ระวังสับสนกับ ฝ่ายอักษะ ฝ่ายมหาอำนาจกลาง (อังกฤษ:Central
Powers; เยอรมัน: Mittelmächte; ฮังการี: Központi hatalmak;
ตุรกี: İttifak Devletleri / Bağlaşma Devletleri; บัลแกเรีย:Централни сили, อักษรโรมัน: Tsentralni sili) เป็นกลุ่มประเทศมหาอำนาจและเป็นพันธมิตรทางการทหารกลุ่มหนึ่งในทวีปยุโรป
ซึ่งร่วมมือกันต่อสู้กับฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง นำโดยจักรวรรดิเยอรมัน จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี และจักรวรรดิออตโตมัน เนื้อหา
- 1สมาชิก
- 2ผู้นำในสงคราม
- 2.1จักรวรรดิเยอรมัน
- 2.2จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
- 2.3จักรวรรดิออตโตมัน
- 2.4ราชอาณาจักรบัลแกเรีย
- 3ลำดับเหตุการณ์
- 3.1การก่อตั้ง
- 3.2อิตาลี
- 3.3การเข้าร่วมของจักรวรรดิออตโตมัน
- 3.4การเข้าร่วมของบัลแกเรีย
- 3.5ขบวนการอื่น
- 3.6การยอมแพ้
- 4อ้างอิง
- ผู้นำแห่งฝ่ายมหาอำนาจกลาง (ซ้ายไปขวา):
- วิลเฮล์มที่ 2 ของเยอรมนี
- ฟรันซ์ โยเซฟที่ 1 ของออสเตรีย-ฮังการี
- เมห์เหม็ดที่ 5 ของจักรวรรดิออตโตมัน
- เฟอร์ดินานด์ที่ 1 ของบัลแกเรีย
ฝ่ายมหาอำนาจกลางมีสมาชิกอยู่ 4 ประเทศ
กองกำลังทางทหารของฝ่ายมหาอำนาจกลาง
| จักรวรรดิเยอรมัน | 13,250,000 | 1,808,546 | 4,247,143 | 1,152,800 | 7,208,489 | 66% |
| จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี | 7,800,000 | 922,500 | 3,620,000 | 2,200,000 | 6,742,500 | 86% |
| จักรวรรดิออตโตมัน | 2,998,321 | 325,000 | 400,000 | 250,000 | 975,000 | 34% |
| ราชอาณาจักรบัลแกเรีย | 1,200,000 | 75,844 | 153,390 | 27,029 | 255,263 | 21% |
| รวมมหาอำนาจกลางทั้งหมด | 25,248,321 | 3,131,890 | 8,419,533 | 3,629,829 | 15,181,252 | 66% |
แผนผังแสดงของผู้บัญชาการทหารฝ่ายมหาอำนาจกลาง
จักรวรรดิเยอรมัน
- จักรพรรดิวิลเฮล์มที่ 2 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิเยอรมัน
- เทโอบัลท์ ฟ็อน เบทมัน ฮ็อลเวค – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
- เกออร์ค มิชชาเอลิส – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
- เกออร์ค ฟ็อน แฮร์ทลิง – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
- เจ้าชายมัคซีมีลีอานแห่งบาเดิน – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
- จอมพล เพาล์ ฟอน ฮินเดินบวร์ค – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่
- พลเอกเอริช ลูเดินดอร์ฟ – เจ้าพนักงานใหญ่ผู้บัญชาการยุทธภัณฑ์
จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
- จักรพรรดิฟรันซ์ โยเซฟที่ 1 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
- จักรพรรดิคาร์ลที่ 1 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
- คาร์ล ฟ็อน ชเตือร์ค – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
- อิสต์แวน ทิสซา – นายกรัฐมนตรีราชอาณาจักรฮังการี
- อาร์ชดยุกฟรีดริช – ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของกองทัพบกจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
จักรวรรดิออตโตมัน
- สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 5 – สุลต่านจักรวรรดิออตโตมัน
- สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 6 – สุลต่านจักรวรรดิออตโตมัน
- เซด ฮาลิม ปาชา – มหาเสนาบดี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออตโตมัน
- แอนแวร์ พาชา – หัวหน้าผู้บัญชาการทหารของกองทัพบกจักรวรรดิออตโตมัน
ราชอาณาจักรบัลแกเรีย
- พระเจ้าซาร์เฟอร์ดินานด์ที่ 1 – พระมหากษัตริย์บัลแกเรีย
- วาซิล ราโดสลาวอฟ – นายกรัฐมนตรีบัลแกเรีย
- อเล็กซานดาร์ มาลินอฟ – นายกรัฐมนตรีบัลแกเรีย
- Nikola Zhekov – หัวหน้าผู้บัญชาการทหารของกองทัพบกบัลแกเรีย
การก่อตั้ง
จักรวรรดิเยอรมันเริ่มผูกมิตรกับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีตั้งแต่ พ.ศ. 2422 โดยการก่อตั้งไตรพันธมิตรและดำเนินนโยบายทางการเมืองในทางตรงข้ามกับประเทศอังกฤษ ฝรั่งเศสและรัสเซียที่รวมตัวเป็นกลุ่มไตรภาคี (ซึ่งเป็นเสาหลักของกองกำลังฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1)
การประกาศสงครามโลกเริ่มจากจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการียื่นคำขาดต่อเซอร์เบียเกี่ยวกับคดีลอบปลงพระชนม์มกุฎราชกุมาร อาร์คดยุค ฟรานซ์ เฟอร์ดินานด์ แต่ทางการเซอร์เบียกลับปฏิเสธ ออสเตรีย-ฮังการีจึงประกาศสงครามกับเซอร์เบีย เยอรมนีเข้าช่วยจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี ส่วนรัสเซียอยู่ข้างเดียวกับเซอร์เบีย การประกาศสงครามกับฝรั่งเศสของเยอรมนีและบุกฝรั่งเศสโดยผ่านเบลเยียมทำให้อังกฤษต้องเข้าร่วมสงครามโดยการประกาศสงครามกับเยอรมนี ทำให้สงครามนั้นขยายตัวจนกลายเป็นสงครามโลกในที่สุด
นอกจากเยอรมนีกับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีแล้ว มีชาติอื่นเข้าร่วมมือกับฝ่ายมหาอำนาจกลางอีก 2 ชาติคือ จักรวรรดิออตโตมัน (ประเทศตุรกีในปัจจุบัน) และ ราชอาณาจักรบัลแกเรีย ส่วนชาติอื่น ๆ ประกาศสงครามกับฝ่ายมหาอำนาจทั้งหมด รวมถึงสยาม
อิตาลี
การเข้าร่วมของจักรวรรดิออตโตมัน
จักรวรรดิออตโตมัน (ตุรกี) มีความสัมพันธ์ที่ดีกับจักรวรรดิเยอรมันมาตั้งแต่ก่อนสงครามเริ่มต้น ผู้นำชาตินิยมของตุรกีมีความทะเยอทะยานในการได้ดินแดนของศัตรูเก่า คือรัสเซีย และตุรกีโกรธแค้นที่อังกฤษยึดเรือที่ตนสั่งต่อในอังกฤษ จึงนับว่าเพียงพอแล้วที่จะเข้าร่วมสงคราม จักรวรรดิออตโตมันเข้าร่วมสงครามโดยอยู่ข้างเดียวกับฝ่ายมหาอำนาจกลางในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1914
การเข้าร่วมของบัลแกเรีย
ขบวนการอื่น
การยอมแพ้
แผนภูมิวงกลมแสดงจำนวนทหารฝ่ายมหาอำนาจกลางที่เสียชีวิต
บัลแกเรียเป็นชาติแรกที่ยอมแพ้เมื่อ 29 กันยายน พ.ศ. 2461 หลังจากถูกบุกโดยอังกฤษ ฝรั่งเศสและเซอร์เบียพร้อมกัน และเยอรมนีไม่อาจช่วยเหลือได้ ตุรกียอมแพ้เมื่อ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2461 ออสเตรียฯ ยอมแพ้เมื่อ 4 พฤศจิกายน ปีเดียวกัน เยอรมนียอมแพ้เป็นชาติสุดท้ายเมื่อ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2461
- . illustrated ed. Cambridge University Press, 2005, pp. 9-10.
- ปรีชา ศรีวาลัย. สงครามโลกครั้งที่ 1. โอเดียนสโตร์. 2542
- สมใจ ไพโรจน์ธีระรัชต์. สารานุกรมประวัติศาสตร์ยุโรปฉบับราชบัณทิตยสถาน เล่ม C-D