กาพย์ฉบัง เป็นคำประพันธ์ประเภทกาพย์ บทหนึ่งมีเพียงหนึ่งบาท บาทละ 3 วรรค บังคับจำนวนคำและสัมผัส ไม่มีบังคับเอก-โท หรือครุ-ลหุ กาพย์ฉบังที่กวีนิยมใช้ในวรรณกรรมตั้งแต่โบราณคือ กาพย์ฉบัง 163
ประวัติ
เคยเชื่อกันว่ากาพย์เป็นคำประพันธ์ที่ดัดแปลงมาจากฉันท์ แต่สำหรับ กาพย์ฉบัง นี้ไม่ปรากฏว่ามาจากฉันท์ชนิดใด และไม่เหมือนกาพย์ชนิดใดในตำรากาพย์ ขณะที่สุจิตต์ วงษ์เทศ ระบุว่ากาพย์ฉบังเป็นฉันทลักษณ์เขมร โดย ฉบัง มีรากจากคำเขมรว่า "จฺบำง" หรือ "จํบำง" (ไทยใช้ว่า จำบัง) แปลว่า รบ, สงคราม แต่กวีเขมรบรรยายฉากสงคราม, เคลื่อนทัพ, สู้รบ ด้วยฉันทลักษณ์ที่เขมรเรียกบทพํโนล(ปุมโนล) แล้วไทยเรียกฉบัง
ในจินดามณีมีข้อความว่า
จ ○○○○○○ ○○○○ ○○○○○○ ฯ 16 ฉบัง
โคลสิงฆฉันท์ ฯ มิได้กำหนด ครุ ลหุ แลนิยมแต่กลอนฟัดกันอย่างกาพย
เมื่อพิจารณากาพย์ตัวอย่างแล้วฉันทลักษณ์เป็นกาพย์ฉบัง 18 แต่การจัดวรรคต่างกัน คำว่าดำเนอรกลอน 4 หมายถึงการรับสัมผัสคำที่ 4 ของวรรคที่สอง และดำเนอรกลอน 5 หมายถึงการรับสัมผัสคำที่ 5 ของวรรคที่สองนั่นเอง
ฉบัง ๑๖- ขึ้นแม่กมพระฤาษี รู้สึกเอ็นดูพระราชาผู้ครองเมืองสาวะถี-ซึ่งซื่อตรงแต่หลงเล่ห์เหลี่ยมเสนาอำมาตย์ที่ชั่วร้ายจึงทำให้บ้านเมืองล่มจม-จึงคิดที่จะโปรดพระราชา ให้เลื่อมใสศรัทธาในการบำเพ็ญตนให้สำเร็จ-จึงบอกเล่าด้วยเสียงอันไพเราะเหมือนเสียงพิณของพรอินทร์ว่าวันหนึ่งเราต้องตาย-การเบียดเบียนกันมีแต่จะนำทุกข์มาให้ทำให้มีบาปติดตัวไปนาน-ความเมตตากรุณาจะนำไปสู่สรวงสวรรค์ ทำให้มีแต่ความสุขทุกวัน-สมบัติของสัตว์ มนุษย์ ครุฑ มีการกลับเปลี่ยนไปมา ไม่เหมือนสมบัติของเทวดา-มีความสุขในวิมาน อิ่มหนำสำราญพร้อมด้วยทรัพย์สมบัติ-กระจับ ปี่ ซอ ประสานสำเนียงกัน ดังเหมือนกับมีนางฟ้ามาขับกล่อม-ด้วยเดชแห่งบุญกุศลแต่ปางหลังทำให้ได้สมหวังในสิ่งที่ต้องการ- เป็นความจริงญาติโยม ถ้าสวดมนต์ภาวนา ต่อไปจะได้เกิดบนสวรรค์-เมื่อเทศนาจบ พระราชาก็หลุดพ้นจากความคิดที่ปกคลุมด้วยเงาเมฆ ฉบัง ๑๖-ขึ้นแม่เกย กล่าวถึงพระราชาเมื่อได้รับฟังธรรมคำสั่งสอนแล้วเกิดเลื่อมใสศรัทธา-เห็นเหตุที่เกิดในนิสัยของมนุษย์ จึงตัดขาดจากบ่วงความทุกข์ พบกับความสำเร็จ-ทั้งสองพระองค์จึงสวมใส่ชุดและหมวกจากหนังเสือ รักษาศีลเป็นฤาษี-ทุกเช้า ค่ำทำพิธีบูชาไฟเป็นกิจประจำ-มีพื้นแผ่นดินเป็นที่นอน มีขอนเป็นหมอนหนุนหัว-เช้า ค่ำ เอาไม้กวาดกวาดพื้นจนสะอาด ถึงแม้จะเหน็ดเหนื่อยกับการบำเพ็ญเพียร-จนสำเร็จได้เสด็จสู่สวรรค์ เสวยแต่ความสุขทุกวัน เป็นเวลานานชั่วกัปกัลป์-สุนทรภู่ ได้ให้ความการุญแต่งบทกลอนขึ้นเพื่อสั่งสอนเด็กๆ ในวัยเรียน- ก ข ก กา มีการกลับไปกลับมา พวกเด็กๆ จงค่อยๆ เรียนรู้ อ่าน เขียนปนกันไปทั้งแม่ กม แม่เกย-ขอให้ระวังตัวกลัวคุณครูนะหนู ไม้เรียวเลยนะ ฉันเคยเข็ดหลาบมาแล้ว-ฉันถูกไม้เรียวหวดจนปวดแสบเลย มิหนำซ้ำยังถูกหยิกจนเขียว อย่าไปเที่ยวเล่นจนหลงจำเสียละ-ขอบอกให้พวกเธอทราบถึงบาปกรรม ให้เรียบเรียงคำนี้ให้ดีฉันขอแนะนำให้เอาบุญ-ด้วยเดชะในความกรุณานี้ ถ้าใครเห็นเป็นประโยชน์ ฉันขอแบ่งเอาบุญกุศลเหล่านี้ด้วยนะเธอแปล กาพย์พระไชยสุริยาUploaded by
Sucheela Lairaksa
29%(7)29% found this document useful (7 votes)
34K views3 pagesDocument Information
click to expand document informationDescription:
as
Original Title
แปล กาพย์พระไชยสุริยา
Copyright
© © All Rights Reserved
Available Formats
DOCX, PDF, TXT or read online from Scribd
Share this document
Share or Embed Document
Sharing Options
- Share with Email, opens mail client
Email
Did you find this document useful?
29%29% found this document useful, Mark this document as useful
71%71% found this document not useful, Mark this document as not useful
Is this content inappropriate?
Download now
SaveSave แปล กาพย์พระไชยสุริยา For Later
29%(7)29% found this document useful (7 votes)
แปล กาพย์พระไชยสุริยา
Original Title:
แปล กาพย์พระไชยสุริยา
Uploaded by
Sucheela LairaksaDescription:
as
SaveSave แปล กาพย์พระไชยสุริยา For Later
29%29% found this document useful, Mark this document as useful
71%71% found this document not useful, Mark this document as not useful
EmbedShare
PrintDownload now
Jump to Page
You are on page 1of 3Search inside document
Reward Your Curiosity
Everything you want to read.
Anytime. Anywhere. Any device.
No Commitment. Cancel anytime.
Share this document
Share or Embed Document
Sharing Options
- Share with Email, opens mail client