แบบทดสอบที่ ๕ เรื่อง พุทธศาสนสุภาษิต คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา พระไตรปิฎก
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ รายวิชาสังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ชั้น ม.๔ เรื่อง คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
รวบรวมโดย คุณครูประภาพร พลไชย
ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว
Ẻ���ͺ �ԪҾ�оط���ʹ� � 4422 �дѺ �.4
����ͧ �ط���ʹ�����Ե ���Ѿ��ҧ��оط���ʹ� ����ûԮ�
�� �.�����ó� �����ص� �.�.�ѹ�������
�Ӫ��ᨧ ���ѡ���¹���͡�ӵͺ���١��ͧ����ش��§������� ��ͷ�� 1
���¶١��ҡ�Թ���Ѱ��� ���͡�Ǻ������ͧ�����������ҡ�Թ� ��á�зӢͧ������仵����ѡ�ط���ʹ�����Ե����
�. �Եڵ� ��ڵ� �آ����
�. � �بڨ�Ǩ� �ڳ�Ե� ����¹��
�. ���� ��� Թڷ��
�. ⡸� ����� �آ �ʵ�
��ͷ�� 2
��á�зӢ����ʹ���ͧ�Ѻ�ط���ʹ�����Ե ⡸� ����� �آ �ʵ�
�. ������͡���Ե÷���
�. �����ա����§��õ���¹�ͧ������ ��þٴ���觷���
�. ���������ִ�˹���ǨԵ�����ִ������觷���������
�. ��÷Ӿٴ���觷��է�� ��ú�����Ҹ������ԭ��ǹ�
��ͷ�� 3
���ʧ�����ѹ���� ��Ф��ѹ�� �ѧ��骹е�������������� ��ͤ�������ʴ������Ӥѭ�ͧ����ͧ�
�. ����������
�. ��æ�Ҥ����ø
�. �����ա����§������ѵ��
�. ��ý֡�Ե
��ͷ�� 4
� �ب��Ǩ ���Ե� ���¹�� �ʹ���ͧ�Ѻ����
�. ����Ҽ��͡
�. �һ�ح
�. �س��
�. �����آ �����ء��
��ͷ�� 5
����� ��������� ���� �������� ����ǹ˹�觢ͧ��ѡ�����
�. ��ǹ� 4
�. �ح�������ѵ�� 10
�. �š���� 8
�. ��ä 8
��ͷ�� 6
�������¢ͧ �ѳ�Ե 㹢��㴪Ѵਹ����ش�����ѡ��ʹ�
�. �ؤ�ż���оĵԴ�
�. �ؤ�ż�����дѺ����֡���٧�дѺ��ԭ�ҵ��
�. ����ջѭ����м����Թ���Ե���ִ��ѡ�����է��
�. ��������Ѻ���¡��ͧ�ҡ�ѡ��Ҫ��������
��ͷ�� 7
�ѧ����ѯ �ʹ���ͧ�Ѻ��ͤ����
�. �ѧ���������§
�. Ԩ�ѧ �ء�ѧ ѵ��
�. ��������¹�ŧ���Ե
�. ������¹���µ���Դ
��ͷ�� 8
�Ե�����дѺ���Ե�ͧ�ؤ�ż��Ѳ�ҵ��������Է��������¶֧����
�. �����
�. �ٻ��
�. ��ٻ��
�. �šص������
��ͷ�� 9
������ԧ���������� �դ�ѹ ����ͤԴ��������ͧ�
�. ��ùԹ��
�. ��÷Ӥ�������
�. ������������Դ
�. ������������ء��
��ͷ�� 10
���㴺觪Ѵ��ҡ�¡Ѻ�Ե�դ�������ѹ��ѹ
�. �Ե�繹�¡���繺���
�. �Ѻ���������Ѻ������ҡ
�. �Ե������Ѻ�ء���آ�ͧ���
�. ������駻ǧ��������˹��
พุทธศาสนสุภาษิต
พุทธศาสนสุภาษิต คือ สุภาษิต ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงดำรัสไว้ ซึ่งเป็นเนื้อความสั้น ๆ ที่ทรงคุณค่า ให้ข้อคิด ข้อเตือนใจ สามารถใช้ได้ทั้งเป็นแนวทางดำเนินชีวิต และหาคำตอบที่ดีสำหรับปัญหาที่สงสัย หรือ แม้แต่เตือน สติ ให้เรา หู ตา สว่าง เกิดปัญญาเข้าใจ ได้อุบายที่ดีในการดำเนินชีวิต การแก้ปัญหา และพ้นจากเครื่องเศร้าหมองได้
พุทธศาสนสุภาษิต มีอยู่มากมาย แต่ในระดับชั้นนี้ขอนำเสนอไว้ 4 เรื่อง ดังนี้
ภาพ : การฝึกจิต
จิตฺตํ ทนฺติ สุขาวหํ
อ่านว่า จิต-ตัง-ทัน-ตัง-สุ-ขา-วะ-หัง
แปลว่า จิตที่ฝึกดีแล้ว นำสุขมาให้
ความหมาย จิตที่ฝึกดีแล้ว หมายถึง จิตที่ได้รับการฝึกอบรมและดูแลรักษามาเป็นอย่างดี ทำให้เป็นคนหนักแน่น มั่นคง ไม่หวั่นไหวในสิ่งแวดล้อมที่ีมากระทบ มีความสงบเยือกเย็น
จุดมุ่งหมาย มุ่งให้ฝึกอบรมจิต ซึ่งทำได้หลายทาง เช่น การตั้งสติกำหนดพิจารณาสิ่งต่างๆ ให้รู้และเข้าใจสภาพที่เป็นจริง เช่น การระลึกถึงศีล การระลึกถึงจาคะ การระลึกถึงเทวดา และวิธีการกำหนดลมหายใจเข้าออก เป็นต้น
น อุจฺจาวจํ ปณฺฑิตา ทสฺสยนฺติ
อ่านว่า นะ-อุจ-จา-วะ-จัง-ปัน-ทิ-ตา-ทัส-สะ-ยัน-ติ
แปลว่า บัณฑิตย่อมไม่แสดงอาการขึ้นๆ ลงๆ
ความหมาย บัณฑิต หมายถึง ผู้มีปัญญา ผู้ดำเนินชีวิตโดยยึดหลักความดีงาม ใช้ปัญญาในการดำเนินชีวิต และมีจิตใจห่างไกลจากสิ่งชั่วร้ายหรืออบายมุขต่างๆ บัณฑิตต้องมีจิตใจมั่นคง ยึดมั่นในคุณงามความดี ทำความดีเสมอต้นเสมอปลาย ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ไม่แสดงอาการขึ้นๆ ลงๆ
จุดมุ่งหมาย ต้องการสอนให้ผู้อยู่ในวัยเรียน มีความมั่นคงในการทำความดี เข้าใจถึงลักษณะของผู้เป็นบัณฑิต ซึ่งผ่านการศึกษาและการฝึกอบรมมาดีแล้ว ต้องมีจิตใจมั่นคงเข้มแข็งในการทำสิ่งที่ดีถูกต้องดีงาม ไม่ดื้อร้นทำตามใจตัวเอง แต่ต้องยึดหลักธรรมเป็นใหญ่
นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต
อ่านว่า นัต-ถิ-โล-เก-อะ-นิน-ทิ-โต
แปลว่า คนที่ไม่ถูกนินทา ไม่มีในโลก
ความหมาย การนินทา หมายถึง การติเตียนลับหลัง หลักธรรมในพระพุทธศาสนาเรื่อง โลกธรรม 8 สอนว่า การนินทาเป็นเรื่องธรรมดาของโลก สรรเสริญกับนินทาเป็นของคู่กัน บุคคลที่ได้รับการสรรเสริญ ก็ย่อมถูกนินทาได้เช่นกัน
จุดมุ่งหมาย สอนให้ชาวพุทธเข้าใจธรรมชาติของโลกและมนุษย์ เพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข ต้องตระหนักว่าไม่มีใครในโลกรอดพ้นจากการนินทา
โกธํ ฆตฺวา สุขํ เสติ
อ่านว่า โก-ธัง-คัด-วา-สุ-ขัง-เส-ติ
แปลว่า ฆ่าความโกรธได้ย่อมอยู่เป็นสุข
ความหมาย ความโกรธ เป็นความรู้สึกไม่พอใจอย่างรุนแรงต่อบุคคล หรือต่อสถานการณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง ความโกรธเป็นอารมณ์ของคนที่มีความทุกข์ เมื่อเกิดความโกรธอาจตัดสินใจใช้อารมณ์รุนแรงกระทำต่อบุคคลหรือสิ่งของส่งผลเสียหายร้ายแรงตามมา ดังนั้นการกำจัดความโกรธออกไป
จุดมุ่งหมาย สอนให้ชาวพุทธรู้จักโทษและผลเสียของความโกรธ รู้จักฝึกระงับความโกรธ มิให้เกิดขึ้นง่ายๆ โดยใช้หลักไตรสิกขา ได้แก่
- การรักษาศีล
- การเจริญสมาธิ
- · การเจริญปัญญา