�ž�ɢͧ�������ѹ����㹪���� �������
�ҧ�������� ��дѺǧ��
�ӹѡ��������Ǵ�����������
����֡���ž�ɢͧ�������ѹ����㹪���� ������� ���繢��������ͧ��㹡��������������������Ѻ��èѴ��ô�ҹ��������Ǵ�������ǹ�������Ǣ�ͧ�Ѻ�ѭ���ž�� �ѹ���繻���ª����ؤ�ҡ÷������Ǣ�ͧ㹡���������觢����� �Ѳ���ѡ��Ҿ�ͧ�� ������͡�èѴ�к�������ѧ�ѭ���ѹ���ͧ�Ҩҡ�������ѹ���·���Ҩ�觼š�з���ͤس�Ҿ���Ե�ͧ��ЪҪ�㹪���� �����������ö�Ѵ��áѺ�ѭ�������ҧ���к��ѹ��ǧ������ջ���Է���Ҿ��觢��
��ù��������ѹ����㹡��������Թ�����������Թ�����ҡ��ҧ����� ��С�ü�Ե����ѹ������ç�ҹ�ص��ˡ���㹪�ǧ 10 �շ���ҹ���ջ���ҳ����������ҧ������ͧ �����Ҩ��ա��óç��Ŵ����������աӨѴ�ѵ�پת����ѹ�������ɵ�Ẻ�Թ�������Ҥ�ɵá������� �����ҳ��ù���ҡ��ѧ�������������� ����ѹ��������ҹ���դ�������§����آ�Ҿ�ͧ��ЪҪ������ҧ�ҡ �����ջ�ͧ�ѹ�ӨѴ��ŧ�ѵ�پת����ѵ��������Ҥ�ɵá����ͧ������� ���͡���� 4 ��������� �������������չ ������������������������� ��С������շ����������ѧ��������շ��´��ҡ������������������§ҹ���������ѧ�ҧ�кҴ�Է�� �.�.2540-2549 ������ѵ�Ҽ����¾�ɨҡ��û�ͧ�ѹ�ӨѴ�ѵ�پת����ѵ���������Ŵŧ ��駹������§ҹ�٧�ش����Ҥ�˹�� �ͧŧ�Ҥ���Ҥ���ѹ�͡��§�˹�� �Ҥ��ҧ ����Ҥ�� ����ӴѺ ��������ǹ�˭����Ȫ�� �����ç�ҹ���������ҧ 45-54 �� ����ǹ�˭����Ҫվ�ɵá��� �ͧŧ�����Ҫվ�Ѻ��ҧ ���������ҡ㹪�ǧ�����ҧ���Զع�¹�֧���á�Ҥ��ͧ�ء�� ����繪�ǧ����ա�÷ӡ���ɵ� ������Ҩ�ա������áӨѴ��ŧ����ѵ�پת�繨ӹǹ�ҡ �������һѭ�Ҥ�������§��¨ҡ�����û�ͧ�ѹ�ӨѴ��ŧ�ѵ�پת����ѵ��㹡�����ɵáèФ���ҧ�٧�������º�Ѻ������Ҫվ��� ��駹���Ҩ���ͧ�ҡ�繼��������������µç�Ѻ�ת�ŷҧ�ɵ���������Ѵ���ѧ ��㹻���ҳ�ҡ ���������ҧ������ͧ���������ҹҹ ���ҧ�á������ǹ���������Ҩ���繡����������Ѻ�š�з��ҧ�����ҡ��õ���ҧ�ͧ�������ѹ���´����蹡ѹ �֧����������Ӥѭ㹡�����͡��������Ե�ѳ����������һ�ʹ��¨ҡ�������ѹ���´ѧ�����
�š�з�����آ�Ҿ�ҡ��û�ͧ�ѹ�ӨѴ��ŧ�ѵ�پת����ѵ�� �繻ѭ���Ӥѭ����ռŵ�ͻ�ЪҪ�����价�駡�����ɵáü���Ե��м�������㹪���� �ѧ��鹡���������Ӥѭ��͡��������ѧ ����ͺ�ǹ ��С����§ҹ���Ѵਹ �Ъ������������ŷ���繻���ª���͡���ҧἹ��䢻ѭ�������ҧ�ջ���Է���Ҿ
����Ѻ㹪����������ѡɳ��繪�����ص��ˡ������ա���������շ����ҡ��������ա����㹻���ҳ����٧ �ҡ���������������ž���� �ѵ�ҡ���纻��·���Դ�ҡ�������ѹ������Ҥ�ص��ˡ�������շ�ȷҧ������Ѵਹ ����Ǥ�� 㹺ҧ�������٧��鹢�з��ҧ�ա�Ŵ����ŧ ��觷�����������ö��ػ����������ҧ�Ѵਹ
�ҡ�����Ũ��������ҡ�����������ѹ����㹪������仵���ѡɳС�û�Сͺ�Ҫվ�ͧ��ЪҪ�㹪���� ����Ǥ�� �����������ѡɳ��繪�����ɵá������ա����������㹡������û�ͧ�ѹ�ӨѴ��ŧ�ѵ�پת����ѵ�� ��ǹ��Ҥ�ص��ˡ�������ա���������շ������Ǣ�ͧ�Ѻ�ص��ˡ������л���������դ�����ҡ��������ա����㹻���ҳ����٧�����ҡ ��й͡�ҡ��鹨��繡�����������ѹ�������ǹ�ͧ���������·����㹪����
��駹�� �͡�ҡ�������繾���������ѹ���·���դ����繾���µç���� �Ҫ�����ͺ�è��ѳ������Ѻ��è��������ҹ���ѧ�繢ͧ�����ѹ���«���ҡ������Ѻ��èѴ������ҧ�١��ͧ����������� �Ҩ������ա�û�����������Ǵ��������觼š�з�����آ�Ҿ�ͧ��ЪҪ��� �ͧ�����ѹ���¨ҡ����� ����
1) �ͧ�����ѹ���¨ҡ������� ����ҹ俩�«�������ᤴ�������觷�����Դ�ѹ���µ���ç���ҧ��д١ ��ʹ俿�������ૹ������û�ͷ��觷��ѹ���µ���к�����ҷ�Ҫ�к�è������շӤ������Ҵ��������ҧ� �Ҫ�к�è������աӨѴ��ŧ �繵�
2) �ͧ�����ѹ���¨ҡ�Ҥ�ɵá��� �� �Ҫ�к�è���áӨѴ��ŧ�����áӨѴ�Ѫ�ת��觡������Դ�������¹�ŧ��͡�кǹ������Һ��ԫ���ͧ��ҧ�������ժ��Ե �繵�
3)�ͧ�����ѹ���¨ҡ�ص��ˡ��� ���͡�þҳԪ¡��� ������зԹ�������յ�Ƿ�����·����ķ������ ����繾��ẵ�����ö¹�����蹸ҵصС��Ƿ������ö���ѹ���µ���к�������ҧ������ʹᴧ�ͧ����������ѹ������������Ǩҡʶҹպ�ԡ�ù���ѹ�����ըҡ��кǹ�����ҧ�Ѵ�����Ҿ �����շ������ͷ�駨ҡ��кǹ������͢�鹵��ҧ�����ѹ��Сҡ����ѹ �繵�
ปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นเนื่องจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช เป็นปัญหาใหญ่และรุนแรงมากของสังคมไทย ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและสังคมไทยยังขาดความตระหนักร่วมกันอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะผลกระทบต่อเกษตรกรและประชาชนทั่วไป ดังข้อมูลเมื่อปี 2540 ของสำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กระทรวงสาธารณสุข พบว่า มีเกษตรกรที่ผลการตรวจเลือดอยู่ในเกณฑ์ไม่ปลอดภัยและเสี่ยงต่อการเกิดพิษ อันเนื่องมาจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชเป็นจำนวนถึง 16.35% หรือ 89,926 คน จากจำนวนเกษตรกรที่ตรวจเลือด 563,353 คน และมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ โดยในปี 2550 ผลการสุ่มตรวจพบว่ามีเกษตรกรถึง 39% ที่มีความเสี่ยงทางสุขภาพดังกล่าว[1]
ทั้งนี้สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กระทรวงสาธารณสุข ระบุว่าสารเคมีฆ่าแมลงกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟตและคาร์บาเมตนั้นอยู่ในอันดับที่ 3 และสารเคมีปราบวัชพืชในอันดับ 5 ของสาเหตุการป่วยหรือบาดเจ็บจากการประกอบอาชีพจาก 152 สาเหตุทั้งหมด[2]
ปัญหาสุขภาพและความเสี่ยงจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
ปัญหาด้านสุขภาพสามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือผลกระทบที่เป็นพิษเฉียบพลัน ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการในทันทีหลังจากสัมผัสสารเคมี เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ ท้องร่วง หายใจติดขัด ตาพร่า เป็นต้น และผลกระทบที่เป็นพิษเรื้อรัง ซึ่งเกิดจากพิษสะสมที่ก่อให้เกิดโรคหรือปัญหาอื่นๆ เช่น มะเร็ง เบาหวาน อัมพฤกษ์ อัมพาต โรคผิวหนังต่างๆ การเป็นหมัน การพิการของทารกแรกเกิด หรือการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม ด้วยข้อจำกัดของระบบข้อมูล ทำให้ตัวเลขสถิติของจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับสารพิษจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช(ไม่นับกรณีทำร้ายตนเอง) ในปี 2553 มีเพียง 2,015 คน[3] ในขณะที่ รายงานจากฐานข้อมูลผู้ป่วยจากระบบประกันสุขภาพ พบว่ามีผู้ป่วยจากพิษสารเคมีกำจัดศัตรูพืชมีจำนวนสูงกว่าถึง 4 เท่าตัว กล่าวคือสูงถึง 8,546 คนต่อปี[4] อย่างไรก็ตาม สถิติเหล่านี้เป็นเพียงการรายงานอุบัติการณ์ของผู้ป่วยจากพิษเฉียบพลันซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการใช้สารเคมี แต่ยังไม่รวมผู้ป่วยที่อาจไม่ได้เข้ารับการรักษาในสถานพยาบาลหรือผู้ป่วยจากพิษสะสมเรื้อรัง ซึ่งมีการคาดการณ์ว่า จำนวนผู้ป่วยแท้จริงแล้วอาจสูงถึง200,000 – 400,000 คนต่อปี[5]
สารเคมีกำจัดศัตรูพืชตกค้าง: วิกฤตในระบบอาหารไทย
ปัญหาและพิษภัยจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชมิได้ส่งผลต่อเกษตรกรเท่านั้น แต่ยังรวมถึงผู้บริโภคด้วย เนื่องจากการบริโภคผักและผลผลิตที่มีสารเคมีตกค้าง ดังรายงานการตรวจเลือดในเกษตรกรและผู้บริโภคในจังหวัดเชียงใหม่ พบว่าเกษตรกรและแม่บ้านมีสารเคมีตกค้างในระดับไม่ปลอดภัยและเสี่ยงรวม 75% ส่วนในกลุ่มผู้บริโภคที่รวมถึงนักเรียน บุคลากรในมหาวิทยาลัย ข้าราชการ นั้นมีสูงถึง 89.22%[6] ซึ่งสาเหตุหลักของความแตกต่างนี้อาจเป็นเพราะว่าเกษตรกรมีตัวเลือกในการบริโภคอาหารที่ปลอดภัยมากกว่าผู้บริโภคทั่วไป
รายงานดังกล่าวมีนัยสำคัญต่อปัญหาสุขภาพของคนไทยทั่วประเทศที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงการบริโภคอาหารที่มีสารเคมีตกค้างได้ ผลการสำรวจการตกค้างของสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในผักผลไม้ยังชี้ถึงวิกฤตความปลอดภัยด้านอาหารอย่างชัดเจน ระหว่างปี 2543-2546 สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ร่วมกับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ [7] ได้ทำการสำรวจผักสดในกรุงเทพและปริมณฑล 359 ตัวอย่าง[8] และพบว่าอัตราการพบสารเคมีกำจัดศัตรูพืชตกค้างในผักที่มีเครื่องหมายปลอดสารพิษและผักที่ไม่มีเครื่องหมายคือ 51.8% และ 63.7% ตามลำดับ ซึ่งสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่พบล้วนมีความอันตรายร้ายแรงมาก[9] ส่วนผักในห้างสรรพสินค้าซูเปอร์มาร์เก็ตที่มีการบรรจุหีบห่ออย่างมิดชิดก็มีสัดส่วนสารเคมีตกค้างที่เกินค่ามาตรฐานความปลอดภัยอยู่เช่นกัน[10]
สารเคมีกำจัดศัตรูพืชเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคร้าย
ตั้งแต่ปี 2547 เป็นต้นมา โรคมะเร็งกลายเป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดการเสียชีวิตมากเป็นอันดับหนึ่งของประเทศ[11] แซงหน้าเอดส์ โรคหัวใจ และอุบัติเหตุบนท้องถนน และมีการประมาณจำนวนผู้เสียชีวิตอยู่ที่ 55,000 คนต่อปี[12] สารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ตกค้างอยู่ในอาหารเป็นหนึ่งในเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็งและปัญหาทางสุขภาพต่างๆซึ่งนำไปสู่การเสียชีวิตได้ งานวิจัยของแคนาดาในปี 2547 พบว่า[13] สารเคมีกำจัดแมลงกลุ่มคาร์บาเมท และสารเคมีกำจัดวัชพืชในกลุ่มฟีนอกซี่(carbamate and phynoxy herbicide) เช่น คาร์โบฟูราน เมโทมิล คาบาริล สามารถก่อให้เกิดมะเร็งปอด สารเคมีกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟต (organophosphates) เช่น คลอไพรีฟอส ดิอาไซนอน ไดคลอวอส สามารถก่อมะเร็งสมองและมะเร็งเม็ดเลือด
ส่วนสารเคมีเกษตรที่นับว่ามีพิษเฉียบพลันน้อยกว่ายังก่อให้เกิดโรคร้ายหลายประการเช่น สารเคมีกลุ่มไพริทริน(pyrethrine) สามารถก่อให้เกิดความผิดปรกติทางจิตประสาท โครโมโซมผิดปรกติ และทำให้เด็กทารกในครรภ์เติบโตช้าได้แม้ว่ากระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกาได้ระบุว่าสารเคมีกลุ่มนี้อาจจะปลอดภัยต่อมนุษย์ที่สุดในจำพวกสารเคมีกำจัดแมลง[14] สารเคมีไกลโฟเซต(glyphosate) และสารในกลุ่มกลูฟาสิเนท (glufasinate) สามารถทำให้เกิดความพิการแต่กำเนิดหรือการแท้งได้ และสารเคมีในกลุ่มฟินอกซิล (phenoxyl) เช่น2,4-D นั้นสามารถก่อให้เกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลือง นอกเหนือจากนี้ยังมีรายงานการวิจัยว่าสารเคมีกำจัดศัตรูสะสมอาจเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2[15] และโรคพาร์คินสันอีกเช่นกัน[16]
การแก้ปัญหาสารเคมีกำจัดศัตรูพืชควรเป็นวาระสำคัญของประเทศ โดยต้องร่วมกันขับเคลื่อนให้มีการออกนโยบาย กฎหมาย และมาตรการที่จะทำให้ระบบเกษตรและอาหารของประเทศคำนึงถึงสุขภาพและสิ่งแวดล้อม และสามารถเข้าถึงอาหารได้อย่างพอเพียงและปลอดภัย เพราะนี่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ประชาชนทุกคนพึงได้รับ
[1] สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กระทรวงสาธารณสุข (ไม่มีข้อมูลจากปี 2546 – 2548) ซึ่งในปี 2550 ได้สุ่มตรวจเกษตรกร 89,376 ราย
[2] สถิติโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อมประจำปี 2551, สำนักโรคจากการประกอบอาชีพ กระทรวงสาธารณสุข
[4] รายงานจากปี 2550 มีจำนวนผู้ป่วยมากกว่าสถิติของสำนักระบาดวิทยาในปีเดียวกันถึง 6 เท่า (1,452 ราย)
[5] แผนงานวิจัยและพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพและระบบการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ สถาบันวิจัยระบบสาธารณะสุข, 2548
[6] จากกลุ่มเกษตรกรและแม่บ้าน 924 คน และผู้บริโภคทั่วไป 1,412 คน, แผนงานพืชอาหารเชียงใหม่ปลอดภัย, สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ 2551
[7] การสำรวจปริมาณสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชตกค้างในผัก พ.ศ. 2543-2546, วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์, เม.ย.-มิ.ย. 2549
[8] โดย 166 ตัวอย่างมีเครื่องหมายผักปลอดสารพิษ
[9] สารที่พบมากที่สุดคือ ไซเพอเมตริน ,เอ็นโดซัลแฟน (เลิกใช้ยกเว้นชนิดแคปซูล),เมธามิโดฟอส (เลิกใช้), เมโทมิล
[10] ความไม่ปลอดภัยด้านอาหารของผู้บริโภค จ.เชียงใหม่, สถาบันชุมชนเกษตรกรรมยั่งยืน, พ.ค. 2553
[11] อำพล จินดาวัฒนะ “พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติกับอปท.” ในการประชุมสัมมนาสายสัมพันธ์สาธารณสุขท้องถิ่น, 2551 โดยสังเคราะห์จาก มรณะบัตร, สำนักระบาด (ท้องร่วง), คาดประมาณ (เอดส์)
[12] Thailand Health Profile 2005-2007, edt. Suwit Wibulpolprasert
[13] Pesticide Systemic Literature Review, The Ontario College of Family Physicians, 2004