การทำสนธิสัญญาเบาว์ริง
เกิดจากความพยายามของชาติตะวันตกที่ต้องการให้ไทยยกเลิกการผูกขาดทางการค้าให้เปลี่ยนมาเป็นการค้า แบบเสรี ได้มีการลงนามในสนธิสัญญากับอังกฤษเมื่อ ๑๘ เม.ย. พ.ศ.๒๓๙๘ (ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว) โดยมีเซอร์จอห์น เบาว์ริง ข้าหลวงอังกฤษประจำฮ่องกงเป็นผู้เจรจา
๑. สาระสำคัญของสนธิสัญญาเบาว์ริง
๑. อังกฤษได้รับสิทธิสภาพนอกอาณาเขต
๒. ยกเลิกภาษีปากเรือตามสนธิสัญญาเบอร์นีย์ พ.ศ. ๒๓๖๙ และเก็บภาษีขาเข้าร้อยละ ๓ แทน
๓. ให้มีการค้าเสรี และไทยอนุญาตให้นำข้าว ปลา เกลือ ไปขายต่างประเทศได้ยกเว้นปีที่ขาดแคลน
๔. คนในบังคับอังกฤษนำฝิ่นเข้ามาขายในเมืองไทยได้ แต่ต้องขายให้เจ้าภาษีฝิ่นเท่านั้น ถ้าเจ้าภาษีฝิ่นไม่ซื้อต้องนำออกไป
๕. ถ้าชาติอื่นได้รับสิทธิพิเศษเพิ่มเติมอังกฤษต้องได้รับด้วย
๖. สินค้าที่เป็นสินค้าขาออกให้เก็บภาษีเพียงครั้งเดียว จนสินค้านั้นลงเรือกำปั่นไปขายต่างประเทศ
๗. สนธิสัญญานี้จะแก้ไขได้เมื่อพ้น ๑๐ ปีไปแล้ว และต้องแจ้งล่วงหน้าก่อน ๑ ปี โดยได้รับความเห็นชอบจากทั้ง ๒ ฝ่าย
๒.ผลกระทบจากการทำสนธิสัญญาเบาว์ริง
๒.๑ ผลกระทบจากการทำสนธิสัญญาเบาว์ริงด้านเศรษฐกิจ
๑.การเปลี่ยนแปลงระบบเศรษฐกิจจากระบบเศรษฐกิจแบบยังชีพเป็นระบบเศรษฐกิจเพื่อค้าขาย หรือการตลาด
๒.การเปลี่ยนแปลงประเภทของสินค้าของประเทศ สินค้าหลักในการส่งออกคือ น้ำตาล เครื่องเทศ พริกไทย ของป่า เปลี่ยนมาเป็น ข้าว
๓.การขยายตัวของการค้าภายในประเทศ การค้าขยายตัวไปทั่วทั้งประเทศ
๔.อุตสาหกรรม นายทุนชาวจีนและตะวันตกเข้ามาตั้งโรงงานอุตสาหกรรมในไทย
๕.การปฏิรูประบบภาษีอากรและการคลัง ต้องเพิ่มภาษีอาการต่างๆ และจัดตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์แก้ไขปัญหาภาษีรั่วไหล
๒.๓ ผลกระทบจากการทำสนธิสัญญาเบาว์ริงด้านการเมือง
๑.ผ่อนคลายแรงกดกันจากมหาอำนาจตะวันตก ทำให้มหาอำนาจไม่ใช้กำลังเข้าบีบบังคับ การทูตเจริญมากขึ้น
๒.ทำให้ไทยต้องเสียสิทธิสภาพนอกอาณาเขตและคนในบังคับ บุคคลที่ละเมิดกฎหมายไทยไม่ต้องขึ้นศาลหรือต้องโทษตามกฎหมายไทย
๒.๓ ผลกระทบจากการทำสนธิสัญญาเบาว์ริงด้านสังคม
๑. การเปลี่ยนแปลงกลุ่มผู้ที่มีบทบาททางเศรษฐกิจ เดิมชนชั้นปกครองและพ่อค้าชาวจีนจะเป็นผู้ควบคุมเศรษฐกิจ เมื่อเดการค้าเสรีเปลี่ยนเป็นชนชั้นพ่อค้าและนายทุนชาวตะวันตกและจีน
๒. การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต มีการเปลี่ยนแปลงการแต่งกาย สิ่งของเครื่องใช้ รูปแบบการใช้ชีวิต สิ้นค้าพื้นบ้านถูกแทนที่ด้วยสินค้าอุตสาหกรรม ทำให้เข้าสู่เศรษฐกิจที่ใช้เงินตรา