ประทีป คชบัว ศิลปินเซอร์เรียลลิสม์
บุคคลที่ทุกคนในวงการศิลปะยกย่องว่าเป็น ศิลปิน เซอร์เรียลลิสม์ อันดับหนึ่ง ของประเทศ นอกจากผลงานที่โด่งดังและเป็นที่ต้องการของบรรดาเศรษฐีในเมืองไทยแล้วเรายอมรับว่าไม่รู้อะไรเกี่ยวกับชีวิตส่วนตัวของอาจารย์มากนักและคราวนี้เมื่อมีโอกาสจะขอนั่งร่ายคำถามและข้อสงสัยที่เชื่อว่าทุกคนก็อยากรู้และตอนนี้อาจารย์ ประทีป คชบัว ก็นั่งอยู่กับเราตรงนี้เรียบร้อยแล้ว
อัพเดทชีวิตช่วงนี้ของอาจารย์หน่อยครับ?
เป็นช่วงนิ่งๆ ของการทำงานแต่มีการเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเพราะการขับเคลื่อนของ งานศิลปะ บางทีมันต้องมีจังหวะของเวลา ไม่ใช่อยากจะทำก็ทำในฐานะที่เราเป็นคนทำงานมากๆ งานที่ออกมาต้องมีคุณภาพไม่ใช่มีแต่ปริมาณ พักหลังเริ่มรู้ว่าการเขียนรูปเยอะมันเป็นการทำซ้ำสิ่งนี้จึงเป็นอุปสรรคที่ทิ่มแทงเราเหมือนกับว่างานของเราจะวนอยู่กับที่หรือเปล่า ดังนั้นเวลาทั้งหมดจึงหมดไปกับการหาประสบการณ์เข้าคลังสมอง กว่าจะได้งานชิ้นนึงขีดๆ ลบๆ ขยำทิ้งไปเยอะ
จุดเริ่มต้นชีวิตการเป็นศิลปิน?
ก็เหมือนเด็กทั่วไปเราไม่รู้ว่าชอบอะไร มาค้นพบตอนโตแล้วว่าเราเกิดมาเป็น ศิลปิน เกิดมาเป็นคนวาดรูป พ่อแม่สนับสนุนครอบครัวช่วยเหลือไม่ให้เราไขว้เขวผมเลยกลายเป็นคนที่มีความสุขกับการวาดรูป
ถึงจะเป็นเด็กดื้อแต่ก็เป็นเด็กดีที่วาดรูปเก่งเป็นที่หนึ่งของห้องในวิชาวาดเขียน รางวัลเหล่านี้ทำให้เรามีความสุขและพี่ชายผู้ล่วงลับเป็นคนสำคัญที่ให้อะไรกับเรามากกว่าคนอื่น ถ่ายทอดทุ่มเทความเป็นศิลปินให้กับเรามาเต็มๆ
ขั้นตอนไหนของการทำงานที่อาจารย์ให้ความสำคัญเป็นพิเศษ?
ผมให้ความสำคัญกับการสเก็ตช์สูงมากไม่ว่าจะพบความลำบากยากเย็นยังไงก็แล้วแต่สเก็ตช์ต้องสมบูรณ์ที่สุดเพื่อที่เราจะไปถ่ายทอดเป็นงานชิ้นใหญ่
มันก็เป็นบทเรียนสำหรับตัวเราว่าเมื่อเขียนรูปอะไรที่ไม่มีสเก็ตช์ที่สมบูรณ์แบบ ข้อมูลไม่พอเวลาไม่พอ มักจะเสียเวลาตอนทำงานจริง อย่างผมทำงานเกี่ยวกับเรื่องราวที่เหนือจริงจึงต้องพยายามแยบคายและแยบยลกับการทำงานเป็นพิเศษ
ถ้าพูดถึงอาจารย์ ประทีป
ต้องนึกถึงงานเซอร์เรียลลิสม์ ?
ต้องท้าวความตั้งแต่ตอนเรียนจบเมื่อปี 2527 เคว้งคว้างอยู่ 2 ปีแต่สุดท้ายได้มาอยู่บริษัทโฆษณาเล็กๆ ในปี 2529 ตอนนั้นได้เขียนรูปเกี่ยวกับงานโฆษณามาตลอดทำมา 8 ปีงานเยอะมากไม่ว่าจะเป็นสตอรี่บอร์ดหรืองานปริ้นท์ หลังจากนั้นปี 2533 คอมพิวเตอร์เริ่มเข้ามามันทำให้งานเขียนรูปในวงการโฆษณาน้อยลง ผมเลยหันหลังให้วงการโฆษณากลับมาเขียนรูปด้วยมือในปี 2536 มีงานแสดงเดี่ยวหลังจากนั้น 1 ปี ชื่อเสียงเก่าๆ ที่หายไป 10
ปีมันหวนกลับมาหมด จากนั้นก็ทำงานศิลปะมาเรื่อยๆ จนมาค้นพบงานที่เราชอบคือเซอร์เรียลลิสม์ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ฝีมือสูง ทำงานอย่างเคร่งเครียด ต้องตีโจทย์สิ่งที่เราคิดออกมาให้ชัดเจน ผลงานที่ออกมาคนเลยชอบเยอะผู้ใหญ่ในวงการถึงขนาดยกให้เราเป็นผู้มีฝีมือในสไตล์นี้
ขั้นตอนการสร้างงานหนึ่งชิ้น?
บางทีมันก็ปิ๊งขึ้นมาในหัวนะ ถ้าเป็นรูปง่ายๆ จะเขียนเลยโดยไม่สเก็ตช์
แต่ถ้ารูปที่อยากสำแดงฤทธิ์ต้องมีสเก็ตช์ที่ค่อนข้างละเอียดมีสิ่งอ้างอิงประกอบเยอะด้วยความที่ผมไม่ค่อยเล่นอินเตอร์เน็ตเท่าไหร่เลยให้ความสำคัญกับหนังสือเป็นพิเศษ อีกอย่างคือความฝันที่อยู่ในภวังค์เพราะผมเป็นคนเขียนรูปเยอะสมมติผมอยากเขียนมดสักตัวต้องหาหนังสือมากมายแต่หายังไงก็ไม่เจอที่อยากได้สุดท้ายเหมือนกับถูกเบื้องบนสั่งมาว่าอย่าไปหาเลยคุณเขียนเองน่ะที่สุดแล้วเลยไม่ค่อยมีปัญหากับการหาข้อมูลจากแหล่งอ้างอิงต่างๆ
นี่เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดเซอร์เรียลิสม์ในสไตล์ตัวเอง
ปัจจัยในการตั้งราคางาน ศิลปะ ของอาจารย์?
ถ้าลึกๆ จะบอกไม่ได้ แต่หลักๆ จะวัดจากพีเรียดของชีวิตว่าเราทำงานมากี่ปีแล้ว งานไซส์ขนาดไหน ใช้สีอะไร รายละเอียดเยอะขนาดไหนและมีความรักกับมันมากแค่ไหน รักมากก็แพงมาก ทั้งหมดมันอยู่ที่การไตร่ตรองและการประเมินคุณค่าของตัวงานจาก ศิลปิน เองแต่เราจะไม่ไปวัดกับคนอื่นว่างานระดับนี้ต้องตั้งราคาแพงกว่าเขา บางทีไปเจอเพื่อนที่นิสัยดีเราอาจจะลดราคาให้ครึ่งนึงหรือให้ฟรีๆ ก็มี
บุคคลที่ครอบครองงาน ศิลปะ ของอาจารย์ไว้มากที่สุด?
คุณบุญชัย เบญจรงคกุล ซึ่งเป็นคนที่สนับสนุนวงการศิลปะไทยที่มากที่สุด คนที่ทำงานมาอย่างหนักและเคร่งเครียดอย่างผมก็ตองมีคนที่ยิ่งใหญ่พอที่มาสนใจ ศิลปะ แนวนี้ โดยคุณบุญชัยจะซื้อเรื่อยๆ ปีละชิ้นสองชิ้น ตอนนี้น่าจะเกิน 20 ชิ้นไปแล้ว
พาร์ทชีวิตส่วนตัวของอาจารย์?
ที่จริงผมเป็นคนชอบทำอะไรซ้ำๆ ตื่นสาย นอนดึก เล่นไวโอลิน ล้างหน้า แปรงฟัน กินข้าวน้อย สะสมของเก่า เป็นคนไม่ชอบขับรถ ขอบขี่จักรยาน ออกกำลังกายทุกวันให้ร่างกายกับสมองสดชื่นตลอดเวลาซึ่งตรงนี้มีผลกับการทำงานอย่างมาก
คติในการใช้ชีวิต?
ผมคิดว่าตอนนี้ชีวิตผมสมบูรณ์แบบที่สุดถึงขั้นที่ว่าไม่ต้องการอะไรแล้ว
มีหน้าที่ดูแลคนที่ผมรักแล้วก็ให้ความสำคัญกับสังคมอย่างดีที่สุดเพียงแค่นี้
ประทีป คชบัว ศิลปินเซอร์เรียลลิสม์ อันดับหนึ่งของประเทศ
ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก A’lure magazine vol.51