เฉลย แบบฝึกหัด หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า

We’ve updated our privacy policy so that we are compliant with changing global privacy regulations and to provide you with insight into the limited ways in which we use your data.

You can read the details below. By accepting, you agree to the updated privacy policy.

Thank you!

View updated privacy policy

We've encountered a problem, please try again.

การวิเคราะห์รายการค้า Transection Analysis หวั ข้อเน้อื หา 3.1 รายการคา้ 3.2 เอกสารประกอบการลงบัญชี 3.3 การวเิ คราะหร์ ายการค้า จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายความหมายของรายการค้าได้ 2. จาแนกระหวา่ งรายการค้าและรายการทไ่ี ม่ใชร่ ายการค้าได้ 3. อธบิ ายเกีย่ วกับเอกสารประกอบการลงบัญชไี ด้ 4. วิเคราะหร์ ายการค้าตามหลักการบัญชีคู่ได้ สมรรถนะประจาหน่วย 1. แสดงความรเู้ กี่ยวกบั รายการค้า 2. วิเคราะห์รายการค้าได้อยา่ งถูกต้องตามหลักการบัญชีท่ีรับรองทวั่ ไป หลักการบัญชเี บือ้ งต้น 1 46

สาระสาคญั ในการประกอบธุรกจิ จะเกดิ รายการค้าข้ึนตามลักษณะการดาเนนิ ธรุ กิจ ซ่ึงมผี ลให้เกิดการโอนเงินหรือ ทรัพย์สินระหว่างกิจการกับบุคลภายนอก รายการค้าจะทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสินทรัพย์ หนี้สิน และ ส่วนของเจ้าของ เม่ือเกิดรายการค้าข้ึน กิจการจะนาเอกสารที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์และบันทึกรายการค้าใน สมุดรายวนั ท่ัวไป การวิเคราะห์รายการค้าเป็นขั้นตอนสาคัญอีกข้ันตอนหนึ่ง เน่ืองจากหากมีการวิเคราะห์รายการค้านั้น ผดิ พลาดจะส่งผลกระทบทาให้การบนั ทึกรายการค้าผดิ พลาด และส่งผลกระทบต่อผลการดาเนนิ งานและฐานะ ทางการเงนิ ของกจิ การได้ ซง่ึ กล่าวไดว้ า่ การวเิ คราะหร์ ายการคา้ เปน็ จุดเร่ิมต้นของวงจรบัญชี การวิเคราะห์รายการค้าจะอาศัยสมการบัญชีเป็นหลักในการวิเคราะห์ ซึ่งจะทาให้การบันทึกรายการ ค้าเป็นไปอย่างถูกต้อง สะดวก และรวดเร็ว ในหน่วยการเรียนนี้จะกล่าวถึงรายการค้าของกิจการเจ้าของคน เดียว ประเภทธุรกิจบริการ ซ่ึงเป็นธุรกิจท่ีดาเนินกิจกรรมในลักษณะที่ให้ผลประโยชน์ตอบแทนในรูปของ ค่าบริการ เช่น ร้านซ่อมรถ ร้านเสริมสวย โรงพยาบาล ธุรกิจรับทาความสะอาด โรงภาพยนตร์ โรงแรม รสี อร์ท หรือ หอพกั เปน็ ตน้ หลกั การบัญชีเบ้อื งตน้ 1 47

3.1 รายการคา้ 3.1.1 ความหมายของรายการค้า (Business Transaction) รายการค้า เป็นเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจ ที่ก่อให้เกิดการโอน หรือการแลกเปล่ียนระหว่างหน่วยงาน ทางการบัญชีหน่ึงกับหน่วยงานทางการบัญชี หรือบุคคลอื่น ซ่ึงมีผลกระทบต่อการดาเนินงาน หรือฐานะทาง การเงินของหน่วยงานนั้น กล่าวคือ เป็นผลทาให้เกิดการเปล่ียนแปลงในสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ เปน็ รายการที่มมี ลู ค่าและก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกรรมสทิ ธ์ิ ซึ่งลกั ษณะรายการค้ามีอยู่เป็นจานวนมากและ แตกต่างกันออกไปตามลักษณะของกิจการ และเมื่อเกิดรายการค้าจะต้องนาไปจัดทาเป็นเอกสารประกอบการ ลงบญั ชี เพ่ือเป็นหลกั ฐานทีช่ ัดเจนแน่นอนและนา่ เช่ือถอื ในการบันทึกบญั ชี ลักษณะของรายการค้าที่เกิดขึ้นนั้นย่อมมีความแตกต่างกันออกไปตามลักษณะของธุรกิจ เช่น กิจการ เจ้าของคนเดียว กิจการห้างหุ้นส่วน หรือกิจการบริษัทจากัด และตามประเภทของธุรกิจ เช่นธุรกิจให้บริการ ธุรกิจพาณิชยกรรม หรือธุรกิจอุตสาหกรรม ในการประกอบธุรกิจประเภทบริการโดยท่ัวไปมักจะเกิด รายการค้าเหลา่ นข้ี นึ้ ไดแ้ ก่ 1) การนาเงนิ สดหรอื สินทรัพยอ์ นื่ มาลงทนุ เชน่ เงินสด ทดี่ นิ อาคาร และอปุ กรณ์ เปน็ ตน้ 2) ซือ้ สินทรัพย์เป็นเงินสด หรือ เงินเชื่อ เช่น ซ้ือรถยนต์เป็นเงนิ เชอื่ ซ้อื วัสดุสานักงานเป็นเงินสด เปน็ ตน้ 3) จา่ ยชาระหน้เี จา้ หน้ีจากการซอื้ สินทรัพย์เป็นเงินเช่อื 4) ให้บริการเป็นเงนิ สด หรอื เงนิ เชอื่ 5) จา่ ยค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ เชน่ คา่ นา้ ประปา คา่ ไฟฟา้ ค่าโทรศพั ท์ คา่ จ้าง เงินเดอื น เปน็ ต้น 6) รับชาระหนจี้ ากลกู หนี้ทีค่ า้ งชาระค่าบริการ 7) กูเ้ งินจากธนาคารหรือบุคคลภายนอก 8) การนาเงนิ สดาากธนาคาร 9) การถอนเงนิ จากธนาคารมาใช้ในกจิ การ 10) เจ้าของกิจการถอนเงินสดหรือเงินาากธนาคารไปใชส้ ่วนตัว ฯลฯ หลักการบัญชีเบ้อื งตน้ 1 48

3.1.2 รายการท่ไี มใ่ ช่รายการคา้ การดาเนินงานบางอย่างไม่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ ซง่ึ รายการดงั กล่าว เรียกว่า รายการที่ไมใ่ ช่รายการค้า (Non-Business Transaction) เป็นการดาเนินงานท่ีไม่ ก่อใหเ้ กิดการโอนเงนิ หรือสิ่งของทมี่ ีค่าเปน็ ตวั เงิน เชน่ 1) การตกแตง่ ร้านให้สวยงาม 2) การจดั กจิ กรรมขอบคุณลูกคา้ ที่มาใช้บริการ 3) การเชญิ ชวนลกู คา้ เขา้ รา้ น 4) การอบรมพนกั งาน 5) การแจ้ง Web Site ของกจิ การให้ลูกค้าทราบ 6) การสง่ จดหมาย/โทรสารถงึ ลูกคา้ 7) การแจกแผ่นพับโฆษณาร้าน 8) การสร้างเพจโฆษณาร้านใน Facebook หรอื Line 9) การสาธติ สินค้าหรือบรกิ าร 10) การสอบถามราคาสินคา้ หรอื บริการ ฯลฯ 3.2 เอกสารประกอบการลงบญั ชี 3.2.1 ความหมายของเอกสารประกอบการลงบญั ชี เอกสารประกอบการลงบัญชี หมายถึง เอกสารท่ีใช้เป็นหลักฐานในการบันทึกบัญชีตามเกณฑ์คงค้าง หรือเรียกว่า เอกสารเกี่ยวกับรายการค้า ซงึ่ เปน็ เอกสารที่เกยี่ วข้องกับกิจการในรูปของตัวเงิน ที่ใชเ้ ป็นหลกั ฐาน ในการลงรายการในสมุดบัญชี เช่น ใบส่งของหรือใบกากับภาษี ใบเสร็จรับเงิน ใบรับของ ใบลดหน้ี หรือ ใบเพ่ิมหน้ี ใบสาคัญจ่าย เป็นต้น การบันทึกรายการค้าทุกรายการจะต้องมีเอกสารประกอบการลงบัญชีที่ เช่ือถือได้ว่ามีรายการค้าน้ันเกิดข้ึนจริง และเอกสารท่ีต้องใช้ประกอบการลงบัญชีจะต้องเป็นไปตามกฎหมาย กาหนดในพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ.2543 มาตรา 7 (4) จะต้องมีรายการตามประกาศของกรมทะเบียน การค้า เร่ืองการกาหนดชนิดของบัญชีท่ีต้องจัดทา ข้อความและรายการที่ต้องมีในบัญชี ระยะเวลาท่ีต้องลง รายการในบัญชีและเอกสารที่ต้องใชป้ ระกอบการลงบัญชี พ.ศ. 2544 คือเอกสารท่ีต้องใช้ประกอบการลงบัญชี ท่ีจดั ทาข้นึ โดยผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาบญั ชีตามท่ีกฎหมายกาหนด หลักการบญั ชเี บื้องต้น 1 49

พระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 หมวด 3 มาตรา 20 ได้บัญญัติไว้ดังน้ี “ผู้ทาบัญชีต้องจัดทาบัญชี เพ่ือให้มีการแสดงผลการดาเนินงาน ฐานะทางการเงิน หรือการเปล่ียนแปลงฐานะการเงินของผู้มีหน้าที่จัดทา บัญชีท่ีเป็นอยู่ตามความเป็นจริงและตามมาตรฐานการบัญชี โดยมีเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีให้ ถูกต้องครบถ้วน” เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบส่งของ ใบสาคัญจ่าย เป็นต้น และยังรวมไปถึงเอกสารตามประมวล รษั ฎากร เช่น รายงานภาษีซ้อื รายงานภาษีขาย ใบกากับภาษี เป็นต้น เอกสารประกอบการลงบัญชี เปน็ เอกสารที่ใช้เป็นหลกั ฐานอ้างอิงในการบันทึกบัญชีตามรายการค้าที่ เกิดข้ึน เอกสารเหล่านี้อาจเป็นเอกสารที่ทาขึ้นเพ่ือใช้ในกิจการ หรือเป็นเอกสารท่ีต้อส่งให้บุคคลภายนอก ซ่ึงรูปแบบของเอกสารจะแตกต่างกันไปตามการออกแบบของแต่ละกิจการ แต่ทั้งนี้เอกสารประกอบการ ลงบญั ชที กุ ประเภทตอ้ งมรี ายการดังต่อไปน้ี (1) ช่ือทใ่ี ชใ้ นการประกอบธรุ กจิ (2) ชื่อเอกสาร (3) เลขทเี่ อกสาร (4) วัน เดือน ปี ที่ออกเอกสาร (5) จานวนเงินรวม เอกสารประกอบการลงบัญชี แบง่ ออกเปน็ 3 ประเภท คอื 1) เอกสารทไ่ี ด้รับจากบคุ คลภายนอกหรอื กจิ การอน่ื ๆ เชน่ ใบสาเร็จรบั เงนิ ใบสง่ ของ ใบกากับภาษี ใบแจ้งหน้ี ใบสั่งซ้ือ เป็นต้น ซึ่งเอกสารเหล่าน้ีได้รับมาเน่ืองจากการจ่ายเงินเพื่อซื้อขายแลกเปลี่ยนหรือการ ใหบ้ รกิ ารกบั บุคคลภายนอก หรือกจิ การอ่นื 2) เอกสารที่กิจการได้จัดทาข้ึนเพื่อออกให้แก่บุคคลภายนอกหรือกิจการอ่ืน เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบส่งของ ใบกับภาษี ใบสาคัญรับเงิน เป็นต้น ซ่ึงเอกสารเหล่านี้กิจการเป็นผู้ออกให้กับบุคคลภายนอก หรือ กิจการอ่ืนเพ่ือหลักฐานในการดาเนินการทางการค้า จากการรับเงินเพื่อซื้อขายแลกเปล่ียนหรือให้บริการกับ บุคคลภายนอกหรอื กจิ การอน่ื 3) เอกสารที่กิจการจัดทาข้ึนเพ่ือเป็นหลักฐานในการบันทึกบัญชีของกิจการ เช่น ใบเบิกสินค้า ใบสาคัญจ่าย เป็นต้น ซึ่งใบสาคญั จ่ายนัน้ จะจดั ทาขน้ึ ในกรณีท่ีผ้รู ับเงินไมส่ ามารถออกใบเสรจ็ รับเงินใหไ้ ด้ เช่น จ่ายค่ารถรับจ้าง จ่ายค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ด เป็นต้น โดยการจ่ายเงินน้ันมีจานวนเงินไม่มากและไม่มีหลักฐานการ ซ้ือขายหรือบริการ กิจการจะต้องจัดทาใบสาคัญจ่ายข้ึน และให้ผู้รับเงินหรือผู้ท่ีเกี่ยวข้องลงลายมือช่ือไว้เป็น หลกั ฐาน หลักการบัญชเี บื้องตน้ 1 50

3.2.2 ตวั อยา่ งเอกสารประกอบการลงบัญชี 1) ตวั อยา่ งใบเสรจ็ รับเงิน ใบเสร็จรับเงิน คือ เอกสารท่ีผู้ขายออกออกให้เป็นหลักฐานแกผ่ ูซ้ ้ือ เม่ือได้รับชาระค่าสินคา้ หรือ บริการครบถ้วนแล้ว กรณีขายสินค้าเป็นเงินสด หรือรับชาระหนี้จากลูกค้าท่ีซ้ือสินค้าหรือบริการเป็นเงินเช่ือ หรือรับชาระหน้ีจากลกู หนอ้ี น่ื หลักการบญั ชีเบ้อื งต้น 1 51

2) ใบกากบั ภาษี/ ใบส่งสินคา้ ใบกากับภาษี/ ใบส่งสินค้า คือ เอกสารซึ่งผู้ประกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่ิมจะต้องจัดทา และออกให้กับผซู้ ื้อสินค้าหรอื บริการทกุ ครั้งท่ีมกี ารขายสินค้าหรือบริการ เพ่ือแสดงมูลค่าของสนิ คา้ หรือบรกิ าร และจานวนภาษีมูลค่าเพ่ิม ท่ีผู้ประกอบการจดทะเบียนเรียกเก็บหรือพึงเรียกเก็บจากผู้ซื้อสินค้าหรือบริการใน แต่ละครง้ั หลกั การบัญชเี บื้องตน้ 1 52

3) ใบสาคัญจ่าย ใบสาคัญจ่าย คือ เอกสารที่จัดทาข้ึนในกรณีที่ผู้รับเงินไม่สามารถออกใบเสร็จรับเงินให้ได้ โดยการจ่ายเงินนั้นมีจานวนเงินไม่มากและไม่มีหลักฐานการซ้ือขายหรือบริการ กิจการจะต้องจัดทาใบสาคัญ จ่ายขน้ึ และใหผ้ รู้ บั เงนิ หรือผู้ที่เกยี่ วขอ้ งลงลายมอื ช่อื ไวเ้ ปน็ หลกั ฐาน หลกั การบัญชเี บอื้ งต้น 1 53

4) ใบสั่งซื้อสินค้า ใบสง่ั ซือ้ สินค้า คือ เอกสารข้อตกลงหรือสัญญาในเชงิ พาณิชย์ ท่ีออกโดยผ้ซู ื้อเพื่อสั่งซื้อสินค้าหรือ บริการจากผู้ขาย โดยระบุชนดิ จานวน และราคา พรอ้ มทั้งอาจจะรวมถงึ เง่อื นไขตา่ งๆ ตามทไี่ ดต้ กลงกบั ผูข้ าย 5) ใบแจง้ หน้ี หลักการบญั ชีเบอื้ งต้น 1 54

5) ใบแจง้ หนี้ ใบแจ้งหนี้ คือ เอกสารที่ผู้ประกอบการออกเพ่ือใหล้ ูกค้าทราบถึงจานวนเงนิ ที่ต้องชาระ และใช้เป็น เอกสารสาหรบั การชาระเงิน ส่วนใหญ่มกั ใช้กบั บรษิ ทั ที่มีขนาดใหญ่ หรือธรุ กจิ ทมี่ กี ารใชเ้ ครดติ ในการชาระเงนิ หลกั การบญั ชเี บ้ืองต้น 1 55

6) ใบเพิ่มหน้ี ใบเพ่ิมหน้ี คือ เอกสารทีผู้ประกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่ิมท่ีได้ขายสินค้าหรือให้บริการไป แล้ว แต่ต้องคานวณภาษีมูลค่าเพิ่มใหม่ เนื่องจากมูลค่าของสินค้าหรือบริการมีจานวนเพ่ิมข้ึน เช่น มีการเพ่ิม ราคาสินค้าท่ีขายเน่ืองจากสินค้าเกินจานวนท่ีตกลงซื้อขายกัน หรือ คานวณราคาสินค้าผิดพลาด ต่ากว่าความ เป็นจริง เป็นต้น หลกั การบญั ชีเบื้องต้น 1 56

7) ใบลดหน้ี ใบลดหนี้ คือ เอกสารทีผ่ ู้ซอื้ จดั ส่งใหผ้ ู้ขาย เพือ่ แจง้ ใหท้ ราบวา่ ได้รับสินค้าแลว้ ปรากฏว่าสินคา้ สง่ มา ไม่ตรงตามใบสั่งซ้ือ หรือสินค้าชารุด หรือคิดราคามากไป และผู้ซ้ือส่งคนื โดยไม่รับสินค้าแลกเปล่ยี น ผู้ขายอาจ ลดราคา ให้สาหรับสินค้าท่ีส่งคืน เมื่อผู้ซ้ือส่งคืนสินค้าจะออกใบลดหนี้ หรือใบส่งคืน เม่ือผู้ซื้อส่งคืนสินค้า จากการซือ้ เป็นเงินสด จะได้รบั เงนิ สดคืน แต่ถา้ ซือ้ สินคา้ เปน็ เงนิ เช่ือจะลดยอดเจา้ หนี้การคา้ หลกั การบัญชเี บ้อื งตน้ 1 57

8) ใบเบกิ สนิ ค้า ใบเบิกสนิ ค้า คือ เอกสารที่กิจการจัดทาขึ้นเพื่อเป็นหลักฐานในการบันทึกบญั ชีของกิจการเกี่ยวกับ การเบกิ สินคา้ โดยจะแสดงรายละเอยี ดของสนิ ค้า จานวนหน่วย ราคา และลงชื่อผู้เบิกสนิ ค้า หลกั การบญั ชเี บื้องตน้ 1 58

3.2.3 สถานทีแ่ ละระยะเวลาในการเก็บรกั ษาบญั ชีและเอกสารประกอบการลงบัญชี พระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 ได้บัญญัติเก่ียวกับสถานที่และระยะเวลาในการเก็บรักษาบัญชี และเอกสารประกอบการลงบัญชี ไวด้ งั นี้ 1) ผู้มีหน้าท่ีจัดทาบัญชีต้องเก็บรักษาบัญชีและเอกสารท่ีต้องใช้ประกอบการลงบัญชีไว้ ณ สถานที่ทาการ หรือสถานท่ีท่ีใช้เป็นที่ทาการผลิตหรือเก็บสินค้าเป็นประจาหรือสถานที่ที่ใช้เป็นที่ทางาน ประจา เว้นแต่ผู้มีหน้าท่ีจัดทาบัญชีจะได้รับอนุญาตจากสารวัตรใหญ่บัญชีหรือสารวัตรบัญชีให้เก็บรักษาบัญชี และเอกสารที่ตอ้ งใช้ประกอบการลงบัญชีไว้ ณ สถานที่อน่ื ได้ 2) ผู้มีหน้าที่จัดทาบัญชีต้องเก็บรักษาบัญชีและเอกสารท่ีต้องใช้ประกอบการลงบัญชีไว้เป็น เวลาไม่น้อยกว่า 5 ปีนับแต่วันปิดบัญชีหรือจนกว่าจะมีการส่งมอบบัญชี เพ่ือประโยชน์ในการตรวจสอบบัญชี ของกจิ การประเภทใดประเภทหนึ่ง ให้อธิบดีโดยความเห็นชอบของรัฐมนตรีมีอานาจกาหนดให้ผู้มีหน้าท่จี ัดทา บัญชเี ก็บรกั ษาบญั ชแี ละเอกสารที่ต้องใชป้ ระกอบการลงบญั ชีไวเ้ กิน 5 ปแี ต่ต้องไมเ่ กนิ 7 ปีได้ 3) ถ้าบัญชีหรือเอกสารท่ีต้องใช้ประกอบการลงบัญชีสูญหายหรือเสียหาย ให้ผู้มีหน้าท่ีจัดทา บญั ชีแจ้งตอ่ สารวตั รใหญ่บญั ชีหรือสารวัตรบญั ชีตามหลักเกณฑ์และวิธกี ารท่ีอธิบดกี าหนดภายใน 15 วันนับแต่ วนั ทีท่ ราบหรอื ควรทราบถงึ การสญู หายหรือเสยี หายน้ัน 3.3 การวเิ คราะหร์ ายการคา้ 3.3.1 ความหมายของการวเิ คราะหร์ ายการคา้ การวิเคราะห์รายการค้า (Transaction Analysis) หมายถึง การนาเหตุการณ์ทางการเงิน มาพิจารณา ว่ารายการที่เกิดข้ึนนั้น มีผลกระทบทาให้สินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ เปล่ียนแปลงอย่างไร เพิ่มขึ้น หรือลดลง ก่อนทจ่ี ะนาไปบันทึกในสมุดบันทึกรายการขั้นต้น กล่าวคือ รายการค้าทีเ่ กิดข้ึนส่งผลกระทบตอ่ การ เพม่ิ ขนึ้ หรอื ลดลงของสนิ ทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจา้ ของหรือไม่อย่างไร เม่อื กจิ การมรี ายการค้าเกดิ ข้ึนย่อมส่งผลกระทบต่อการเปล่ียนแปลงของสมการบัญชหี มวดใดหมวดหนงึ่ ซ่ึงจะมีผลทาให้สินทรัพย์เท่ากับหน้ีสินและส่วนของเจ้าของเสมอ นอกจากนี้รายการที่จะส่งผลให้ส่วนของ เจ้าของเพิม่ ข้ึน ยังรวมถึง รายได้หรือผลกาไรจากการดาเนินธุรกจิ ส่วนรายการที่จะส่งผลทาใหส้ ว่ นของเจ้าของ ลดลง ได้แก่ การถอนเงินไปใช้ ส่วนตัวของเจ้าของกิจการ จ่ายค่าใช้จ่าย หรือผลขาดทุนท่ีเกิดขึ้นจากการ ดาเนินธุรกิจ กล่าวคือ การวิเคราะห์รายการค้าจะมีผลกระทบต่อบัญชีท้ัง 5 หมวด คือ สินทรัพย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ และค่าใช้จ่าย ซึ่งจะต้องวิเคราะห์ให้ถูกต้องเพ่ือจะเป็นการนาไปสู่การบันทึกบัญชีที่ ถูกต้อง ดังน้ันในการวิเคราะห์รายการค้าจะต้องพึงระลึกเสมอว่า สมการท้ังสองด้านจะต้องเท่ากันเสมอ ดงั สมการบญั ชีท่ีวา่ สนิ ทรัพย์ = หนีส้ นิ + สว่ นของเจ้าของ หลักการบัญชีเบอ้ื งตน้ 1 59

สนิ ทรพั ย์ = หน้สี ิน + ส่วนของเจา้ ของ รายได้ สง่ ผลใหส้ ่วนของเจา้ ของ เพม่ิ ขึน้ ค่าใชจ้ ่าย สง่ ผลให้ส่วนของเจ้าของ ลดลง ภาพที่ 3.1 สมการบญั ชี 3.3.2 การวเิ คราะห์รายการค้าตามหลกั การบัญชคี ู่ หลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป (General Accepted Accounting Principle) เป็นหลักการบัญชีที่ นักบัญชีใช้เป็นแนวทางในการบันทึก และจัดทารายงานให้แก่หน่วยงานธุรกิจ ซ่ึงรายงานที่จัดทาขึ้นตาม แนวทางนี้ จะเปน็ เครื่องมอื ช่วยใหผ้ ลู้ งทุน และผู้มสี ่วนไดเ้ สียอ่นื ๆ สามารถเปรยี บเทียบผลการดาเนินงาน และ ฐานะทางการเงนิ ระหว่างธุรกิจหน่งึ กบั ธรุ กิจอ่ืน ๆ ได้ หลักการบัญชีคู่ (Double Entry Accounting) เป็นหลักการทีย่ อมรบั และใช้กันในปัจจบุ นั ซงึ่ จุดสาคัญ ของหลักการบัญชีคู่มาจากสมการบัญชี กล่าวคือ ถ้ามีการวิเคราะห์รายการค้าเกิดข้ึน ผลของการวิเคราะห์ จะตอ้ งทาใหส้ มการบญั ชีมียอดรวมของสนิ ทรัพยเ์ ทา่ กบั ยอดรวมของหนสี้ ินและส่วนของเจา้ ของเสมอ การวิเคราะห์รายการค้าเป็นจุดเร่ิมต้นของวงจรบัญชี อย่างท่ีกล่าวไปแล้วในข้างต้นว่าการวิเคราะห์ รายการค้าจะต้องยึดสมการบัญชี โดยก่อนท่ีจะวิเคราะห์รายการค้าจะต้องมีความเข้าใจเก่ียวกับรายการค้า ซงึ่ มหี ลกั ในการวเิ คราะหร์ ายการคา้ ดงั นี้ 1) วิเคราะห์รายการค้าที่เกิดขึ้นว่ารายการคา้ น้ัน ส่งผลกระทบต่อสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วน ของเจ้าของ เพ่ิมข้นึ หรือลดลงอยา่ งไร 2) เมื่อได้ทาการวิเคราะห์รายการค้าท่ีเกิดข้ึนแล้ว การเปลี่ยนแปลงของรายการสินทรัพย์ หนส้ี ิน และส่วนของเจา้ ของจะต้องให้เปน็ ไปตามหลักของสมการบัญชีเสมอ คอื สนิ ทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของ เจ้าของ การวเิ คราะหร์ ายการคา้ ขัน้ ต้น มีดงั นี้ 1) สนิ ทรพั ยเ์ พ่ิม (+) หนี้สินเพม่ิ (+) 2) สินทรัพย์เพ่มิ (+) สว่ นของเจ้าของเพิม่ (+) 3) สนิ ทรพั ย์ลด (-) หนีส้ นิ ลด (-) 4) สินทรัพย์ลด (-) สว่ นของเจา้ ของลด (-) 5) หนส้ี ินเพิ่ม (+) สว่ นของเจา้ ของลด (-) 6) สินทรัพยอ์ ย่างหนง่ึ เพ่มิ (+) สินทรพั ยอ์ ย่างหนง่ึ ลด (-) 7) สนิ ทรพั ยเ์ พิ่ม (+) สินทรพั ยล์ ด (-) หน้สี ินเพมิ่ (+) หลักการบญั ชีเบอ้ื งต้น 1 60

ตวั อย่าง เชน่ ลักษณะ รายการคา้ ผลการวิเคราะห์ ที่ 1 ซื้อเครอ่ื งคอมพิวเตอร์เปน็ เงนิ เช่ือ สนิ ทรพั ย์เพ่มิ (+) หนีส้ ินเพ่ิม (+) 2 เจา้ ของกจิ การนาสนิ ทรพั ยม์ าลงทุน สินทรัพยเ์ พมิ่ (+) ส่วนของเจา้ ของเพมิ่ (+) 3 จา่ ยชาระหนี้ให้เจา้ หน้ี สนิ ทรัพยล์ ด (-) หนี้สินลด (-) 4 จ่ายคา่ สาธารณูปโภค สินทรัพย์ลด (-) สว่ นของเจ้าของลด (-) 5 ไดร้ บั ใบแจง้ หนคี้ า่ เชา่ เคร่อื งถา่ ยเอกสาร หนีส้ ินเพิม่ (+) สว่ นของเจา้ ของลด (-) 6 ซ้ืออุปกรณต์ กแตง่ ร้านเปน็ เงินสด สินทรพั ยอ์ ยา่ งหนึง่ เพ่ิม (+) สนิ ทรพั ย์อย่างหนง่ึ ลด (-) 7 ซ้ือรถจักรยานยนต์ 1คัน โดยจ่ายเงิน สินทรพั ย์เพิ่ม (+) สนิ ทรพั ย์ลด (-) ดาวน์ 20% ท่ีเหลือผ่อนชาระเป็นงวด หน้สี ินเพม่ิ (+) ตวั อยา่ งท่ี 3.1 ต่อไปน้ีเปน็ ตวั อย่างการวเิ คราะห์รายการค้าของกิจการแห่งหน่งึ ลาดับ รายการค้า สนิ ทรพั ย์ หนส้ี นิ สว่ นของเจ้าของ เพมิ่ เพิม่ 1 เจ้าของกิจการนาเงนิ สด ที่ดิน อาคารและ เพมิ่ เพมิ่ อุปกรณ์มาลงทุน เพิ่ม เพิ่ม เพิ่ม 2 ซื้อเคร่ืองถ่ายเอกสารเปน็ เงินเชอื่ เพม่ิ ลด ลด เพิม่ เพิม่ 3 ให้บรกิ ารถ่ายเอกสารแต่ยงั ไม่ได้รับเงนิ ลด เพ่มิ ,ลด 4 รบั เงินสดเปน็ คา่ บรกิ ารถ่ายเอกสาร ลด ซอื้ รถจักรยานยนตเ์ ปน็ เงนิ เชื่อ โดยจ่ายชาระ เพม่ิ ,ลด 5 เงนิ ดาวน์ 10% ท่เี หลอื จ่ายชาระเป็นงวด ๆ ลด เพม่ิ ,ลด ละเท่า ๆ กนั 6 จ่ายคา่ แรงพนักงาน 7 รบั ชาระหน้ีจากลูกคา้ 8 จ่ายชาระหนใี้ ห้เจ้าหน้ี 9 นาเงนิ สดไปาากธนาคาร 10 ได้รับใบแจ้งหน้ีค่าโทรศัพท์ยังไม่ได้ชาระเงนิ หลักการบัญชเี บ้อื งต้น 1 61

ตัวอย่างท่ี 3.2 ต่อไปน้ีเป็นรายการค้าของร้านนอ้ งหนึ่งบวิ ตี้ 1. เจ้าของกจิ การนาเงินสดมาลงทุนในกจิ การ 80,000 บาท 2. ใหบ้ ริการลกู ค้าได้รบั เงินสด จานวน 13,500 บาท 3. จา่ ยคา่ รับรองลูกค้า 200 บาท 4. ใหบ้ รกิ ารลกู ค้าเปน็ เงิน 4,000 บาท ยังไม่ไดร้ บั เงนิ 5. ซ้อื อปุ กรณ์สานักงาน 25,000 บาท จ่ายเงนิ สดทนั ที่ 10,000 บาท ทเ่ี หลอื จา่ ยชาระ 3 งวด ดอกเบ้ีย 0% 6. รบั ชาระหน้ีจากลูกหน้ี 3,000 บาท 7. เจา้ ของกิจการถอนเงินสดไปใช้ส่วนตัว 5,000 บาท 8. ใหบ้ รกิ ารลูกค้าได้รับเงนิ 6,200 บาท 9. จา่ ยค่าเช่ารา้ น 3,500 บาท 10. จ่ายชาระหนเ้ี จ้าหน้ี 2,000 บาท ใหท้ า 1. วิเคราะห์รายการค้าและนาจานวนเงินใส่ลงในช่องท่ีเกี่ยวข้อง โดยใส่เครื่องหมาย + แทนการ เพม่ิ ขึ้นและใสเ่ ครอ่ื งหมาย – แทนการลดลงหนา้ จานวนเงินและหายอดรวม 2. คานวณสมการบญั ชี 1. วเิ คราะห์รายการค้า ลาดบั รายการคา้ เงนิ สด ลูกหน้ี อปุ กรณ์ เจา้ หน้ี ทุน-นอ้ งหนงึ่ การคา้ สานักงาน การค้า 1 เจ้าของกิจการนาเงนิ สดมา +80,000 +80,000 ลงทนุ ในกจิ การ 80,000 บาท 2 ให้บรกิ ารลกู คา้ ได้รับเงนิ สด +13,500 +13,500 จานวน 13,500 บาท 3 จ่ายค่ารบั รองลกู คา้ 200 บาท -200 -200 4 ใหบ้ รกิ ารลกู คา้ เป็นเงิน +4,000 +4,000 4,000 บาท ยังไม่ไดร้ บั เงิน หลกั การบัญชีเบื้องต้น 1 62

ลาดับ รายการคา้ เงนิ สด ลูกหนี้ อุปกรณ์ เจ้าหน้ี ทุน-นอ้ งหนง่ึ การคา้ สานกั งาน การค้า 5 ซือ้ อปุ กรณส์ านักงาน -10,000 +25,000 +15,000 25,000 บาท จา่ ยเงินทนั ที 10,000 บาท ท่ีเหลอื ผ่อน ชาระ 3 งวด ดอกเบ้ีย 0% 6 รับชาระหนจ้ี ากลกู หน้ี +3,000 -3,000 3,000 บาท 7 เจ้าของกจิ การถอนเงนิ สดไป -5,000 -5,000 ใช้สว่ นตัว 5,000 บาท 8 ใหบ้ ริการลกู คา้ ไดร้ บั เงนิ +6,200 +6,200 6,200 บาท 9 จ่ายค่าเชา่ ร้าน 3,500 บาท -3,500 -3,500 10 จา่ ยชาระหนี้เจ้าหนี้ 2,000 -2,000 1,000 25,000 -2,000 95,000 บาท 82,000 13,000 รวม 2. คานวณสมการบัญชี สนิ ทรัพย์ = หน้สี ิน + ส่วนของเจา้ ของ 82,000 + 1,000 + 25,000 = 13,000 + 95,000 108,000 = 108,000 หลักการบญั ชีเบอ้ื งตน้ 1 63

ตัวอยา่ งท่ี 3.3 ตอ่ ไปน้ีเปน็ รายการค้าของร้านวนั ดบี าร์เบอร์ 1. นางสาววันดีนาเงินสดมาลงทุนในกิจการ 100,000 บาท 2. ใหบ้ ริการตดั ผมลูกค้าไดร้ ับเงินสด 3,000 บาท 3. จ่ายคา่ น้าประปา 1,000 บาท 4. ซื้อสมาร์ทโฟน 1 เครอื่ งเปน็ เงินเชื่อ 24,900 บาท โดยจา่ ยเงินสดในวันน้ี 900 บาท 5. ให้บริการตดั ผมลูกค้า ยังไม่ได้รบั เงิน 1,100 บาท 6. จา่ ยค่ายานพาหนะ 350 บาท 7. นางสาววันดีถอนเงินสดไปใช้สว่ นตวั 5,000 บาท 8. รับชาระหนจ้ี ากลกู คา้ 1,100 บาท 9. นาเงนิ สดาากธนาคาร 10,000 บาท 10. ซ้ือเครื่องคอมพิวเตอรโ์ นต๊ บุค 18,900 บาท เปน็ เงินเช่อื ใหท้ า 1. วเิ คราะห์รายการคา้ ที่เกิดขน้ึ ว่ามผี ลทาให้สินทรัพย์ หน้สี ิน และส่วนขอเจ้าของอย่างไร และนา จานวนเงนิ เตมิ ลงในช่องทเ่ี กีย่ วข้อง โดยใช้เครือ่ งหมาย (+) แทนการเพม่ิ ข้ึน และเคร่อื งหมาย (-) แทนการ ลดลงของรายการต่าง ๆ และหายอดรวมของสนิ ทรพั ย์ หน้ีสิน และสว่ นของเจ้าของ 2. คานวณสมการบญั ชี 1. การวิเคราะห์รายการคา้ ลาดบั รายการค้า เงนิ สด ลูกหน้ี อปุ กรณ์ เจ้าหน้ี ทุน-วันดี การค้า สานักงาน การคา้ 1 นางสาววนั ดีนาเงนิ สดมาลงทนุ ใน +100,000 +100,000 กจิ การ 100,000 บาท 2 ใหบ้ รกิ ารตัดผมลูกค้าได้รบั +3,000 +3,000 เงินสด 3,000 บาท 3 จา่ ยคา่ นา้ ประปา 1,000 บาท -1,000 -1,000 4 ซื้อสมารท์ โฟน 1 เครอ่ื งเปน็ เงนิ -900 +24,900 +24,000 เช่อื 24,900 บาท โดยจา่ ยเงนิ สด ในวันน้ี 900 บาท หลกั การบัญชีเบ้ืองต้น 1 64

ลาดับ รายการค้า เงนิ สด ลูกหน้ี อุปกรณ์ เจา้ หนี้ ทนุ -วันดี การคา้ สานักงาน การคา้ +1,100 5 ใหบ้ รกิ ารตัดผมลูกค้า ยังไม่ได้รบั +1,100 เงิน 1,100 บาท 6 จ่ายค่ายานพาหนะ 350 บาท -350 -350 7 นางสาววนั ดถี อนเงินสดไปใช้ -5,000 -5,000 ส่วนตวั 5,000 บาท 8 รับชาระหนจี้ ากลูกคา้ +1,100 1,100 บาท -1,100 9 นาเงินสดาากธนาคาร +10,000 10,000 บาท -10,000 10 ซ้ือเคร่ืองคอมพวิ เตอร์โนต๊ บคุ +18,900 +18,900 18,900 บาท เปน็ เงนิ เช่ือ รวม 95,750 1,100 43,800 42,900 97,750 2. คานวณในสมการบญั ชี สินทรพั ย์ = หนสี้ ิน + สว่ นของเจา้ ของ 95,750+1,100+43,800 = 42,900 + 97,750 140,650 = 140,650 หลกั การบัญชเี บอ้ื งตน้ 1 65

ตวั อยา่ งท่ี 3.4 ร้านพลอยใสเปดิ ให้บรกิ ารซักรีด มรี ายการคา้ เกดิ ข้นึ ในเดอื น มกราคม 2557 ดังต่อไปน้ี ม.ค. 5 นางสาวพลอยใสนาเงนิ สดมาลงทุนในกิจการ 60,000 บาท 6 จา่ ยคา่ เชา่ รา้ น 2,500 บาท 8 ใหบ้ รกิ ารซักรีดให้ลกู ค้า ยังไม่ได้รับเงนิ 3,000 บาท 10 รบั เงินคา่ บรกิ ารซกั รดี 1,500 บาท 15 ซ้อื คอมพิวเตอรเ์ ปน็ เงินเช่อื 35,000 บาท 17 รบั ชาระหน้ีจากลกู หน้ี 3,000 บาท 18 จ่ายชาระหน้ี 1,000 บาท 22 นาเงนิ สดาากธนาคาร 15,000 บาท 25 ได้รบั ใบแจ้งหน้ีค่าไฟฟา้ 900 บาท ยงั ไม่ไดช้ าระเงนิ 28 ซื้อรถจักรยานยนต์ 39,000 บาท โดยจา่ ยเงนิ ดาวน์ 10% ที่เหลอื จ่ายชาระเปน็ งวด ใหท้ า 1. วิเคราะห์รายการค้าทเ่ี กิดขนึ้ ว่ามผี ลทาใหส้ ินทรัพย์ หนีส้ ิน และส่วนขอเจ้าของอย่างไร และนา จานวนเงนิ เตมิ ลงในชอ่ งทีเ่ กี่ยวข้อง โดยใช้เครือ่ งหมาย (+) แทนการเพม่ิ ข้ึน และเคร่อื งหมาย (-) แทนการ ลดลงของรายการต่าง ๆ และหายอดรวมของสินทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของเจ้าของ 2. แทนคา่ ในสมการบัญชี วันท่ี รายการคา้ สินทรพั ย์ หน้สี ิน ส่วนของ เจ้าของ 2557 +60,000 ม.ค.5 นางสาวพลอยใสนาเงินสดมาลงทุนในกิจการ 60,000 บาท -2,500 +60,000 +3,000 -2,500 6 จา่ ยค่าเชา่ ร้าน 2,500 บาท +1,500 +3,000 8 ให้บรกิ ารซักรดี ให้ลูกค้า ยังไม่ได้รบั เงิน 3,000 บาท +35,000 +35,000 +1,500 10 รับเงินค่าบริการซกั รีด 1,500 บาท +3,000 15 ซื้อคอมพวิ เตอร์เปน็ เงินเชอ่ื 35,000 บาท -3,000 17 รับชาระหนจี้ ากลูกหน้ี 3,000 บาท -1,000 -1,000 18 จ่ายชาระหน้ี 1,000 บาท หลกั การบญั ชเี บือ้ งต้น 1 66

วนั ที่ รายการคา้ สินทรพั ย์ หนี้สนิ ส่วนของ เจ้าของ 2557 นาเงินสดาากธนาคาร 15,000 บาท +15,000 ม.ค.22 -15,000 -900 25 ได้รับใบแจง้ หนี้ค่าไฟฟา้ 900 บาท ยังไม่ได้ชาระเงนิ +900 61,100 28 ซือ้ รถจักรยานยนต์ 39,000 บาท โดยจา่ ยเงนิ ดาวน์ 10% +39,000 +35,100 -3,900 ทเี่ หลอื จา่ ยชาระเปน็ งวด 131,100 70,000 รวม คานวณสมการบัญชี = หนส้ี ิน + ส่วนของเจ้าของ สนิ ทรพั ย์ = 70,000 + 61,100 131,100 = 131,100 131,100 3.3.3 การวิเคราะห์รายการคา้ ในรปู แบบงบแสดงฐานะการเงนิ เพื่อให้เกิดความเข้าใจย่ิงขึ้น และแสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินชัดเจน ดังน้ัน การวเิ คราะห์รายการค้าทเี่ กดิ ขึน้ อาจใช้รปู ของงบแสดงฐานะการเงินในการวเิ คราะห์ได้ ดงั น้ี ตวั อยา่ งที่ 3.5 จากตวั อย่างที่ 3.3 สามารถวเิ คราะห์รายการคา้ ในรูปแบบงบแสดงฐานะการเงนิ ไดด้ ังน้ี รายการท่ี 1 ผลการวเิ คราะห์ในสมการบัญชี รายการคา้ สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ ส่วนของเจา้ ของ 1 ม.ค. 2557 นางสาววันดนี าเงินสดมาลงทุนในกิจการ เงินสด ทนุ -วนั ดี 100,000 บาท +100,000 +100,000 หลักการบัญชีเบ้อื งตน้ 1 67

สนิ ทรพั ย์ ร้านวันดีบาร์เบอร์ 100,000 - เงนิ สด งบแสดงฐานะการเงนิ 100,000 - วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 รายการท่ี 2 รายการค้า หนี้สนิ 100,000 - 5 ม.ค. 2557 ใหบ้ ริการตดั ผมลูกค้าได้รับ ส่วนของเจ้าของ เงนิ สด 3,000 บาท ทุน-วนั ดี 100,000 - สินทรพั ย์ เงินสด (100,000+3,000) ผลการวิเคราะห์ในสมการบัญชี สินทรัพย์ หน้สี ิน ส่วนของเจ้าของ เงินสด ทุน-วันดี +3,000 +3,000 ร้านวันดบี าร์เบอร์ งบแสดงฐานะการเงิน วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 หน้ีสิน 103,000 - ส่วนของเจ้าของ 103,000 - ทุน-วนั ดี (100,000+3,000) 103,000 - 103,000 - หลักการบญั ชเี บื้องตน้ 1 68

รายการที่ 3 ผลการวิเคราะหใ์ นสมการบัญชี รายการคา้ สนิ ทรัพย์ หน้ีสนิ สว่ นของเจา้ ของ 6 ม.ค. 2557 จา่ ยค่านา้ ประปา 1,000 บาท เงินสด ทนุ -วนั ดี -1,000 -1,000 สนิ ทรพั ย์ รา้ นวันดบี าร์เบอร์ เงินสด (103,000-1,000) งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 หนส้ี ิน 102,000 - ส่วนของเจ้าของ 102,000 - ทนุ -วนั ดี (103,000-1,000) 102,000 - 102,000 - รายการท่ี 4 ผลการวิเคราะหใ์ นสมการบัญชี รายการคา้ สนิ ทรัพย์ หนส้ี ิน ส่วนของเจา้ ของ 10 ม.ค. 2557 ซ้ือสมารท์ โฟน 1 เครื่องเป็นเงินเช่ือ 24,900 อปุ กรณ์ + 24,900 เจ้าหนี้ บาท โดยจ่ายเงนิ สดในวันน้ี 900 บาท เงินสด - 900 +24,000 สนิ ทรัพย์ รา้ นวันดีบารเ์ บอร์ 24,000 - เงินสด (102,000 - 900) งบแสดงฐานะการเงนิ อุปกรณ์ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 102,000 - 126,000 - หน้ีสิน 101,100 - เจ้าหนี้ 24,900 - ส่วนของเจ้าของ ทุน-วนั ดี (103,000-1,000) 126,000 - หลกั การบัญชีเบือ้ งต้น 1 69

รายการที่ 5 ผลการวเิ คราะหใ์ นสมการบัญชี รายการค้า สนิ ทรัพย์ หนสี้ นิ สว่ นของเจ้าของ 12 ม.ค. 2557 ให้บรกิ ารตดั ผมลูกค้า ยงั ไม่ได้รับเงนิ ลูกหนี้ ทนุ -วนั ดี 1,100 บาท +1,100 +1,100 ร้านวันดบี าร์เบอร์ งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 สนิ ทรัพย์ หน้ีสิน เงินสด (102,000 - 900) ลกู หน้ี 101,100 - เจา้ หนี้ 24,000 - อปุ กรณ์ 1,100 - 103,100 - 127,100 - 24,900 - ส่วนของเจ้าของ ทุน-วันดี (102,000+1,100) 127,100 - รายการที่ 6 ผลการวิเคราะหใ์ นสมการบัญชี รายการคา้ สินทรพั ย์ หนี้สิน สว่ นของเจ้าของ 14 ม.ค. 2557 จา่ ยคา่ ยานพาหนะ 350 บาท เงินสด ทนุ -วันดี -350 -350 หลักการบัญชเี บือ้ งตน้ 1 70

ร้านวนั ดบี าร์เบอร์ งบแสดงฐานะการเงิน วันที่ 31 ธันวาคม 2557 สินทรัพย์ หนีส้ ิน เงนิ สด (101,100 - 350) ลกู หน้ี 100,750 - เจา้ หนี้ 24,000 - อุปกรณ์ 1,100 - 102,750 - 126,750 - 24,900 - ส่วนของเจา้ ของ ทุน-วันดี (103,100-350) 126,750 - รายการท่ี 7 ผลการวิเคราะห์ในสมการบัญชี รายการคา้ สินทรัพย์ หนี้สิน สว่ นของเจ้าของ 19 ม.ค. 2557 นางสาววนั ดถี อนเงนิ สดไปใช้สว่ นตัว เงินสด ทุน-วันดี 5,000 บาท -5,000 -5,000 รา้ นวันดีบารเ์ บอร์ งบแสดงฐานะการเงิน วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 สนิ ทรัพย์ หนส้ี ิน เงนิ สด (100,750 – 5,000) ลูกหน้ี 95,750 - เจา้ หนี้ 24,000 - อปุ กรณ์ 1,100 - 97,750 - 121,750 - 24,900 - สว่ นของเจา้ ของ ทนุ -วนั ดี (102,750-5,000) 121,750 - หลกั การบญั ชเี บ้อื งต้น 1 71

รายการที่ 8 ผลการวเิ คราะหใ์ นสมการบัญชี รายการคา้ สินทรพั ย์ หน้ีสนิ สว่ นของเจา้ ของ 22 ม.ค. 2557 รบั ชาระหน้ีจากลูกค้า 1,100 บาท เงินสด +1,100 ลูกหนี้ -1,100 รา้ นวันดีบารเ์ บอร์ งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 สินทรัพย์ หนสี้ นิ เงนิ สด (95,750 + 1,100) ลกู หน้ี (1,100 - 1,100) 96,850 - เจา้ หนี้ 24,000 - อปุ กรณ์ - 97,750 - 121,750 - 24,900 - ส่วนของเจา้ ของ ทนุ -วันดี (102,750-5,000) 121,750 - รายการที่ 9 ผลการวิเคราะหใ์ นสมการบัญชี รายการคา้ สินทรพั ย์ หนี้สนิ ส่วนของเจา้ ของ 27 ม.ค. 2557 นาเงินสดาากธนาคาร 10,000 บาท เงินสด -10,000 เงินาากธนาคาร +10,000 หลักการบญั ชีเบ้ืองตน้ 1 72

รา้ นวันดบี าร์เบอร์ งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 สนิ ทรัพย์ หน้สี นิ เงนิ สด (96,850 - 10,000) เงินาากธนาคาร 86,850 - เจ้าหน้ี 24,000 - อุปกรณ์ 10,000 - 97,750 - 121,750 - 24,900 - ส่วนของเจา้ ของ ทนุ -วนั ดี (102,750-5,000) 121,750 - รายการท่ี 10 ผลการวิเคราะห์ในสมการบัญชี รายการคา้ สินทรพั ย์ หนีส้ นิ ส่วนของเจ้าของ 31 ม.ค. 2557 ซอ้ื เครื่องคอมพวิ เตอร์โน๊ตบุค 18,900 บาท อุปกรณ์ เจ้าหนี้ เปน็ เงนิ เชอ่ื +18,900 +18,900 ร้านวนั ดีบาร์เบอร์ งบแสดงฐานะการเงิน วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 สนิ ทรพั ย์ หนี้สิน เงนิ สด (96,850 - 10,000) เงนิ าากธนาคาร 86,850 - เจา้ หนี้ (24,000+18,900) 42,900 - อปุ กรณ์ (24,900+18,900) 10,000 - 97,750 - 140,650 - 43,800 - ส่วนของเจ้าของ ทนุ -วนั ดี (102,750-5,000) 140,650 - หลกั การบญั ชีเบือ้ งต้น 1 73

3.3.4 หลักการบนั ทกึ บัญชีตามหลักการบัญชีคู่ หลังจากท่ีไดว้ ิเคราะหร์ ายการคา้ จากเอกสารประกอบการลงบญั ชีแล้ว ขั้นตอนต่อไปจะเปน็ การนาผล การวิเคราะหร์ ายการคา้ นน้ั มาบนั ทกึ บญั ชใี นสมุดรายวนั ขั้นต้น แลว้ จงึ ผ่านรายการไปยังสมดุ รายวนั ข้นั ปลาย ซ่งึ ในหนว่ ยการเรยี นน้ีจะกล่าวถงึ หลักการเบื้องตน้ ในการบันทกึ บญั ชตี ามหลักการบัญชคี ู่ อยา่ งท่ีได้กล่าวไว้แลว้ ว่า ในระบบบญั ชีคจู่ ะแบ่งการบนั ทึกบัญชีออกเปน็ 2 ด้าน ด้วยจานวนเงินที่ เท่ากนั โดยมหี ลกั การดังต่อไปน้ี 1) บญั ชีสนิ ทรัพย์ การบันทึกบญั ชดี ้านเดบิต จะกระทาเมอื่ รายการคา้ น้นั ทาใหส้ นิ ทรัพยเ์ พิ่มขน้ึ และ บันทกึ บญั ชดี ้านเครดิต เมื่อรายการคา้ นั้นทาใหส้ ินทรัพย์ลดลง สนิ ทรพั ย์ เพ่มิ บนั ทกึ ด้านเดบิต (Dr.) สินทรัพย์ ลด บนั ทึก ด้านเครดิต (Cr.) เดบิต สนิ ทรัพย์ เครดติ บันทกึ สินทรัพย์เพิ่ม (+) บันทึกสินทรพั ยล์ ด (-) 2) บญั ชีหนส้ี นิ การบันทกึ บัญชีดา้ นเดบติ จะกระทาเม่ือรายการค้านั้นทาใหห้ นสี้ ินลดลง และบนั ทึก บญั ชีด้านเครดติ เมื่อรายการคา้ น้นั ทาใหห้ นสี้ ินเพิ่ม หนี้สนิ เพ่มิ บนั ทึก ด้านเครดติ (Cr.) หนส้ี ิน ลด บนั ทกึ ด้านเดบิต (Dr.) เดบิต หน้สี นิ เครดิต บันทึกหนีส้ ินลด (-) บนั ทกึ หนส้ี ินเพ่ิม (+) หลักการบญั ชเี บื้องตน้ 1 74

3) บญั ชีส่วนของเจา้ ของ การบันทึกบัญชีดา้ นเดบิต จะกระทาเม่ือรายการคา้ นั้นทาใหส้ ่วนของ เจา้ ของลดลง และบนั ทึกบัญชีดา้ นเครดิต เมือ่ รายการค้าน้ันทาใหส้ ่วนของเจ้าของเพ่ิมขึ้น (1) บญั ชีรายได้ เปน็ บญั ชที ีม่ ีความสัมพันธ์กับสว่ นของเจา้ ของ กล่าวคือ หากกิจการมี รายการค้าท่ีก่อใหเ้ กดิ รายได้ ก็จะส่งผลให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มข้นึ (2) บัญชคี า่ ใชจ้ า่ ย เปน็ บญั ชีทีม่ คี วามสมั พันธ์กับส่วนของเจ้าของ กล่าวคือ หากกจิ การมี รายการคา้ ท่ีก่อให้เกิดค่าใช้จา่ ย กจ็ ะสง่ ผลใหส้ ่วนของเจ้าของลดลง สว่ นของเจา้ ของ เพิ่ม บันทกึ ด้านเครดติ (Cr.) ส่วนของเจ้าของ ลด บนั ทึก ดา้ นเดบิต (Dr.) เดบิต ส่วนของเจ้าของ เครดติ บนั ทึกส่วนของเจ้าของลด (-) บันทกึ สว่ นของเจา้ ของ เพ่มิ (+) ตวั อยา่ งท่ี 3.6 จงแสดงการวิเคราะห์รายการค้าของ ร้านอ่ิมใจ โดยใส่เคร่ืองหมาย ในช่องว่าง ทก่ี าหนดให้ และนาผลการวเิ คราะห์ไปแสดงการบนั ทึกบญั ชีด้านเดบติ และดา้ นเครดติ ที่ รายการคา้ สนิ ทรพั ย์ หนี้สิน สว่ นของ การบนั ทกึ บญั ชี เจา้ ของ เพมิ่ ลด เพ่ิม ลด เพมิ่ ลด เดบิต เครดติ 1 นางสาวอิ่มใจนาเงนิ สดมาลงทุน   เงินสด ทนุ -อิ่มใจ 2 ใหบ้ รกิ ารลูกคา้ ยังไม่ได้รับเงนิ   ลูกหน้ี รายได้ค่าบริการ 3 จ่ายค่าเช่าร้านเป็นเงินสด   ค่าเชา่ เงนิ สด 3 ซ้ือเครือ่ งคอมพวิ เตอรเ์ ป็นเงินเช่ือ   อปุ กรณ์สานักงาน เจ้าหนี้การคา้ 4 ได้รับเงินสดจากการใหบ้ ริการลูกคา้   เงินสด รายไดค้ า่ บริการ 5 จ่ายค่ารับรองลูกคา้ เป็นเงินสด   ค่ารบั รอง เงนิ สด 6 ได้รับบิลค่าโทรศัพท์ ยังไม่ไดช้ าระเงนิ   ค่าโทรศพั ท์ ค่าโทรศัพทค์ ้างจ่าย 7 นาเงินสดาากธนาคาร  เงนิ าากธนาคาร เงนิ สด 8 สง่ บิลเรยี กเก็บเงนิ คา่ บรกิ ารใหล้ กู คา้   ลูกหนีก้ ารคา้ รายได้คา่ บรกิ าร 9 ถอนเงนิ จากธนาคารมาใช้ส่วนตัว   ถอนใชส้ ว่ นตัว เงนิ าากธนาคาร 10 จ่ายค่าสาธารณูปโภค   ค่าสาธารณูปโภค เงนิ สด หลกั การบญั ชีเบอ้ื งตน้ 1 75

ตวั อย่างที่ 3.7 จงแสดงการวิเคราะห์รายการค้าของ ร้านสบายใจ โดยใส่เครื่องหมาย ในช่องว่างที่ กาหนดให้ และนาผลการวิเคราะห์ไปแสดงการบนั ทึกบญั ชดี า้ นเดบติ และดา้ นเครดิต พร้อมท้ังระบุจานวนเงนิ ท่ี รายการค้า สินทรพั ย์ หนี้สนิ ส่วนของ การบันทึกบญั ชี เจ้าของ เพมิ่ ลด เพิม่ ลด เพ่ิม ลด เดบติ เครดติ 1 นางสาวสบายใจนาเงนิ สด เงินสด 40,000 ทนุ -สบายใจ 40,000 บาทและที่ดินมาลงทุน 60,000 บาท  ที่ดิน 60,000 100,000 มาลงทุน 2 ไดร้ ับค่าบริการเป็นเงนิ สด 20,000 บาท   เงินสด 20,000 รายไดค้ ่าบรกิ าร 20,000 3 จา่ ยคา่ เช่าร้านเป็นเงินสด 1,250 บาท   ค่าเช่าร้าน 1,250 เงินสด 1,250 4 ซอ้ื เครอ่ื งโทรสารเปน็ เงนิ เชือ่  อุปกรณส์ านักงาน เจา้ หน้ีการค้า 7,950 7,950 บาท 7,950 5 ให้บริการลกู ค้าแต่ยังไม่ได้รบั เงิน   ลูกหนก้ี ารคา้ รายได้คา่ บรกิ าร 1,700 บาท 1,700 1,700 6 จ่ายค่าพาหนะเปน็ เงนิ สด  ค่าพาหนะ เงินสด 400 บาท  400 400 7 ได้รับบิลค่าน้าประปา ยังไม่ได้ชาระเงิน 750  คา่ น้าประปา ค่านา้ ประปา บาท  750 ค้างจ่าย 750 8 นาเงนิ สดาากธนาคาร 10,000 บาท  เงนิ าากธนาคาร เงินสด 10,000 10,000 9 ส่งบิลเรียกเก็บเงินค่าบริการให้ลูกค้า 2,000  ลกู หน้ีการคา้ รายได้คา่ บรกิ าร บาท  2,000 2,000 10 ถอนเงินจากธนาคารมาใชส้ ่วนตวั   ถอนใช้ส่วนตวั เงินาากธนาคาร 3,000 บาท  3,000 3,000 11 จ่ายคา่ แรงงานลูกจ้าง 6,000 บาท  ค่าแรงงาน เงนิ สด 6,000 6,000 12 ได้รับเงินค่าบริการจานวน 12,000 บาท นา   เงินาากธนาคาร รายได้คา่ บริการ าากธนาคารทนั ที 12,000 12,000 13 จา่ ยค่ารบั รองลกู ค้า 500 บาท   คา่ รบั รอง เงนิ สด 500 500 14 ถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในร้าน จานวน   เงินสด เงนิ าากธนาคาร 5,000 บาท  5,000 5,000 15 จา่ ยค่าโทรศพั ทจ์ านวน 600 บาท  ค่าโทรศพั ท์ เงินสด 600 600 หลกั การบัญชเี บือ้ งต้น 1 76

แบบฝกึ ปฏบิ ัตหิ นว่ ยท่ี 3 บัญชี ตอนท่ี 1 จงตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. จงอธิบายความหมายของรายการคา้ 2. จงยกตวั อยา่ งรายการค้า และรายการทีไ่ ม่ใช่รายการคา้ อย่างละ 5 รายการ 3. จงอธิบายความหมายของเอกสารประกอบการลงบญั ชี 4. ตามพระราชบญั ญัติการบญั ชี พ.ศ. 2543 ไดบ้ ัญญตั ิเกยี่ วกับการเก็บรักษาบญั ชแี ละเอกสา ประกอบการลงบัญชีไวอ้ ยา่ งไร จงอธบิ าย 5. จงอธิบายหลักการวิเคราะหร์ ายการคา้ ตามหลกั การบญั ชีคู่ ตอนที่ 2 ข้อ 3-1 จงพิจารณารายการต่อไปนี้ ว่ารายการใดเป็นรายการค้า และรายการใดไม่ใช่รายการค้า โดยทา เครือ่ งหมาย ลงในชอ่ งว่างทีก่ าหนดให้ ลาดับ รายการ รายการคา้ รายการทีไ่ มใ่ ช่ รายการค้า ตวั อย่าง จดั กิจกรรมสง่ เสริมการขายในวันเปิดกิจการ 1 เจา้ ของกิจการนาเงนิ สด และสนิ ทรพั ย์อน่ื ๆ มาลงทุน 2 ไดร้ ับเงนิ คา่ บรกิ าร 3 จัดทาเพจโฆษณารา้ นใน Facebook, IG 4 ประชาสัมพันธ์ขา่ วสารและจดั กจิ กรรม 5 จ่ายคา่ สาธารณูปโภค 6 ซอ้ื อปุ กรณ์สานกั งานเปน็ เงนิ เชอ่ื 7 ทาความสะอาดรา้ นในวันตรุษจีน 8 จา่ ยค่าแรงงานคนงาน 9 แจกแผ่นพับโฆษณาใหล้ กู คา้ 10 ไดร้ บั บลิ ค่าโทรศพั ทย์ งั ไมไ่ ดจ้ ่ายเงนิ หลกั การบัญชีเบ้อื งต้น 1 77

ข้อ 3-2 จงวิเคราะห์รายการค้าที่กาหนดให้ต่อไปน้ีว่าส่งผลทาให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ เพ่มิ ขน้ึ หรอื ลดลง ลาดับ รายการค้า สินทรัพย์ หนส้ี ิน สว่ นของ เจ้าของ ตวั อย่าง เจา้ ของกิจการนาเงินสด และสินทรัพยอ์ ื่น ๆ มาลงทนุ เพ่ิม เพิม่ 1 จ่ายค่าเชา่ เครื่องถา่ ยเอกสาร 2 ได้รับเงินสดคา่ ถา่ ยเอกสาร 3 ซอื้ วสั ดุ อปุ กรณ์ ในการถ่ายเอกสารเป็นเงนิ เช่ือ 4 จา่ ยคา่ เช่ารา้ นเป็นเงินสด 5 ถา่ ยเอกสารใหล้ กู ค้า ยงั ไม่ได้รบั เงิน 6 ได้รบั บิลค่าไฟฟ้าจากการไฟฟ้า ยังไม่ได้จา่ ยชาระเงนิ 7 ก้เู งินจากธนาคาร 8 เจา้ ของกิจการถอนเงนิ สดไปใช่สว่ นตวั 9 จา่ ยคา่ แรงใหล้ ูกจ้าง 10 รับชาระหนีจ้ ากลูกหน้ี ข้อ 3-3 จงวิเคราะห์รายการค้าที่กาหนดให้ต่อไปนี้ว่าส่งผลทาให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ เพิ่มขน้ึ หรอื ลดลง โดยใชเ้ ครือ่ งหมาย + แทนการเพมิ่ ขึ้น และเครอื่ งหมาย – แทนการลดลง ลาดับ รายการค้า สินทรพั ย์ หนี้สิน ส่วนของ เจ้าของ ตัวอย่าง จา่ ยคา่ เชา่ ร้านเป็นเงินสด -- 1 นาเงินสดาากธนาคาร 2 ได้รับเงนิ สดคา่ ถา่ ยเอกสารนาาากธนาคารทันที 3 ซื้อวสั ดสุ ิน้ เปลอื งเป็นเงนิ เชื่อ 4 ซ้อื อปุ กรณส์ านักงานเปน็ เงินเชื่อ 5 ให้บริการลูกค้ายงั ไม่ไดร้ บั เงิน 6 ส่งบลิ เรยี กเกบ็ เงินค่าบริการให้ลกู ค้า 7 ไดร้ ับบิลค่าโทรศัพท์ยังไม่ไดจ้ ่ายชาระเงิน 8 ถอนเงินสดจากกิจการไปใชส้ ว่ นตวั 9 ถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในร้าน 10 รับชาระหนี้ค่าบริการจากลกู หน้ี หลกั การบัญชเี บ้ืองตน้ 1 78

ข้อ 3-4 จงวิเคราะห์รายการค้าของร้านปราณีบริการ ว่ามีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของสินทรัพย์ หน้ีสิน และ สว่ นของเจ้าของ เพิ่มข้นึ หรอื ลดลง โดยใสจ่ านวนเงินและเคร่ืองหมาย ( + ) แทนการเพิ่มขึ้น และเคร่ืองหมาย ( – ) แทนการลดลง ลาดบั รายการค้า เงนิ สด ลูกหน้ี วสั ดุ อปุ กรณ์ เจ้าหนี้ ทนุ -ปราณี สานักงาน สานกั งาน การค้า ตวั อย่าง เจ้าของกิจการนาเงินสด + 45,000 +50,000 +95,000 45,000 บาท และเครื่อง คอมพิวเตอร5์ 0,000 บาท มา ลงทุนในกิจการ 1 ไดร้ ับค่าบรกิ ารเปน็ เงนิ สด 25,000 บาท 2 ใหบ้ ริการลูกคา้ แตย่ งั ไม่ไดร้ ับ เงนิ 12,000 บาท 3 ซ้ือวัสดสุ านกั งาน 3,500 บาท 4 ซื้อคอมพวิ เตอรโ์ นต๊ บุคมาใช้ ในร้านเป็นเงินเช่ือ 15,900 บาท 5 จ่ายค่าเช่ารา้ น 4,500 บาท 6 จา่ ยชาระหนี้ใหเ้ จ้าหนี้ 5,000 บาท 7 ได้รบั บลิ ค่าโทรศัพท์ 1,350 บาท 8 สง่ บลิ เรยี กเก็บเงินคา่ บริการ ใหล้ ูกคา้ 2,000 บาท 9 จ่ายค่าแรงลูกจ้าง 6,000 บาท 10 เจา้ ของกจิ การถอนเงนิ สดมา ใช้ส่วนตัว 2,000 บาท รวม หลกั การบญั ชีเบ้ืองตน้ 1 79

ข้อ 3-5 จงวิเคราะห์รายการค้าของร้านอิงฟ้าบริการถ่ายเอกสารและเข้าเล่ม ว่ามีผลต่อการเปล่ียนแปลงของ สินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ เพิ่มขึ้นหรือลดลง โดยใส่จานวนเงินและเคร่ืองหมาย ( + ) แทนการ เพิ่มข้นึ และเครือ่ งหมาย ( – ) แทนการลดลง ลาดบั รายการค้า เงินสด ลกู หน้ี วสั ดุ อปุ กรณ์ เจ้าหนี้ ทนุ -อิงฟา้ สานกั งาน สานักงาน การคา้ 1 นางสาวองิ ฟา้ นาเงินสด 30,000 บาท และเคร่ืองถา่ ยเอกสาร 55,000 บาท มาลงทนุ ในกิจการ 2 ซื้อวสั ดสุ านักงาน 2,500 บาท 3 ซอ้ื เครือ่ งเคลอื บบตั ร 3,000 บาท 4 ซอื้ เครื่องเขา้ เลม่ เอกสารเปน็ เงนิ เชอ่ื 8,500 บาท 5 ได้รับเงินค่าบริการถา่ ยเอกสาร และเขา้ เลม่ 5,000 บาท 6 บรกิ ารถ่ายเอกสารและเขา้ เลม่ เอกสารทางวิชาการ 10,000 บาท ยังไม่ได้รับเงิน 7 รบั เงินคา่ บรกิ ารถ่ายเอกสาร 2,000 บาท 8 รับชาระหนจี้ ากลูกหน้ี 10,000 บาท 9 เบกิ วัสดไุ ปใชส้ ว่ นตัว 1,000 บาท 10 จ่ายชาระหน้ี 4,500 บาท รวม หลักการบญั ชีเบ้ืองต้น 1 80

ขอ้ 3-6 จงวิเคราะห์รายการคา้ ทกี่ าหนดใหต้ อ้ ไปนี้ในรูปแบบงบแสดงฐานะการเงิน ร้านภสู วยอพารท์ เมนต์ มรี ายการค้าเกดิ ข้นึ ในเดือน ธันวาคม 2557 ดังต่อไปนี้ 2557 ธ.ค. 3 นายภมู นิ ทรน์ าเงินสดมาลงทุนในกิจการ 50,000 บาท 5 จา่ ยค่าสาธารณูปโภค 3,500 บาท 8 รบั เงินค่าบรกิ ารห้องพักรายเดือน 80,000 บาท 12 จา่ ยเงินค่าบรกิ ารซกั รดี 1,800 บาท 16 ซอ้ื อปุ กรณ์สานักงานเป็นเงนิ เชอ่ื 32,000 บาท 19 รับเงินค่าบรกิ ารห้องพักรายวัน 4,000 บาท 22 ยังไม่ได้รับเงนิ ค่าบริการห้องพักรายเดือน 20,000 บาท 23 นาเงินสดาากธนาคาร 20,000 บาท 25 รับชาระหนีจ้ ากลกู หนเี้ ม่ือวันที่ 22 29 จ่ายค่าพนักงานทาความสะอาด 6,000 บาท 30 จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน 6,500 บาท ตัวอยา่ ง รายการคา้ ผลการวเิ คราะหใ์ นสมการบัญชี 3 ธ.ค. 2557 นายภูมนิ ทร์นาเงนิ สดมาลงทุนในกิจการ สินทรัพย์ หนสี้ นิ ส่วนของเจา้ ของ 50,000 บาท เงนิ สด ทนุ -ภูมินทร์ +50,000 +50,000 สินทรพั ย์ ภูสวยอพารท์ เมนต์ เงินสด งบแสดงฐานะการเงนิ วันท่ี 31 ธนั วาคม 2557 หนี้สนิ 50,000 - ส่วนของเจ้าของ 50,000 - ทุน-ภมู นิ ทร์ 50,000 - 50,000 - หลักการบัญชเี บอ้ื งต้น 1 81

ข้อ 3-7 ให้แสดงการวิเคราะห์รายการค้าของ ร้านพอเพียง โดยใส่เครื่องหมาย ในช่องว่างท่ีกาหนดให้ และนาผลการวิเคราะหไ์ ปแสดงการบันทกึ บัญชดี ้านเดบิต และดา้ นเครดติ ท่ี รายการค้า สินทรพั ย์ หนีส้ ิน สว่ นของ การบันทึกบัญชี เจ้าของ เพม่ิ ลด เพมิ่ ลด เพ่มิ ลด เดบติ เครดิต (ตัวอย่าง) นางสาวพอเพียงนาเงนิ สดมาลงทุน เงินสด ทุน 1 ไดร้ ับค่าบริการเปน็ เงินสด 2 จา่ ยคา่ เชา่ ร้านเปน็ เงินสด 3 ซ้ือเครื่องโทรสารเป็นเงนิ เช่ือ 4 ใหบ้ ริการลกู ค้าแตย่ ังไม่ได้รบั เงนิ 5 จ่ายค่าพาหนะเป็นเงนิ สด 6 ไดร้ บั บลิ คา่ นา้ ประปา ยงั ไมไ่ ด้ชาระเงนิ 7 นาเงนิ สดาากธนาคาร 8 สง่ บิลเรยี กเกบ็ เงินค่าบรกิ ารให้ลูกคา้ 9 ถอนเงนิ จากธนาคารมาใช้ส่วนตวั 10 จา่ ยคา่ แรงงานลูกจา้ ง ข้อ 3-8 ให้แสดงการวิเคราะห์รายการค้าของ ร้านน้องดรีมซักอบรีด โดยใส่เคร่ืองหมาย ในช่องว่างท่ี กาหนดให้ และนาผลการวิเคราะห์ไปแสดงการบนั ทึกบญั ชีด้านเดบติ และด้านเครดิต ท่ี รายการคา้ สนิ ทรพั ย์ หนีส้ นิ ส่วนของ การบนั ทึกบญั ชี เจ้าของ เพิ่ม ลด เพ่มิ ลด เพิ่ม ลด เดบติ เครดติ 1 ไดร้ ับคา่ บริการซักรดี เปน็ เงินสด 2 ซ้ือวัสดสุ น้ิ เปลืองในการซักรดี 3 ซอ้ื เคร่อื งอบผา้ เปน็ เงนิ เชือ่ 4 ใหบ้ ริการซักอบรดี แต่ยังไมไ่ ดร้ ับเงนิ 5 จ่ายค่าอนิ เตอรเ์ น็ตเปน็ เงนิ สด 6 ไดร้ ับบิลคา่ นา้ ประปา ยังไมไ่ ด้ชาระเงิน 7 ได้รับเงินคา่ บรกิ ารนาาากธนาคารทันที 8 สง่ บลิ เรยี กเกบ็ เงินค่าบรกิ ารใหล้ ูกคา้ 9 ถอนเงนิ จากธนาคารมาใช้ในร้าน 10 จา่ ยเงินเดอื นพนกั งาน หลกั การบญั ชเี บอ้ื งต้น 1 82

ข้อ 3-9 ให้แสดงการวเิ คราะห์รายการค้าของ ร้านสะดวกสบาย โดยใสเ่ ครือ่ งหมาย ในชอ่ งวา่ งท่กี าหนดให้ และนาผลการวเิ คราะหไ์ ปแสดงการบนั ทกึ บัญชีด้านเดบติ และดา้ นเครดติ พรอ้ มทัง้ ระบจุ านวนเงิน ท่ี รายการคา้ สนิ ทรัพย์ หน้ีสนิ ส่วนของ การบนั ทึกบัญชี เจ้าของ เพมิ่ ลด เพมิ่ ลด เพิม่ ลด เดบิต เครดิต (ตัวอยา่ ง) นางสาวพอเพียงนาเงนิ สด เงนิ สด 80,000 ทุน 80,000 บาทและทีด่ ินมาลงทนุ 120,000 บาท ทด่ี ิน 120,000 200,000 มาลงทนุ 1 ได้รบั คา่ บรกิ ารเป็นเงินสด 40,000 บาท 2 จ่ายค่าเช่าร้านเป็นเงินสด 2,500 บาท 3 ซอ้ื เครอ่ื งโทรสารเป็นเงินเชอื่ 15,900 บาท 4 ให้บริการลกู ค้าแตย่ งั ไมไ่ ด้รับเงนิ 3,500 บาท 5 จ่ายค่าพาหนะเป็นเงินสด 800 บาท 6 ได้รับบิลค่าน้าประปา ยังไม่ได้ชาระเงิน 1,070 บาท 7 นาเงนิ สดาากธนาคาร 20,000 บาท 8 ส่งบิลเรียกเก็บเงินค่าบริการให้ลูกค้า 1,500 บาท 9 ถอนเงินจากธนาคารมาใช้สว่ นตวั 5,000 บาท 10 จ่ายค่าแรงงานลูกจ้าง 30,000 บาท หลกั การบญั ชีเบอื้ งต้น 1 83

ข้อ 3-10 ให้แสดงการวิเคราะห์รายการค้าของ ร้านนายป๋องเซอร์วิส โดยใส่เคร่ืองหมาย ในช่องว่างท่ี กาหนดให้ และนาผลการวิเคราะห์ไปแสดงการบันทึกบญั ชีด้านเดบิต และดา้ นเครดิต พรอ้ มทั้งระบุจานวนเงิน ท่ี รายการคา้ สนิ ทรพั ย์ หนี้สนิ ส่วนของ การบนั ทึกบัญชี เจา้ ของ เพิม่ ลด เพม่ิ ลด เพ่มิ ลด เดบิต เครดติ 1 นายปอ๋ งนาเงินสด 50,000 บาท เงิน าากธนาคาร 100,000 บาท และ อุปกรณ์ 80,000 บาท มาลงทนุ ใน กิจการ 2 ไดร้ ับคา่ บริการซ่อมรถจักรยานเปน็ เงนิ สด 2,000 บาท 3 จ่ายค่าเช่ารา้ นเป็นเงินสด 5,000 บาท 4 ให้บรกิ ารซอ่ มรถจกั รยานเสอื ภูเขายงั ไม่ไดร้ บั เงิน 3,500 บาท 5 ซื้อวสั ดใุ นการซ่อมรถจกั รยานเป็นเงนิ เชื่อ 5,000 บาท 6 จ่ายค่าสาธารณูปโภค 2,000 บาท 7 รบั ชาระหนจ้ี ากลกู หนี้ 3,500 บาท 8 กเู้ งินจากธนาคารเพอ่ื นามาขยายกจิ การ 50,000 บาท 9 จ่ายเงนิ เดอื นลกู จ้าง 5,500 บาท 10 ถอนเงนิ จากธนาคารมาใชส้ ่วนตวั 10,000 บาท หลักการบญั ชเี บ้ืองต้น 1 84

คาศัพท์ (Vocabulary) บญั ชี Business Transaction = รายการค้า Non-Business Transaction = รายการทไี่ มใ่ ชร่ ายการคา้ Transaction Analysis = การวเิ คราะห์รายการคา้ General Accepted Accounting Principle = หลักการบัญชีทร่ี บั รองทวั่ ไป Double Entry Accounting = หลกั การบัญชีคู่ หลักการบญั ชีเบ้อื งตน้ 1 85