลือกซื้ออาหารประเภทผลไม้ ผลไม ใหคุณคาทางอาหารตอรางกาย ใหวิตามินและเกลือแรเหมือนกับผัก และการเลือกซื้อผลไมควรเลือกท่ีมีผิวสด ไมชํ้า ขั้วและกานยังสดอยู นอกจากน้ีควรเลือกซื้อ ตามฤดกู าล เพราะจะมีราคาถูกและไดผ ลไมสด ซึง่ มหี ลักในการเลอื กซ้ือดงั ตอไปนี้ 3.1 สม เขียวหวาน เลอื กซือ้ ที่ผิวบาง ไมมีตําหนิ ตรงขัว้ ไมนนู มสี เี หลอื งอมเขียว รสหวานแหลม 3.2 ฝรงั่ เลอื กผลสีเขยี วออนและสด ฝรัง่ ท่ยี งั ไมแ กจะมีสเี ขยี วเขม รสฝาด ผวิ ละเอยี ดไมตกกระ ไมช ้ํา เนือ้ แนน กรอบ สมเขียวหวานควรเลอื กท่ผี วิ บาง ไมม ตี าํ หนิ ฝร่งั ควรเลือกสีเขยี วออนและสด 3.3 แตงโม ควรเลอื กที่ไมมจี ดุ ชาํ้ หรือเนา เมื่อดดี ผิวของแตงโมจะดังโปะ ๆ มนี ํ้าหนกั เน้อื ขางในมีสีแดง เปนทราย เปลอื กบาง แตงโมควรเลือกเน้ือขา้ งในมีสีแดง ลาํ ไยควรเลือกเน้ือหนา รสหวาน

13 3.4 ลาํ ไย ควรเลอื กที่ขั้วคอ นขา งแบน เมล็ดในเลก็ เนอื้ หนา รสหวาน เนื้อไมแ ฉะ 3.5 เงาะ ควรเลือกทมี่ ขี นและเปลอื กไมด าํ เปลือกบาง เน้ือหนาลอน ไมตดิ เมด็ เน้อื แหง ไมฉา่ํ น้ํา 3.6 สับปะรด เลือกผลทีม่ ตี าใหญ รอ งระหวา งตาบาง ใชนว้ิ ดดี ฟงเสียงดงั แปะ เปลือกสเี ขยี วปนเหลอื ง เน้ือฉาํ่ ตลอดผล เงาะควรเลอื กทมี่ ขี นและเปลือกไมด าํ สับปะรดควรเลือกท่มี ีตาใหญ 3.7 มังคดุ เลือกผลขนาดกลางผิวสมี ว ง ขั้วสเี ขียวสด กลบี เลย้ี งเผยอ จับหรอื บีบดู จะนม่ิ ไมเ ปน ไตแขง็ 3.8 กลว ยนํา้ วา ควรเลือกทีผ่ วิ ตึงแทบไมเหน็ เหลยี่ ม สเี หลืองนวลไมเ หย่ี วไมด าํ มงั คุด ควรเลือกผลขนาดกลาง กลว้ ยน้าํ วา้ ควรเลือกที่ผวิ ตึง 3.9 นผอวิ สยีหมน่วงา เลขือ้วั กสผีเขลียโตวสตดาหาง ๆ จนเกือบเปน เสนีอื้เหเดลียือวงกนันวล สีเขยี วออน หรอื สีนวล

14 3.10 มะมว ง เลอื กผลที่มหี วั สีเหลอื งนวล มขี ว้ั ติดอยูกบั ผล ผิวไมเห่ยี ว เน้อื ไมนม่ิ นอ ยหนาควรเลอื กผลโต ตาหา ง ๆ มะมวงควรเลือกผลท่ีมหี ัวสเี หลอื งนวล 4. การเลือกซื้อประเภทอาหารแห้ง อาหารแหง สวนใหญจ ะนิยมซ้ือเพ่ือเก็บไวรับประทานนาน ๆ และ นิยมซ้อื กนั ในปรมิ าณมาก ซึง่ ของแหงทใ่ี ชกนั เปนประจาํ มหี ลายประเภทดวยกัน แตละประเภท มกี ารเลือกซอื้ ตา งกนั ไป ดังนี้ 4.1 ขา วสาร ควรเลอื กท่สี ะอาด ไมม ีตวั มอด ไมม เี ศษสิ่งสกปรกเจือปน ถา เลือกซอ้ื ขาวกลอง หรอื ขาวซอมมือจะไดค ุณคา ทางอาหารมากกวา ขา วสาร 4.2 แปง ชนิดตาง ๆ เชน แปง สาลี แปง มัน เปน ตน ควรเลือกที่แหง สะอาด ไมมสี ข่งิ า้สวกสปารกคเวจรอื เปลือนกทไมี่สมะมีออาด ไม่มีตวั มอด แป้งควรเลือกที่สะอาดไม่มีส่ิงสกปรกเจือปน

15 4.3 น้าํ มนั ควรเลอื กทใี่ สสะอาดไมข นุ มีเลขทะเบยี นการคา มเี ครื่องหมาย มาตรฐานผลิตภณั ฑข องกระทรวงอุตสาหกรรม ดูวันเดือนปท ่ีผลิต ถาคา งไวนาน ไมค วรซื้อ 4.4 นํ้าตาล ถาเปนนํ้าตาลทราย ตองแหง เม็ดน้ําตาลรวนไมมีเศษฝุนปนเปอน สว นนํ้าตาลมะพราว เน้ือน้ําตาลตอ งไมเปยกชื้น น้ํามันควรเลือกที่ใสสะอาดไมขุน น้ําตาลทรายควรเลือกไมมีฝุน ปนเปอ น 4.5 กระเทยี ม ควรเลือกที่เปลือกแหง สนทิ กลบี แนน ไมฝอลีบ ใหม เม่ือบบี จะไมบ ุบตามมือ ไมเ ปน รา ควรเลือกกลีบเลก็ จะมีกล่นิ หอมกวากลีบใหญ 4.6 หอมแดง ควรเลอื กทีห่ ัวไมเล็กและไมใ หญเ กนิ ไป เนือ้ แขง็ ไมฝอ ขา งใน และไมเ ปน รา 16 กระเท4ีย.ม7ควเครเรลอ่ื ืองกเททศ่ีแหง้เชสนนิทพกรลกิ ีบไทแยน่นลกู ผกั หชวั ี หออบมเชแยดงผคงวกระเลหือรก่ี เผนง้ือพแะขโลง็ ไ มฯ่ฝล่ อฯขา้ งใน ควรเลอื กท่ใี หม สะอาด มีกลน่ิ หอมของเครื่องเทศชนิดนน้ั และแหงไมเ ปน รา

4.8 พริกแหง ควรเลอื กพริกแหงเม็ดใหญ มสี ีแดงเขม สมํา่ เสมอตลอดทั้งเม็ด ถาพริกเมด็ เลก็ สแี ดงจะเผด็ มาก ไมเ ปนรา เมด็ สมบรู ณ ผิวเปนมนั แหง 4.9 มะขามเปย ก เลือกมะขามใหม สีไมคล้ํามาก สะอาด ไมม ีแมลง พรกิ แหง ควรเลือกพรกิ เมด็ ใหญมีสีแดงเขม มะขามเปย กควรเลือกสไี มค ลาํ้ ไมมแี มลง 4.10 ถั่วเมล็ดแหงตาง ๆ เชน ถ่ัวเขียว ถ่ัวเหลือง ถ่ัวดํา ถั่วแดง รวมท้ังเมล็ด บวั เมล็ดงา เมล็ดลูกเดอื ย ฯลฯ ควรเลือกเมล็ดท่ีเปน มันสมบูรณ ไมฝ อ ลบี ใหม สะอาด ไมควรมกี รวดทราย หรอื สิ่งเจอื ปนมากนกั และไมมเี ช้อื รา 4.11 เนือ้ สตั วต ากแหง เชน เนื้อเค็ม ปลาแหง ปลาเค็ม กงุ แหง กุนเชยี ง ควรเลือกทใี่ หม แหง เน้ือแนน ไมนิ่มมากเกนิ ไป ไมม ีกลิ่นเหม็นหืน กุงแหงเลือกที่ไมย อ ม สี แหง สะอาด ไมมีรา ไมเปนผง ถวั่ เขียวควรเลือกเมลด็ ที่มนั สมบูรณ์ กงุ้ แหง้ ควรเลือกที่ไม่ยอ่ มสี แหง้ สะอาด

17 5. ประเภทเคร่ืองปรุงรส แต่งสี และแต่งกลน่ิ อาหาร การเลอื กซื้อเครอ่ื งปรงุ รส แตง สี และแตงกลน่ิ อาหาร ทใี่ ชในปจจบุ ัน มีทั้ง ท่ีสกัดจากธรรมชาติ และสรางข้ึนมาจากสารเคมี มีหลายชนดิ เชน 5.1 ผงชูรส ไมค วรเลือกซือ้ ผงชรู สทต่ี ักแบง ขาย เพราะอาจมีการปลอมปนดว ย สารอ่ืนเปน อนั ตรายได ลกั ษณะของเกลด็ ผงชรู ส ถาหยบิ มาดจู ะเห็นเปน ผลึกแทงขาว คอ นขา งใส แตไ มมคี วามแวววาว ชมิ ดจู ะมีรสคลายนาํ้ ตม เนอ้ื 5.2 นาํ้ สม สายชู เปนสารปรงุ รสเปร้ียว ในทองตลาดมีขาย 3 ชนดิ คือ นํ้าสมสายชูหมัก นํ้าสมสายชูกลั่น และน้ําสมสายชูเทียม การเลือกซ้ือควรสังเกตฉลาก ตองระบุรายละเอียด สวนผสม ผูผลิต วันเดือนปท่ีผลิต และไดรับรองจากองคการ อาหารและยา ผงชรู ส ไมควรเลอื กซื้อทตี่ ักแบง ขาย นํ้าสม สายชูควรเลือกทมี่ ฉี ลากระบรุ ายละเอยี ด 5.3 สารใหก ล่นิ อาหาร เปนหนึง่ ในจํานวนสารปรุงแตง อาหารเพ่อื เพมิ่ รสชาติ อาหารใหอรอยนารับประทาน สารเติมแตงกลิ่นอาหารท่ีนิยมใชกันทั่วไป ไดแก กล่ิน ผลไม เชน กล่ินมะนาว สับปะรด ล้ินจ่ี กลวย ทะเรียน องุน เปนตน กล่ินถั่ว เชน แอลมอนด กาแฟ โกโก เปนตน นอกจากนี้ยังมีกลิ่นอื่น ๆ เชน กลิ่นตะไคร ขิง กุหลาบ มะลิ เปนตน การเลือกซื้อควรเลือกชนิดท่ีมีฉลากระบุรายละเอียด วันเดือนปท่ี ผลิต สถานท่ีผลิต พรอมท้ังระบุวาสารเติมแตงกลน่ิ อาหารชนิดนั้นสกัดจากธรรมชาตชิ นิด ใด และไดรับการรบั รองจากสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยาอยา งชัดเจน 5.4 นาํ้ ปลา ในทองตลาดมี 2 ชนิด คอื น้ําปลาแท และนา้ํ ปลาผสม ควรเลือกซอื้ นํา้ ปลาทม่ี ีฉลากระบุแหลง ผลิต วนั เดอื นปท ่ผี ลติ อยา งชัดเจน ตองไมข นุ หรือมีตะกอน

สกปรก ดมดูไมม กี ลนิ่ คาวของปลามากเกนิ ไป 18 5.5 เตา เจีย้ ว ควรเลือกทมี่ ีสีนํา้ ตาลออน ไมดําคล้ํา เม่อื ตั้งขวดทิง้ ไว เมล็ดถั่วจะ ลอยขน้ึ ดา นบนกน ขวดเปนน้ํา 5.6 กะป ควรเลือกที่เนือ้ ละเอียด มกี ลน่ิ หอม ไมแฉะหรือแหง กระดาง ไมม ี ละอองเกลอื จับอยทู ผ่ี ิวกะป นํา้ ปลาควรเลอื กที่มฉี ลากแหลงผลติ เตา เจ้ียวควรเลือกท่มี ีสนี ้าํ ตาลออ น ไมดาํ คล้ํา 5.7 สผี สมอาหาร ในอาหารสาํ เรจ็ รปู ท้ังของคาวและของหวาน มักพบวามี การใสสีผสมอาหาร เพ่ือใหเกิดความสวยงามนารับประทานซ่ึงมีทั้งสีที่ไดจากธรรมชาติ และสีท่ีไดจากการสังเคราะห สีจากธรรมชาติไดมาจากพืชและสัตว เชน สีเขียว ไดจากใบเตยหอม ใบยานาง ใบพริก สีดํา ไดจากกาบหรือกะลามะพราวเผาไฟ ถั่วดํา สแี ดง ไดจ ากกระเจ๊ียบ มะเขอื เทศ พรกิ แดง สีนา้ํ เงนิ ไดจ าก ดอกอัญชัน เปน ตน สวนสีที่ไดจากการสังเคราะห การเลือกซ้ือ โดยสังเกตจากขอความท่ีฉลาก ตองเปนภาษาไทย อานไดชัดเจน แสดงขอความวาเปนสีผสมอาหาร มีช่ือสามัญของสี ขอความของพืชหรือสัตวที่เปนตนกําเนิดของสีธรรมชาติ นํ้าหนักสุทธิ วันเดือนป ที่ ผลิต และหมดอายุ ชื่อและท่ีตัง้ ของผผู ลิต เลขทะเบียนอาหาร

19 6 การเลือกซื้ออาหารสําเร็จรูป ปจจุบันจะเห็นวาอาหารสําเร็จรูปมีความสําคัญมากพอสมควรเพราะสะดวกและ ประหยัดเวลา การเลือกซ้ืออาหารกระปองรับประทานควรจะมีหลักในการเลือกซ้ือ ดังตอไปนี้ 1. เลอื กกระปองที่ไมบบุ รั่วและเปรอะเปอน 2. เลอื กกระปองเรียบไมม รี อยโปง 3. เลอื กซือ้ กระปอ งทใี่ หมแ ละไมเปนสนมิ 4. เลือกซอ้ื ท่มี เี คร่ืองหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ กระทรวงอุตสาหกรรมรบั รอง พรอ มท้งั บอกแหลง ผลิตนาํ้ หนัก วิธใี ช และมี เลขทะเบียนการคา รบั รองคณุ ภาพ อาหารสําเรจ็ รูปควรเลอื กกระปองท่ไี มบ บุ รั่ว และตอ งมเี คร่อื งหมายมาตรฐานผลิตภณั ฑ

กจิ กรรมท่ี 1 20 คําชแี้ จง กจิ กรรมท่ี 1 บอกหลกั ความจาํ เปนในการเลือกซื้ออาหารได ใหน กั เรยี นบอกการเลือกซ้อื อาหารควรยดึ หลกั อะไรบาง การเลือกซื้ออาหาร ควรยดึ หลกั อะไรบ้าง 1. ............................................................................................ 2. ............................................................................................ 3. ............................................................................................ 4. ............................................................................................ 5. ............................................................................................ 6. ............................................................................................ 7. ............................................................................................ 8. ............................................................................................ 9. ............................................................................................ 10. ............................................................................................

21 กจิ กรรมท่ี 2 กิจกรรมท่ี 2 บอกวธิ กี ารเลอื กซ้อื อาหารประเภทตาง ๆ ได คําชี้แจง ใหนักเรียนใสเคร่อื งหมาย  ในขอทเ่ี ห็นวาถกู ตอ ง เน้ือววั ท่ีควรเลือกซ้ือตอ้ งมีลกั ษณะอยา่ งไร  สีชมพู  สีแดงสด กงุ้ สด ตอ้ งมีลกั ษณะอยา่ งไร  หวั หลุดจากลาํ ตวั  หวั ติดกบั ลาํ ตวั มงั คุด ควรเลือกซ้ือที่มีลกั ษณะสีผวิ อยา่ งไร  สีแดง  สีม่วง ผกั บุง้ จีน ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  ลาํ ตน้ อ่อน  ลาํ ตน้ แขง็ แตงกวา ควรเลือกซ้ืออยา่ งไร  ลูกมีขนาดใหญ่ยาว  ลูกมีขนาดเลก็ ยาว สบั ปะรด ควรเลือกที่มีตาท่ีผลอยา่ งไร  ตาใหญ่  ตาเลก็ กะปิ ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  เน้ือละเอียด มีกล่ินหอม  เน้ือกระดา้ ง มีกล่ินหอม เตา้ เจ้ยี ว ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  สีน้าํ ตาลอ่อน ไม่ดาํ คล้าํ  สีน้าํ ตาลเขม็ ดาํ คล้าํ

กจิ กรรมที่ 3 22 กิจกรรมที่ 3 สามารถเลือกซื้ออาหารประเภทตา ง ๆ ได คําชี้แจง ใหน ักเรียนใสเ ครอื่ งหมาย  หนาขอ ทเ่ี ห็นวา ถูก ใหน ักเรียนใสเคร่ืองหมาย  หนา ขอ ทเ่ี หน็ วา ผดิ ............. 1. การเลือกซ้ืออาหารควรเปลี่ยนร้านไปเร่ือยๆ จะไดไ้ ม่จาํ เจ ............. 2. พริกแหง้ ควรเลือกพริกเมด็ ใหญ่มีสีแดงเขม้ ............. 3. แตงกวาควรเลือกซ้ือลูกขนาดใหญ่และมีผลส้ัน .............. 4. หอมแดง ควรเลือกที่มีเน้ือแขง็ ไม่ฝ่ อขา้ งใน .............. 5. ส้มเขียวหวานควรเลือกผลที่มีผวิ บาง ไม่มีตาํ หนิ .............. 6. น้าํ ปลาควรเลือกที่มีฉลากระบุรายละเอียดอยา่ งชดั เจน ............. 7. เตา้ เจ้ียวควรเลือกท่ีมีสีน้าํ ตาลแก่ สีดาํ คล้าํ ............. 8. สีน้าํ เงินจากธรรมชาติไดม้ าจากดอกอญั ชนั ............. 9. ขา้ วสารควรเลือกท่ีสะอาด มีตวั มอดเลก็ นอ้ ยจะไดป้ ลอดสารพษิ ............ 10. อาหารสาํ เร็จรูปควรเลือกกระป๋ องที่ไม่บุบไม่ร่ัว และตอ้ งมี เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภณั ฑ์

แบบทดสอบหลงั เรียน 23 คาํ ส่งั จงทาํ เครอื่ งหมาย  ทับขอทถี่ ูกที่สุดเพยี งขอเดียวลงในกระดาษคาํ ตอบ 1. เนอ้ื หมทู ีด่ ตี องมีลกั ษณะอยางไร ก. สีเหลือง ข. สแี ดงสด ค. สีเลอื ดหมู ง. สีชมพูออน 2. ผกั บุงจนี ควรเลือกซ้อื ลักษณะอยางไร ก. ใบเขยี ว ลําตนแข็ง ข. ใบสีเขียว ลาํ ตนออน ค. ใบสีเหลือง ลาํ ตน ออ น ง. ใบสเี หลือง ลําตนแขง็ 3. เนื้อววั ท่ดี ตี องมลี ักษณะอยา งไร ก. สเี หลือง ข. สีแดงสด ค. สเี ลือดหมู ง. สชี มพอู อน 4. อาหารกระปอง มวี ิธีการเลอื กซ้ืออยา งไร ก. เลอื กกระปอ งทม่ี ีรอยโปง ข. เลือกกระปอ งเรียบไมบ ุบ ค. เลือกทีเ่ ปน ของเกา จะไดร าคาถกู ง. เลอื กกระปองทไี่ มมเี ครอ่ื งหมายมาตรฐานผลิตภัณฑกไ็ ด 5. ขอ ใดเปนสง่ิ สาํ คญั อันดับแรกของการเลอื กซอ้ื อาหาร ก. งบประมาณ ข. ประหยดั เวลา ค. คณุ คา ทางอาหาร ง. เลือกซ้อื ทีเ่ ปนเจาประจาํ

24 6. เงาะ ควรเลือกซื้อลักษณะอยางไร ก. เปลือกหนา เน้ือบาง ติดเม็ด ข. เปลือกบาง เนือ้ หนา ตดิ เมด็ ค. เปลอื กบาง เนื้อบาง ไมติดเมด็ ง. เปลอื กบาง เนือ้ หนา ไมติดเมด็ 7. กุงแหง ควรเลือกซ้ืออยางไร ก. ยอ มสี ข. เปน ผง ค. สีแดงสด ง. แหง ไมม ีรา 8. กระเทียม ควรเลอื กซอื้ อยา งไร ก. เนอ้ื แนน ฝอลีบ ไมมีรา ข. เนอ้ื แนน ไมฝ อลีบ ไมม ีรา ค. เน้ือแนน กลบี ใหญ ไมมรี า ง. เน้ือไมแ นน กลบี เล็ก ไมม ีรา 9. กะป ควรเลอื กซื้อลักษณะอยา งไร ก. เน้ือหยาบ ไมม กี ลนิ่ ไมแฉะ ข. เน้ือหยาบ มีกล่นิ หอม ไมแ ฉะ ค. เนอื้ ละเอียด มีกลนิ่ หอม ไมแ ฉะ ง. เน้อื ละเอยี ด ไมมีกล่ินหอม ไมแ ฉะ 10. ขอใดเปน อาหารแหง ประเภทเครอ่ื งเทศ ก เมลด็ งา ข. พริกไทย ค. พรกิ แหง ง. มะขามเปยก

บรรณานุกรม 25 โกวิท ประวาลพฤกษแ ละคณะ. (2546). การงานอาชีพและเทคโนโลยี ม. 2. กรงุ เทพฯ : สํานักพมิ พพัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.). ประทนิ โปศริ .ิ (2544). คมู ือคหกรรม (บงั คับ). กรงุ เทพฯ : แสงจันทรก ารพิมพ. พสิ มยั ม่ิงเมือง และนภิ าพร เหลอื งสถติ ย. (2542). หมวดวิชาพ้ืนฐานอาชีพ สาขาวชิ าคหกรรม (บังคับ). กรุงเทพฯ : เจริญดีการพิมพ. ไพเราะ มีบางยางและเสาวนีย ประทปี ทอง. (2548). งานบา น ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปท่ี 2. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพคุรสุ ภาลาดพราว. วณิชา เพชรสวุ รรณ. (2539). คูม ือการเรยี นการสอน กลมุ วชิ าการงานและอาชีพ รายวชิ า ง 011 งานบา น (ฉบับปรบั ปรุง 2533). กรุงเทพฯ : สํานกั พิมพอ ักษรเจริญทศั น. วรรณี วงศพานิชย. (2547). การงานอาชพี และเทคโนโลยี งานบาน. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพิมพอกั ษรเจรญิ ทัศน. วริ วิ รรณ สรรพอาษาและคณะ. (2548). งานบา น. กรุงเทพฯ : สาํ นกั พิมพเอมพนั ธ. วิไลวรรณ พรรณนาภพและศิรพิ ร อนันตรศิรชิ ัย. (2546). งานบาน. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพิมพแ ม็ค. ศรีสมร คงพันธุ. (2535). กินใหสวย สขุ ภาพด.ี กรงุ เทพฯ : อกั ษรสมัย. สามัญศกึ ษา, กรม. กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (2536). คูมือการเรียนการสอนการงาน ง 011 งานบา น ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน พมิ พค ร้งั ท่ี 5. กรงุ เทพฯ : คุรุสภาลาดพราว อมรรัตน เจริญชยั . (2546). งานบา น ชว งชน้ั ท่ี 3 ช้นั มธั ยมศึกษาปท่ี 1-3. กรุงเทพฯ : สํานกั พิมพว ฒั นาพานชิ . อมรรตั น เจรญิ ชยั และคณะ. (2546). กิจกรรม-โครงงาน งานบาน ชวงช้นั ท่ี 3 ช้ันมธั ยมศึกษาปท่ี 1-3. กรุงเทพฯ : สํานกั พมิ พว ัฒนาพานชิ . อรุณี ลิมศิริ. (2542). งานบานสมบูรณแบบ. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พว ฒั นาพานิช.

26 ภาคผนวก

27 ภาคผนวก ก - เฉลยกิจกรรมที่ 1 - เฉลยกิจกรรมท่ี 2 - เฉลยกิจกรรมท่ี 3

28 เฉลยกิจกรรมท่ี 1 บอกหลกั ความจําเปน ในการเลือกซือ้ อาหารได คาํ ช้แี จง ใหนกั เรียนบอกการเลอื กซอ้ื อาหารควรยดึ หลักอะไรบา ง การเลือกซื้ออาหาร ควรยดึ หลกั 1. งบประมาณ 2. ถูกตอ้ งตามฤดูกาล 3. จาํ นวนมาก 4. คุณค่าทางอาหาร 5. ประหยดั เวลา 6. หาไดใ้ นทอ้ งถ่ิน 7. วยั ของบุคคล 8. เลือกซ้ือเจา้ ประจาํ 9. มีความรู้ 10. ไม่ควรซ้ืออาหารที่ขายเป็นกอง ๆ

29 เฉลยกจิ กรรมที่ 2 บอกวิธกี ารเลือกซือ้ อาหารประเภทตาง ๆ ได คําชแี้ จง ใหนักเรียนใสเคร่ืองหมาย  ในขอ ท่เี ห็นวา ถกู ตอง เน้ือววั ท่ีควรเลือกซ้ือตอ้ งมีลกั ษณะอยา่ งไร  สีแดงสด กงุ้ สด ตอ้ งมีลกั ษณะอยา่ งไร  หวั ติดกบั ลาํ ตวั มงั คุด ควรเลือกซ้ือที่มีลกั ษณะสีผวิ อยา่ งไร  สีม่วง ผกั บุง้ จีน ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  ลาํ ตน้ อ่อน แตงกวา ควรเลือกซ้ืออยา่ งไร  ลูกมีขนาดเลก็ ยาว สบั ปะรด ควรเลือกท่ีมีตาที่ผลอยา่ งไร  ตาใหญ่ กะปิ ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  เน้ือละเอียด มีกลิ่นหอม เตา้ เจ้ยี ว ควรเลือกซ้ือลกั ษณะอยา่ งไร  สีน้าํ ตาลอ่อน ไม่ดาํ คล้าํ

30 เฉลยกิจกรรมท่ี 3 สามารถเลอื กซือ้ อาหารประเภทตาง ๆ ได คาํ ชีแ้ จง ใหนกั เรยี นใสเครอื่ งหมาย  หนา ขอท่เี หน็ วา ถูก ใหน ักเรียนใสเ คร่ืองหมาย  หนา ขอ ทีเ่ หน็ วา ผิด ............. 1. การเลือกซ้ืออาหารควรเปลี่ยนร้านไปเร่ือยๆ จะไดไ้ ม่จาํ เจ ............. 2. พริกแหง้ ควรเลือกพริกเมด็ ใหญ่มีสีแดงเขม้ ............. 3. แตงกวาควรเลือกซ้ือลูกขนาดใหญ่และมีผลส้ัน ............. 4. หอมแดง ควรเลือกท่ีมีเน้ือแขง็ ไม่ฝ่ อขา้ งใน ............. 5. ส้มเขียวหวานควรเลือกผลที่มีผวิ บาง ไม่มีตาํ หนิ ............. 6. น้าํ ปลาควรเลือกที่มีฉลากระบุรายละเอียดอยา่ งชดั เจน ............. 7. เตา้ เจ้ียวควรเลือกท่ีมีสีน้าํ ตาลแก่ สีดาํ คล้าํ ............. 8. สีน้าํ เงินจากธรรมชาติไดม้ าจากดอกอญั ชนั ............. 9. ขา้ วสารควรเลือกที่สะอาด มีตวั มอดเลก็ นอ้ ยจะไดป้ ลอดสารพษิ ............ 10. อาหารสาํ เร็จรูปควรเลือกกระป๋ องท่ีไม่บุบไม่ร่ัว และตอ้ งมี เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภณั ฑ์