��û���ء�����������ʹ�����͡���ԡĵ�����Ǵ������оԺѵ���¸����ҵ�
������ç�ҹ �Է����ʵ����������
�� ���ѵ� �������ͧ ����Ѻ�Դ�ͺ�ç���
�ѵ�ػ��ʧ��ͧ�ç�ҹ
�Ѩ�غѹ ������¡��ѧ༪ԭ�Ѻ�ԡĵԨҡ�ѭ�ҷҧ��ҹ����Ǵ���� �����¾ԺѵԨҡ�����ҵ� �� ����Դ�Թ���� ��ӷ����Ѻ��ѹ ��÷�ش��Ǣͧ�蹴Թ��С�þѧ���¢ͧ��½�� �繵� ������˵��Ӥѭ��С��˹�� �Դ�ҡ��ùӷ�Ѿ�ҡø����ҵ��������Ǵ��������
���Թ��������ŷ������ҵԨ��ͧ�Ѻ�� ���������к����ʹ��������ʵ�� (Geographic Information System: GIS) �������ա�����Ǩ������ (Remote Sensing) ��˹���������к����ʹ�ȷ��١���һ���ء�������ҧ������� ����㹵�ҧ����ȷ����һ���ء����㹡�õԴ��� (Monitoring) ��Ǩ�ͺ�������¹�ŧ�ͧ��Ҿ�Ǵ���� �����¾ԺѵԸ����ҵ� ����֧��ù��һ���ء����㹡���ҧἹ ��ú����èѴ�����С�û�Ժѵԧҹ�ҧ��ҹ�����ѡ������Ǵ������з�Ѿ�ҡø����ҵԡѹ���ҧ�������
㹡�èѴ���ç�ҹ�����繡�ù��ʹ��¡��������Ũҡ������Ǩ������ ����ª�ǧ���� �ӡ���������������Ѻ��û���ء����������к����ʹ��������ʵ�� ��ШѴ�����Ҿ���ͧ����Ե���ԧ��鹷�� �����ʹ������繶֧�������¹�ŧ�ͧ��Ҿ�Ǵ���������ǧ�������ҷ������¹� ��ʹ����������ѹ��ͧ��Ҿ�Ǵ�����Ѻ����Դ�Ժѵ���¸����ҵ� �����дѺ��鹷������� �����дѺ�����Ҥ�ͧ�����
����ª��ͧ�ç�ҹ
�繡�ù��ʹ͡�û���ء����������к����ʹ��������ʵ�� �������ա�����Ǩ������ �Ѻ�ҹ�ҧ��ҹ��Ѿ�ҡø����ҵ� ����Ǵ���������¾Ժѵ� �����������Ҫ���Һ�֧�ǤԴ��� ���˹ѡ�֧����������Ӥѭ�Ѻ��û���ء����������ԧ��鹷��㹡�õԴ�����Ǩ�ͺ ������ѧ �����駡�û���ء����������ͧ���ʹѺʹع��ú����� ��С�õѴ�Թ�����Ѻ��èѴ��ô�ҹ����Ǵ������оԺѵ���¸����ҵ�㹾�鹷���ҧ� �ͧ����������ҧ���ٻ��������繾��ѵ (Dynamics) �ҡ��� ��¡������ҧ�ҧ��ǹ�ͧ�ҹ�֡���Ԩ������¾�鹷���һ�Сͺ
�ش�蹢ͧ�ç�ҹ
��ù��ʹ͡�û���ء����������к����ʹ���ԧ��鹷��㹡���ҧἹ ��õԴ�����Ǩ�ͺ ��ú�������С���ҧἹ ��õѴ�Թ㨴�ҹ��èѴ�������Ǵ���������¾ԺѵԸ����ҵԢͧ������� ����繢����Ũ�ԧ�ҡ��鹷��ͧ����� �·ӡ�ù��ʹ���ѡɳ������� ����繼ż�Ե�ҡ����������� �ѧ������ ��л����ż���������к����ʹ���ԧ��鹷�� ��� GIS ��� RS �»�Сͺ�����Ҿ���ͧ����Ե� ��ѡɳе�ҧ � �����Ѻ��ù��ʹ�Ẻ���ͼ�� (Multimedia) �����к�����������
�ٻẺ��ù��ʹ�
�ӡ�èѴ�Է��ȡ������ҸԵ�������������ҧ��ҹ������������ʹ��㹡�û���ء��������Ŵ����������к����ʹ��������ʵ�� (GIS) ����ǡѺ��èѴ��ô�ҹ�ԡĵ����Ǵ������д�ҹ�Ժѵ���¸����ҵ����繡�ù��ʹͼš�û���ء����������������ʹ��㹡���ҧἹ�Ѵ�����䢻ѭ�Ҵ�ҹ����Ǵ������оԺѵ���¸����ҵ� ��ѡɳТͧ��ù��ʹͼ�ҹ����������к����������� �����ʴ��š���֡�ҫ�觤�ͺ��������dz��ҧ � �ͧ����� ����
1.
Ἱ����Ҿ���ͧ�ѡɳ����Ի���Ȣͧ�������
2. �������¹�ŧ��觻������Թ��С�������ª����Թ��С���Դ�Թ����-��ӷ����Ѻ��ѹ ����dz ��ҹ��ӡ�� ����������ѡ �ѧ��Ѵྪú�ó�
3.
��û���ء���к����ʹ��������ʵ����Т����š�����Ǩ������ ���͡�û����Թ��������§�ҡ��ӷ����ͧ������� �ó��֡�����������ӻ���ѡ
4. �������¹�ŧ��������ª����Թ����dz��ا��ҹ����л������ 㹪�ǧ�� �.�.2531 - 2545
5. �������¹�ŧ�ѡɳЪ�½�觷��Ţͧ������ 㹪�ǧ�� �.�. 2535 - 2545 (����dz�ѧ��Ѵྪú��� ��л�ШǺ���բѹ��)
6. �������¹�ŧ��觻������Թ ����dz������� 㹪�ǧ�� �.�. 2540 - 2544
7. �Ҿ�����Ũҡ�����������dz�Ҥ�˹������Ҥ��ҧ�ͧ����������º��º�ѺἹ����������ª����Թ㹻� �.�. 2543 - 2544 ���Ѵ���¡���Ѳ�ҷ��Թ
8.
��û���ء�����к����ʹ��������ʵ�����͡�èѴ��Ẻ���ͧ����Ե��ʴ��ѡɳ����Ի���ȡ������ѧ�Դ��ö�������dz�ҹҧ�ѹ���ѵ (���������˭�) �ѧ��Ѵྪú���
���觢�������ҧ�ԧ :
���Ѻ�����������������Ҿ������� �ҡ �ӹѡ�ҹ�Ѳ��������ǡ������������ʹ�� (ͧ������Ҫ�) - ʷ��. (GISTDA)
Page 28 - การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อการสำรวจทรัพยากรดินในพื้นที่สูงบริเวณลุ่มน้ำสาขา น้ำแม่ต้า (ลุ่มน้ำยม)
P. 28
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
17
การเขียนสัญลักษณ์และคําอธิบายหน่วยแผนที่ดิน ให้เขียนตามลําดับตั้งแต่ชุดดิน (ดินคล้าย)
ตามด้วย ประเภทดิน (phases) ซึ่งประกอบด้วย 2 ประเภท ได้แก่ ดินตอนบนและความลาดชัน ตามลําดับ
ตัวอย่างเช่น ชุดดินท่ายางที่มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนทราย ความลาดชัน 2 - 5 เปอร์เซ็นต์ จะเขียนได้เป็น
“Ty-slB” และกรณีที่เป็นดินคล้ายจะเขียนลักษณะที่แตกต่างจากชุดดินดินเดิมต่อจากชื่อชุดดิน ตัวอย่างเช่น
ดินวังสะพุงที่เป็นดินลึกมาก มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนเหนียว ความลาดชัน 5 - 12 เปอร์เซ็นต์ จะเขียนได้เป็น
“Ws-vd-clC” เป็นต้น
4. ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
4.1 ประวัติความเป็นมา
ปัจจุบันมีการพัฒนาเทคโนโลยีในการจัดทําแผนที่เพื่อให้สะดวก รวดเร็ว และถูกต้องอย่างไม่มี
ที่สิ้นสุด เมื่อองค์ความรู้ทางด้านเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาทมากขึ้นในสังคมยุคดิจิทัล โดยคอมพิวเตอร์
เข้ามารับหน้าที่ช่วยเหลือให้มนุษย์ทํางานได้รวดเร็วขึ้น และสามารถทํางานที่ซ้ําซากหรืองานที่ทําให้มนุษย์
เกิดความล้าหรือเบื่อหน่ายคอมพิวเตอร์ก็จะช่วยให้งานนั้นทําได้รวดเร็วขึ้น ซึ่งการเรียนรู้การใช้เทคโนโลยีนั้น
เป็นสิ่งจําเป็นในลําดับต่อมา
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) ได้มีการพัฒนาเมื่อตอนต้นปี ค.ศ. 1960 ด้วยเทคโนโลยี
คอมพิวเตอร์ที่ได้พัฒนามากขึ้น เพื่อช่วยในการจัดเก็บข้อมูลปริมาณมากได้และมีการปรับปรุงประสิทธิภาพในการ
จัดเก็บข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ให้ดีขึ้น (TYDAC, 1987) ซึ่งในการผลิตแผนที่นั้น ความถูกต้อง
แม่นยําและความสามารถช่วยตอบคําถามต่างๆ ได้นั้น ต้องอาศัยทักษะในการฝึกฝนและเรียนรู้ เมื่อมนุษย์นํา
คอมพิวเตอร์เข้ามาผลิตแผนที่ทําให้การผลิตแผนที่เริ่มเป็นระบบมากขึ้น นอกเหนือไปจากการผลิตแผนที่ได้
สวยงามผ่านจอแสดงผลแล้วมนุษย์ยังสามารถสอบถามข้อมูล เช่น แหล่งที่ตั้งของสถานที่ต่างๆ รวมไปถึงการ
วิเคราะห์หาพื้นที่ที่ถูกผลกระทบหากเกิดภัยธรรมชาติ โดยสิ่งที่มนุษย์คาดการณ์ผ่านระบบแผนที่บนคอมพิวเตอร์
เป็นส่วนที่ช่วยในการวางแผนการพัฒนาชุมชนของตนเองได้ อีกทั้งสามารถเตรียมการระวังภัยของชุมชนได้อีกด้วย
ซึ่งระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์จะตอบสนองความต้องการดังกล่าวได้นั้น ระบบคอมพิวเตอร์จะเป็นส่วนสําคัญ
ในการพัฒนาระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ทั้งการรวบรวม จัดเก็บ เรียกค้นข้อมูล วิเคราะห์ และการแสดงผลข้อมูล
รวมถึงการประมวลผลข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น (Williams, 1995)
การนําคอมพิวเตอร์มาใช้ในงานทําแผนที่และวิเคราะห์ข้อมูล มีพัฒนาการในช่วงปี ค.ศ. 1960 - 1970
โดยในปี ค.ศ. 1964 ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ได้พัฒนาขึ้นในยุคแรกเพื่อใช้วิเคราะห์พื้นที่ด้านการเกษตรโดย
รัฐบาลแคนาดา ซึ่งเรียกว่า ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แห่งแคนดา และได้พัฒนาขึ้นในประเทศสหรัฐอเมริกา
ในปี ค.ศ. 1967 เรียกว่า ระบบสารสนเทศการใช้ที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติแห่งรัฐนิวยอร์ก และในปี
ค.ศ. 1969 เป็นระบบสารสนเทศการจัดการที่ดินของรัฐมิเนโซตา (สํานักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและ
ภูมิสารสนเทศ, 2552)
เทคโนโลยีที่ได้เข้ามามีบทบาทในการปฏิบัติงานที่เกี่ยวกับข้อมูลเชิงพื้นที่ คือ เทคโนโลยี
ภูมิสารสนเทศ (geo-informatics) ซึ่งเป็นการกล่าวรวมถึง 3 เทคโนโลยีด้วยกัน คือ เทคโนโลยีการรับรู้
ระยะไกล (remote sensing: RS) เทคโนโลยีระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (geographic information
systems: GIS) และเทคโนโลยีการกําหนดพิกัดตําแหน่งบนพื้นโลก (global positioning system: GPS) หรือ
อาจจะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “3 เอส เทคโนโลยี” โดยเทคโนโลยีทั้ง 3 ด้านนี้ต่างมีส่วนในการสนับสนุนและ
ส่งเสริมซึ่งกันและกันในการปฏิบัติการ การใช้เทคโนโลยีทั้ง 3 ด้านดังกล่าวร่วมกัน จะส่งผลให้การปฏิบัติงาน