คำว่า “การศึกษา” มาจากคำว่า “สิกขา” โดยทั่วไปหมายถึง “กระบวนการเรียน “ “การฝึกอบรม” “การค้นคว้า” “การพัฒนาการ” และ “การรู้แจ้งเห็นจริงในสิ่งทั้งปวง” จะเห็นได้ว่า การศึกษาในพระพุทธศาสนามีหลายระดับ ตั้งแต่ระดับต่ำสุดถึงระดับสูงสุด เมื่อแบ่งระดับอย่างกว้าง ๆ มี 2 ประการคือ [124] �ԡ�� 3 ���� ���ԡ�� (��ͷ��е�ͧ�֡��, ��ͻ�ԺѵԷ������ѡ����Ѻ�֡�� ��� �֡�Ѵͺ����� �Ҩ� �Ե� ��лѭ�� �����觢��仨�����بش�����٧�ش��;�йԾ�ҹ � the Threefold Learning; the Threefold Training) �������1. �����ԡ�� (�ԡ�Ҥ������ѹ���, ��ͻ�Ժѵ�����Ѻ�֡ͺ��㹷ҧ������оĵ����ҧ�٧ � training in higher morality) �������2. ԨԵ��ԡ�� (�ԡ�Ҥ�ͨԵ�ѹ���, ��ͻ�Ժѵ�����Ѻ�֡�Ѵͺ���Ե��������Դ�س��������Ҹ����ҧ�٧ � training in higher mentality) �������3. Իѭ���ԡ�� (�ԡ�Ҥ�ͻѭ���ѹ���, ��ͻ�Ժѵ�����Ѻ�֡ͺ���ѭ�� ��������Դ������������ҧ�٧ � training in higher wisdom) ����������¡����� ��� ��� ��Ҹ� �ѭ�� (morality, concentration and wisdom) [***] �ب�Ե 3 �� [81] �ب�Ե 3. ���ҹء���ط���ʵ�� ��Ѻ�����Ÿ��� �������駷�� �� �.�. ���� สมาธิภาวนาในทางพุทธศาสนา หมายถึงการแสวงหาประสบการณ์ทางจิตวิญญาณด้วยการฝึกปฏิบัติ มิใช่ด้วยการเรียนรู้หรือการทำความเข้าใจจากหนังสือหรือตำรา พุทธศาสนาถือว่า จิตเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของความเป็นมนุษย์ เพราะจิตเป็นตัวกำหนดการกระทำทั้งทาง กาย วาจา ใจ ดังนั้นจิต จึงควรที่จะต้องได้รับการขัดเกลาและพัฒนา การปฏิบัติสมาธิโดยนัยดังกล่าวนี้จึงจะถือว่าเป็นการ "ภาวนา" เพราะนอกจากจะเป็นการฝึกสมาธิเพื่อแสวงหาความสงบระงับในชั่วขณะแล้ว ยังต้องเป็นไปเพื่อทำจิตให้บริสุทธิ์ ด้วยการลดละอาสวกิเลสทั้งหลาย เช่น ความอยาก ความใคร่ ความอิจฉา พยาบาท ความวิตก กังวล อวิชชา ความกระวนกระวาย ความเกรียจคร้านเฉื่อยชาและยังเป็นการเพาะบ่มจิตใจให้มีเมตตา ปัญญา พลัง สติ สมาธิ และมองเห็นสัจธรรมในที่สุด ลักษณะของไตรสิกขา http://pumalone.blogspot.com/2012/12/blog-post_27.html ไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นกระบวนการปฏิบัติ หรือ กระบวนการพัฒนา ๓ ด้าน คือ ศีล เป็นหลักการพัฒนาระดับความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมทางสังคม สมาธิ เป็นหลักการพัฒนาจิตใจให้มีสมรรถภาพและประสิทธิภาพในการคิดพิจารณาตัดสินใจกระทำหรือไม่กระทำการใด ๆ ปัญญา เป็นหลักการพัฒนาความรู้ความเข้าใจ รู้จักสิ่งทั้งหลายตามที่มันเป็น และสามารถแยกแยะวิเคราะห์สืบหาสาเหตุของสิ่งทั้งหลายได้ชัดแจ้ง ไตรสิกขาจึงเป็นกระบวนการพัฒนาแบบบูรณาการจิตตสิกขาหมายถึงอะไร2) ขั้นสมาธิ(จิตตสิกขา) คือการฝึกสมาธิขั้นต้น ในการควบคุมสติให้นักเรียนรวมจิตใจ ความคิดแน่ว แน่เป็นจุดเดียว นักเรียนตัดสิ่งรบกวนอื่น ๆ ออกจากความคิดและจิตใจเป็นการแก้ขั้นต้นในการควบคุมสติให้ ระลึกรู้อยู่กับลมหายใจ เพื่อความระลึกได้ รู้แน่วแน่จุดเดียว ในขั้นตอนนี้ จะเกี่ยวข้องกับหลักปฏิบัติที่เรียกว่า “จิตสิกขา” หมายถึง ...
อธิปัญญาสิกขาหมายถึงข้อใดอธิปัญญาสิกขา คือการที่ภิกษุได้บรรลุจตุตถฌานแล้วนั่งเข้าฌานด้วยจิตอันบริสุทธิ์ผ่องแผ้ว เธอมีจิตบริสุทธิ์ผ่องแผ้ว ควรแก่การงาน ตั้งมั่นไม่หวั่นไหวอย่างนี้แล้วก็โน้มน้อมจิตไปเพื่อญานทัสสนะ จนได้บรรลุวิชชาหรือเห็นประจักษ์ซึ่งสามัญญผลที่สูงขึ้นดียิ่งขึ้นตามลำดับ คือ
สิกขา 3 หมายถึง ข้อใดไตรสิกขา หมายถึงสิกขา 3 คือ ศีล เรียกว่า สีลสิกขา สมาธิ เรียกว่า จิตสิกขา และปัญญา เรียกว่า ปัญญา สิกขา...”
อธิจิตตสิกขา มีอะไรบ้างอธิสีลสิกขา คือศึกษาเรื่องศีล อบรมปฏิบัติให้ถูกต้องดีงาม ให้ถูกต้องตามหลักจุลศีล มัชฌิมศีล และมหาศีล ตลอดถึงปฏิบัติอยู่ในหลัก มัชฌิมศีล และมหาศีล ตลอดถึงปฏิบัติอยู่ในหลักอินทรียสังวร สติสัมปชัญญะ และสันโดษ
|