รีเทนเนอร์ เครื่องมือสำคัญที่คนจัดฟันต้องใช้ เพราะฟันที่เรียงสวยหลังจัดฟันจะไม่ได้อยู่คงที่ถาวร และมีโอกาสที่ฟันจะเคลื่อนตัวหากไม่มีการยึดตำแหน่งให้เนื้อฟันและกระดูกของฟันหยุดอยู่กับที่ อุปกรณ์ชิ้นสำคัญที่จะทำให้ฟันของคุณเรียงสวยเป็นระเบียบต่อไปได้หลังจัดฟันเสร็จคือ รีเทนเนอร์ การเลือกรีเทนเนอร์แบบไหนให้เหมาะกับตัวคุณ แต่ละแบบมีคุณสมบัติอย่างไร มาทำความเข้าใจที่ถูกต้อง และตอบคำถามที่คนส่วนใหญ่ไม่รู้เกี่ยวกับรีเทนเนอร์
- รีเทนเนอร์ มีทั้งแบบถอดได้เเละแบบติดเเน่น ใส่หลังจัดฟันเพื่อคงการเรียงตัวของฟันไม่ให้ฟันเคลื่อน
- รีเทนเนอร์แบบถอดได้ เช่น ฐานพลาสติกแบบลวดพาด เเละรีเทนเนอร์แบบใส ทำความสะอาดด้วยน้ำอุ่นผสมน้ำสบู่อ่อนๆ แนะนำให้เก็บใส่กล่องเก็บรีเทนเนอร์ป้องกันการสูญหายหรือเสียหายได้
- รีเทนเนอร์แบบติดแน่น มีลักษณะเป็นลวดดัดโค้งยึดติดกับฟันด้านใน ทำความสะอาดด้วยการแปรงฟันร่วมกับไหมขัดฟันเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี
สรุปหัวข้อรีเทนเนอร์
- 1. รีเทนเนอร์ คืออะไร
- 2. ใครบ้างที่ต้องใช้รีเทนเนอร์
- 3. รีเทนเนอร์ มีกี่ประเภท
- 3.1. รีเทนเนอร์แบบลวด
- 3.2. ข้อดี รีเทนเนอร์แบบลวด
- 3.3. ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบลวด
- 3.4. รีเทนเนอร์แบบใส
- 3.5. ข้อดี รีเทนเนอร์แบบใส
- 3.6. ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบใส
- 4. รีเทนเนอร์เเบบติดเเน่น
- 5. ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์
- 6. ปัญหาจากการใส่รีเทนเนอร์
- 7. วิธีดูเเลรักษารีเทนเนอร์
- 8. ข้อควรระวังในการใช้รีเทนเนอร์
- 9. คำถามเกี่ยวกับการใส่รีเทนเนอร์
- 10. บทสรุปเรื่อง รีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์ คืออะไร
รีเทนเนอร์ (Retainer) คือ อุปกรณ์หรือเครื่องมือถอดได้ที่ช่วยรักษาสภาพฟันให้คงอยู่ในตำแหน่งเดิม ไม่ให้ฟันเคลื่อนตัวหลังถอดเครื่องมือจัดฟันออกไปเเล้ว
ใครบ้างที่ต้องใช้รีเทนเนอร์
อย่างที่กล่าวมา รีเทนเนอร์เป็นเครื่องมือสำหรับคนไข้ที่ผ่านการจัดฟันมาเรียบร้อยเเล้ว ถอดเครื่องมือจัดฟันเรียบร้อยเเล้ว ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันที่เรียงตัวสวยงามเป็นระเบียบไว้
หลายคนมีคำถามว่าคนปกติทั่วไปที่ไม่ได้จัดฟันจะใส่รีเทนเนอร์ได้หรือไม่ คุณหมอต้องชี้แจงว่า ในคนทั่วไปนั้นไม่มีข้อบ่งชี้ในการใช้รีเทนเนอร์ การใส่รีเทนเนอร์โดยที่ยังไม่ได้จัดฟัน หรือใส่รีเทนเนอร์ในผู้ที่มีฟันซ้อนเก อาจทำตัวรีเทนเนอร์แตกหรือหักได้ เพราะฟันยังไม่ได้ถูกจัดเรียงในตำแหน่งที่เหมาะสม
อ่านเพิ่มเติม รีเทนเนอร์ สำคัญอย่างไร»
อย่าลืมตรวจสอบว่ามีสิทธิพิเศษในช่วงนี้หรือเปล่านะคะ
ดูสิทธิพิเศษรายการต่างๆ
รีเทนเนอร์ มีกี่ประเภท
รีเทนเนอร์แบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ
- รีเทนเนอร์แบบลวด
- รีเทนเนอร์แบบใส
- รีเทนเนอร์เเบบติดแน่น
รีเทนเนอร์แบบลวด
เป็นรีเทนเนอร์แบบถอดได้ (Removable Hawley Wire Retainers) มีตัวฐานทำจากพลาสติกหรืออะคริลิกที่มีรูปร่างพอดีกับเพดานปากเเละตามเเนวฟันล่างด้านในของคนไข้ มีส่วนที่เป็นลวดโลหะบางๆ พาดผ่านด้านนอกของฟันคนไข้ เพื่อรักษาการเรียงตัวของฟัน
ข้อดี รีเทนเนอร์แบบลวด
- ทนทาน มีอายุการใช้งานยาวนานหากดูแลอย่างเหมาะสม
- ซ่อมแซมได้ เมื่อเสียหาย
- สามารถปรับแก้ไขได้ หากใส่เเล้วหลวม ไม่กระชับ หรือเเน่นเกินไป
- คุณหมอช่วยแก้ไขให้พอดีกับคนไข้ได้ โดยไม่ต้องทำใหม่
- ฟันบนและฟันล่างสัมผัสกับรีเทนเนอร์ประเภทนี้อย่างเป็นธรรมชาติ
- สามารถออกแบบลาย ให้มีโลโก้หรือสีต่างๆได้ ฯลฯ
ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบลวด
- มองเห็นได้ลวดโลหะได้ชัดเจนกว่ารีเทนเนอร์ประเภทอื่นๆ
- ฐานพลาสติกครอบคลุมพื้นที่เพดานปากโดยรอบ อาจให้ความรู้สึกรำคาญสำหรับคนไข้บางราย
- มีผลต่อการพูดของคุณมากกว่ารีเทนเนอร์แบบอื่น ๆ
- ส่วนที่เป็นลวด อาจทำให้รู้สึกระคายเคืองบริเวณริมฝีปากหรือแก้มในช่วงเเรกๆ
รีเทนเนอร์แบบใส
(Removable Clear Plastic Retainers) รีเทนเนอร์ประเภทนี้ทำจากพลาสติกหรือโพลียูรีเทน ขึ้นรูปโดยการถูกทำให้ร้อนและดูดลงไปที่แม่พิมพ์ของฟันคนไข้ รีเทนเนอร์จะให้ความพอดีกับตำแหน่งฟันใหม่
ข้อดี รีเทนเนอร์แบบใส
- มีสีใสแทบจะไม่สังเกตเห็นว่าใสรีเทนเนอร์ ให้ความเป็นธรรมชาติ
- ใส่สบายกว่ารีเทนเนอร์เเบบลวด
- ส่งผลกระทบต่อการพูดน้อยกว่า ของคุณมากกว่ารีเทนเนอร์เเบบลวด
ข้อเสีย รีเทนเนอร์แบบใส
- ไม่สามารถปรับแก้ไขได้ ถ้าคนไข้ละเลยการใส่รีเทนเนอร์ทุกวันจนฟันเคลื่อนจนไม่สามารถใส่ได้ ต้องทำรีเทนเนอร์ใหม่
- ไม่สามารถซ่อมแซมได้ กรณีที่เสียหาย เช่น มีรอยร้าว แตก
- สามารถบิดงอได้หากสัมผัสกับความร้อน เเละมีโอกาสแตกหักได้ง่ายกว่าเเบบลวด
- มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนสีเมื่อเวลาผ่านไป
- ฟันบนและล่างไม่สัมผัสกับรีเทนเนอร์ รีเทนเนอร์ประเภทนี้ดักของเหลวที่สะสมตามฟัน ซึ่งอาจทำให้ฟันผุได้
รีเทนเนอร์เเบบติดเเน่น
(Permanent Retainers, Bonded Retainers) ตัวรีเทนเนอร์ประกอบด้วยลวดแข็งดัดโค้งเพื่อให้พอดีกับรูปร่างของฟัน ลวดจะถูกยืดไว้บริเวณด้านในของฟันหน้าของคนไข้ เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันเคลื่อนที่ คนไข้จะไม่สามารถถอดออกเองได้ ยกเว้นทันตแพทย์จัดฟันจะเป็นผู้ถอดให้
ทันตแพทย์จัดฟันมักใช้กับฟันล่าง ฟันมีแนวโน้มที่จะกลับมาเป็นซ้ำ หรือคนไข้ที่มีเเนวโน้มไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำของคุณหมอในการใช้รีเทนเนอร์แบบถอดได้ เช่น เด็กเล็ก
อ่านเพิ่มเติม จัดฟัน แบบต่างๆ แบบไหนดี»
ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์ช่วยคงตำแหน่งฟันของคุณคงที่ เพื่อให้แน่ใจว่าการจัดฟันและตำแหน่งการกัดของคุณไม่เปลี่ยนแปลง ทันตแพทย์จัดฟันแนะนำให้คุณใส่รีเทนเนอร์ไว้ตลอดเวลา (ยกเว้นเพียงแค่ตอนรับประทานอาหาร และตอนแปรงฟันเท่านั้น) อย่างน้อย 6 เดือน – 1 ปีแรกหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน โดยระยะเวลาที่มากหรือน้อย จะขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ละบุคคล ในช่วงปีที่สองเป็นต้นไป คนไข้จะสวมรีเทนเนอร์เฉพาะตอนกลางคืนไปเรื่อยๆ เพื่อรักษารอยยิ้มที่สวยงามไว้
ปัญหาจากการใส่รีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์ ทั้งที่เป็นเหล็กหรือพลาสติกใส มีส่วนที่เศษอาหารสามารถไปติดค้างได้ ยิ่งสะสมมากเข้าเกิดเป็นคราบจุลินทรีย์ได้ ทำให้เกิดปัญหาฟันผุได้ง่าย หากไม่รักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ คุณจะสังเกตเห็นได้จาก ปัญหากลิ่นปาก จากเชื้อเเบคทีเรีย รีเทนเนอร์เริ่มมีการเปลี่ยนสี เป็นต้น
อ่านเพิ่มเติม 8 ข้อไม่ควรทำตอนจัดฟัน
วิธีดูเเลรักษารีเทนเนอร์
- วิธีดูแลรักษารีเทนเนอร์แบบลวดเเละเเบบใส มีเทคนิคการดูเเลความสะอาดดังนี้
- ทำความสะอาดรีเทนเนอร์ทันที หลักจากถอดออกจากปากในขณะที่ยังเปียกอยู่ วิธีนี้จะช่วยให้ทำความสะอาดเศษอาหารต่างๆ ที่ติดอยู่ออกง่ายขึ้น
- แปรงรีเทนเนอร์ของคุณด้วยน้ำอุ่นหลังอาหารแต่ละมื้อ
- ทำความสะอาดด้วยการผสมน้ำอุ่นกับสบู่ หรือนำ้ยาล้างจานอ่อน ๆ โดยใช้แปรงสีฟันขนนุ่มหรือแปรงฟันปลอมค่อยๆขัดคราบจุลินทรีย์และเศษอื่น ๆ ไม่เเนะนำให้ใช้ยาสีฟัน เพราะ สารขัดเคลือบฟันในยาสีฟัน อาจทำให้ผิวของตัวยึดรีเทนเนอร์เป็นรอยได้
- ในจุดที่ทำความสะอาดได้ยาก เช่น ตามร่องรีเทนเนอร์ ให้ใช้ก้านสำลีเช็ดเบาๆ
- ถ้ารีเทนเนอร์มีคราบฝังลึก ปรึกษาทันตแพทย์ของคุณเกี่ยวกับการแช่รีเทนเนอร์ในฟันปลอมหรือน้ำยาทำความสะอาดรีเทนเนอร์ก่อน
- ควรเก็บรีเทนเนอร์ใส่กล่องรีเทนเนอร์ให้เรียบร้อย การห่อด้วยผ้าหรือกระดาษทิชชู่ระหว่างรับประทานอาหาร อาจทำให้คนไข้ลืมเผลอทิ้ง หรือทับจนหักงอได้
- วิธีดูแลรักษารีเทนเนอร์แบบติดแน่น เนื่องจากรีเทนเนอร์ประเภทนี้ คนไข้ไม่สามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้ จึงต้องทำความสะอาดด้วยไหมขัดฟัน ซึ่งมีวิธีการดังนี้
- ใช้ไหมขัดฟันร่วมกับเข็มร้อยไหมขัดฟัน (Floss threader) สอดไหมขัดฟันเข้าไประหว่างฟันล่างหน้าสองซี่ของคุณ
- ใช้นิ้วมือจับปลายด้านหนึ่งของไหมขัดฟันและอีกข้างที่สนไหม
- เมื่อวางไหมขัดฟันใต้ลวดยึดได้แล้ว เลื่อนขึ้นลงระหว่างฟันจนถึงแนวเหงือกอย่างเบามือ
- เลื่อนไหมขัดฟันไปด้านข้างไปยังพื้นที่ถัดไปที่จะทำความสะอาด ดึงลงจนอยู่ระหว่างฟันของคุณ
- ทำขั้นตอนนี้ซ้ำกับฟันแต่ละซี่ที่ติดกับรีเทนเนอร์เเบบติดเเน่นก็จะช่วยทำความสะอาดซอกฟันได้ดีขึ้น
- เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี ทันตแพทย์จึงแนะนำให้คนไข้ใช้ไหมขัดฟันทุกวัน
ดู เทคนิคการแปรงฟันตอนจัดฟัน
ข้อควรระวังในการใช้รีเทนเนอร์
นอกจากการทำความสะอาดเเล้วยืดอายุการใช้งานรีเทนเนอร์ ด้วยการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้รีเทนเนอร์เสียหายได้ก็เป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลย ข้อควรระวังได้แก่
- เก็บรีเทนเนอร์ให้ห่างจากความร้อน เพราะความร้อนทำให้ตัวพลาสติกหรืออครีลิกบิดเบี้ยวได้ ไม่ทำความสะอาดรีเทนเนอร์ด้วยน้ำร้อน ไม่เผลอใส่ในเครื่องใช้ เช่น เครื่องล้างจาน, ไมโครเวฟ, เครื่องซักผ้า หรือเครื่องอบผ้า
- สารเคมีที่ใช้ทำความสะอาดมีผลเสียต่อรีเทนเนอร์ เช่น การแช่รีเทนเนอร์ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม แอลกอฮอล์สามารถทำอันตรายต่อพลาสติกได้
- ถ้าคุณไม่แน่ใจให้ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อการดูเเลรีเทนเนอร์อย่างถูกต้อง
- ในระหว่างที่ใส่รีเทนเนอร์ ไม่ควรใช้ลิ้นดันรีเทนเนอร์เล่น เพราะอาจทำให้รีเทนเนอร์หลวมและหลุดออกมาได้
- การถอดรีเทนเนอร์ ควรใช้นิ้วเกี่ยวลวดที่อยู่บริเวณ หรือจะใช้นิ้วเกี่ยวส่วนที่เป็นขอบของฐานอะคริลิก ไม่ควรใช้นิ้วดึงบริเวณที่พาดอยู่บนฟันหน้าเพราะอาจทำให้ลวดหักได้
- ถอดรีเทนเนอร์และเก็บไว้ในกล่องเก็บรีเทนเนอร์ทันที ไม่เเนะนำให้ห่อกระดาษทิชชู่หรือใส่ในกระเป๋า เพราะอาจจะเสี่ยงต่อการลืม หรือหักงอ จนเสียหายได้
คำถามเกี่ยวกับการใส่รีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์คืออะไร
รีเทนเนอร์คืออุปกรณ์ที่ช่วยคงสภาพฟัน สำหรับคนไข้ใส่หลังถอดเครื่องมือจัดฟัน คนไข้สามารถเลือกได้หลายรูปแบบที่เหมาะกับตัวเอง ทั้งรีเทนเนอร์ใส รีเทนเนอร์แบบลวด หรือรีเทนเนอร์แบบติดเเน่น
ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์หลังจัดฟัน
การที่คนจัดฟันเสร็จแล้วจำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ เพราะว่าด้วยอายุที่มากขึ้น ฟันมีโอกาสเคลื่อนตัวกลับไปเป็นแบบเดิมก่อนจัดฟันนั่นเอง รีเทนเนอร์จึงเป็นตัวช่วยรักษาแนวฟันที่เรียงสวยงาม มีการสบฟันที่ดีให้คงที่ตลอดไป
ถ้าไม่ใส่รีเทนเนอร์จะมีผลอย่างไร
ถ้าคนไข้ไม่ใส่รีเทนเนอร์จะส่งผลทำให้ฟันเริ่มเคลื่อนตัว เกิดเป็นฟันห่าง ฟันล้ม คนไข้อาจจะต้องจัดฟันรอบสอง เสียเวลาเเละเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มอีกด้วย
ต้องใส่รีเทนเนอร์นานเเค่ไหน
ทันตแพทย์จัดฟันแนะนำให้คุณใส่รีเทนเนอร์ไว้ตลอดเวลา (ยกเว้นเพียงแค่ตอนรับประทานอาหาร และตอนแปรงฟันเท่านั้น) อย่างน้อย 4-6 เดือนหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน ขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ละบุคคล
ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันเพียง 2 ปี แล้วสามารถถอดได้ถาวรจริงหรือ
คนไข้หลังจัดฟันเสร็จต้องใส่รีเทนเนอร์ไปตลอดชีวิตถ้าไม่อยากให้ฟันเคลื่อน โดยช่วง 1-2 ปีแรก คุณหมอจะแนะนำให้คนไข้พยายามใส่ไว้ตลอด ยกเว้นช่วงที่รับประทานอาหารและแปรงฟัน หลังจากปีที่ 2 เป็นต้นไป สามารถลดความถี่ในการใส่ได้ แค่เฉพาะเวลานอน 3-5 คืนต่อสัปดาห์ได้ แต่คุณหมออยากเเนะนำให้คนไข้ใส่นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ ถ้าอยากคงฟันสวยแบบนี้ไว้ตลอด
ทำยังไงถ้ารีเทนเนอร์หาย
กรณีที่รีเทนเนอร์หาย คนไข้ควรแจ้งให้ทันตแพทย์ทันที เพื่อทำรีเทนเนอร์ใหม่สำหรับใส่ได้ทันท่วงที การปล่อยฟันโดยไม่ใส่รีเทนเนอร์นานๆ ฟันเคลื่อนตัวและเกิดฟันล้มตามมา ต้องเสียเวลามาจัดฟันกันใหม่อีก
บทสรุปเรื่อง รีเทนเนอร์
สรุปก็คือเมื่อจัดฟันเสร็จเเล้ว คนไข้ยังต้องดูเเลตัวเองหลังถอดเครื่องมือต่อ ทั้งการดูเเลความสะอาดเหงือก ฟันเเละรีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ มีวินัยในการใส่รีเทนเนอร์ ทำตามคำแนะนำอย่างของทันตแพทย์เคร่งครัด ก็ทำให้ยิ้มสดใสคู่ฟันสวยอยู่กับคุณไปอีกนานเลยค่ะ
อ่านเพิ่มเติม ข้อมูล ประเภทการจัดฟัน แต่ละประเภท»